«Ես ինձ առանց նկարչության չեմ պատկերացնում». ԱՐԱՄ ԻՍԱԲԵԿՅԱՆ
ՄշակութայինՀՀ ժողովրդական նկարիչ, պրոֆեսոր, Երեւանի գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր ԱՐԱՄ ԻՍԱԲԵԿՅԱՆԸ սեպտեմբերի 26-ին կդառնա 70 տարեկան: Այս առիթով «Իրավունքը» զրուցել է նրա հետ:
— Պարոն Իսաբեկյան, սիրո՞ւմ եք Ձեր ծննդյան օրը:
— Առանձնապես սիրելու բան չկա, բայց որ գալիս է ծննդյանդ օրը, պետք է համակերպվես:
— Օրեր անց կդառնաք 70 տարեկան: Ձեր ապրած տարիների ամենամեծ ձեռքբերումը ո՞րն է:
— Ձեռքբերումներս շատ են: Առաջին հերթին՝ երեխաներս, թոռներս են: Հետո՝ իմ այն գործունեությունն է, ինչ որ ունեցել եմ մեր գեղարվեստի ակադեմիան ստեղծելով, այդ տարիների իմ աշխատանքը եւ, իհարկե, իմ արվեստը, որը միշտ զարգացման մեջ է:
— Ռեկտորի պաշտոնը զբաղեցնելու հետ մեկտեղ դասախոսում եք: Ձեր ուսանողների հետ շփումը լինում է պաշտոնակա՞ն, թե՞ ընկերական:
— Շատ ընկերական եմ: Մեր ակադեմիայի սիստեմն այնպիսին է, որտեղ ես ստեղծագործական արվեստանոցի ղեկավարն եմ՝ երկրորդ, երրորդ, չորրորդ կուրսերի եւ մագիստրատուրայի ուսանողներ ունեմ: Նրանք քիչ չեն, եւ նրանց ես համարում եմ իմ կրտսեր կոլեգաները: Այդպիսին են մեր շփումները:
— ՀՀ նկարիչների տանը` Արա Սարգսյան ցուցասրահում, երեկ Ձեր 70-ամյակին նվիրված ցուցահանդես է բացվել կմանրամասնե՞ք:
— Այո, ցուցահանդես էր, որովհետեւ ավելի լավ նշելու ամյակի տեղ չեմ գտել: Հոբելյանական տարեթվերին միշտ աշխատել եմ ցուցահանդես անել: Միայն 60-ամյակին չի ստացվել: Իսկ ցուցահանդեսը ընդհանրապես պետք է հասունանա, որ անես: Հիմա կարծում եմ՝ հասունացել է:
— Նկարչին ի՞նչ է պետք երջանիկ լինելու համար:
— Առաջին հերթին` ազատություն իր աշխատանքի մեջ եւ գնահատողներ:
— Հայաստանում գնահատվո՞ւմ է նկարիչը:
— Մեր երկրում էլ կան մարդիկ, որոնք որ արվեստ են սիրում, եւ նրանց կարծիքն ինձ համար կարեւոր է: Նրանք քիչ են, բայց կան:
— Պատմեք Ձեր թոռնիկներից: Դուք ինչպիսի՞ պապիկ եք:
— Ունեմ երկու թոռնիկ, որոնք բնակվում են Ֆրանսիայում: Թե ինչպիսի պապիկ եմ, նրանց պետք է հարցնեք: Նրանց շատ եմ սիրում եւ կարոտում, որովհետեւ իրենք այստեղ չեն եւ տարվա մեջ երկու անգամ եմ տեսնում նրանց: Ամբողջ օգոստոս ամիսը այստեղ էին, եւ դա իմ համար ամենաերջանիկ ժամանակներն էին:
— Նրանք Ձեր արվեստանոցում եղե՞լ են:
— Քանի որ ես հիմա Աշտարակում եմ ապրում, եւ արվեստանոցս էլ այստեղ է, իսկ իրենք մի ամիս այստեղ էին, գրեթե ամեն օր օրվա մի մասն անցկացնում էին իմ արվեստանոցում:
— Իրենց մոտ սեր նկարչության հանդեպ կա՞:
— Իհարկե, շատ լավ երեխաներ են: Ոչ միայն նկարչությամբ են զբաղվում, այլ նաեւ՝ երաժշտությունով, սպորտով, որի համար ես շատ գոհ եմ եւ շնորհակալ իմ աղջկանից, որը նրանց մայրն է:
— Դուք շարունակել եք Ձեր տաղանդավոր ծնողների ուղին: Ձեր աղջիկը եւ տղան շարունակե՞լ են Ձեր ուղին:
— Աղջիկս ավարտել է Գեղարվեստի ակադեմիան, որից հետո շարունակել է իր ուսումը Փարիզում, որտեղ էլ ծանոթացել է իր ապագա ամուսնու հետ: Ապրում են Ֆրանսիայում: Հիմա նա այնտեղ աշխատում է իր մասնագիտությամբ եւ նաեւ գրքերի շարք ունի «Փիսիկ» անունով, որը շատ մեծ ճանաչում ունի Հայաստանում եւ արտասահմանում: Տղաս ավարտել է Գեղարվեստի ակադեմիայի դիզայնի ֆակուլտետը: Ամուսնացած է:
— Նկարչության նկատմամբ ունի՞ տաղանդ:
— Ես գտնում եմ, որ ինքն ուներ այդ տաղանդը, բայց քանի որ չօգտագործեց, կորավ:
— Երբ ընտրեցիք արվեստի ուղին, Ձեր մայրիկին, թե՞ հայրիկին հետեւեցիք արվեստի աշխարհը մուտք գործելիս:
— Ծնվել եմ մի ընտանիքում, որտեղ հայրս էլ, մայրս էլ նկարիչներ էին: Վաղ եմ կորցրել մորս՝ 12 տարեկանում: Եվ հետագա կյանքս, շփումներս ավելի շատ հորս հետ են եղել: Ես կարող էի ուրիշ ուղղությամբ գնալ, բայց պարզվեց, որ շատ եմ սիրում նկարչությունը, եւ այն, ինչը կապված է արվեստի հետ, ինձ շատ հոգեհարազատ է: Բայց արվեստի ուղին ընտրելիս ազդեցություն չեմ ունեցել ո՛չ հորիցս, ո՛չ մորիցս:
— Եթե չընտրեիք նկարչի ուղին, ի՞նչ մասնագիտություն կընտրեիք:
— Երբ երիտասարդ էի, սիրում էի կինոռեժիսորի աշխատանքը: Հնագիտությունն էլ էի շատ սիրում: Ինձ շատ հրապուրում էր այդ մասնագիտությունը՝ պատմություններ, պեղումներ, հայտնագործություններ: Բայց, փառք Աստծո, ընտրել եմ այն, ինչ ընտրել եմ, որովհետեւ ես ինձ առանց արվեստի, առանց նկարչության չեմ պատկերացնում:
— Կա՞ն սխալներ, որոնց համար զղջում եք:
-Դրանք ճակատագրական սխալներ չեն եղել, բայց եղել են: Հիմա էլ կան... Միշտ մարդկային էության մեջ կա սխալներ գործելը: Սխալներ չեն գործում նրանք, ովքեր ընդհանրապես ոչ մի բան չեն անում: Ուղղակի աշխատում եմ չկրկնել գործածս սխալները:
— Հավատո՞ւմ եք նախանշաններին:
— Չեմ հավատում, բայց ակամա ինչ-որ բաների վրա ուշադրություն դարձնում եմ :
— Նկարելիս Ձեր ներշնչանքի աղբյուրը ո՞րն է:
— Ինձ համար նկարչությունը պահով չէ: Նկարչությունն իմ ամեն օրվա աշխատանքն է, եւ ներշնչանքս մի անգամվա չէ: Դա հարատեւ աշխատանքային պրոցես է, որը (լավ իմաստով) ինձ մոտ արդեն սովորություն է դարձել: Անգամ պահեր են լինում, որ պարզապես չեմ աշխատում: Եվ հետո, երբ նորից անցնում եմ գործի, հասկանում եմ, որ սա ամենակարեւոր բանն է իմ կյանքում: Եվ այն աշխատանքն է, որն ինձ շատ-շատ վատ բաներից փրկում է:
— Եվ վերջում, ի՞նչ չիրականացված երազանք ունեք, որին դեռ սպասում եք…
— Իմ երազանքը մեր երկրի հետ է կապված: Որովհետեւ մեր երկրի, մեր պետականության լավ լինելու հետ շատ խնդիրներ ունեինք ու հիմա էլ ավելի շատ ունենք: Կուզենամ, որ Հայաստանը լինի մի երկիր, որտեղ որ երազեն ապրել ոչ միայն հայերը, այլ նաեւ՝ բոլորը...
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ