«ԴՈՒ­ՄԱ­ՆՅԱ­ՆԸ ԴՈՒ­ՄԱՆ Է ԲԵ­ՐՈՒՄ ՀԱ­ՅՈՑ ԿՐԹՈՒ­ԹՅԱՆ ԳԼԽԻՆ».ՍԵՐԺ ՍՐԱ­ՊԻ­Ո­ՆՅԱ­Ն

­«Իրա­վուն­քը» զրու­ցել է ԵՊՀ հայ գրա­կա­նու­թյան պատ­մու­թյան ամ­բի­ո­նի դա­սա­խոս, դո­ցենտ, գրա­կա­նա­գետ ՍԵՐԺ ՍՐԱ­ՊԻ­Ո­ՆՅԱ­ՆԻ հետ:

— Պա­րոն Սրա­պի­ո­նյան, ներ­կա­յիս կրթա­կան հա­մա­կար­գի մա­սին ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք:

— Վստա­հա­բար պետք է ա­սեմ, որ Հա­յաս­տա­նի կրթա­կան հա­մա­կար­գը եր­բեք ա­վե­լի ող­բա­լի վի­ճա­կում չի ե­ղել, քան այ­սօր է: Ա­մե­նից ա­ռաջ այն կադ­րա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը, ո­րը վար­վում է ե՛ւ հան­րակր­թա­կան մի­ջա­վայ­րում, ե՛ւ բարձ­րա­գույն կրթու­թյան մի­ջա­վայ­րում, ե՛ւ հետ­բու­հա­կան կրթու­թյան մի­ջա­վայ­րում, պար­զա­պես հի­շեց­նում է նախ­նա­դա­րի կա­մա­յա­կա­նու­թյուն­ներ: Այ­սօր ծրագ­րեր են կազմ­վում բարձ­րա­գույն կրթու­թյան հա­մար, որ պար­զա­պես ե­թե ող­բեր­գա­կան չլի­նե­ին, շատ զա­վեշ­տա­լի եւ ծի­ծա­ղե­լի կլի­նե­ին:

Հա­յա­գի­տու­թյու­նը, բա­ռի ու­ղիղ ի­մաս­տով, հո­գե­վար­քի մեջ է: Իսկ հա­յա­գի­տու­թյունն ազ­գա­յին պե­տու­թյուն ստեղ­ծող գա­ղա­փա­րա­կան հիմքն է: Ո­րե­ւէ խթա­նիչ, ո­րե­ւէ ո­գե­ւո­րու­թյուն, ո­րե­ւէ խնա­մա­տա­րու­թյուն հա­յա­գի­տու­թյան նկատ­մամբ չկա: Ու­ղիղ հա­կա­ռա­կը` հնա­րա­վոր ա­մեն ինչ ա­նում են հա­յա­գի­տա­կան բա­ժին­նե­րը փա­կել տա­լու հա­մար: Հայ­կա­կան բա­նա­սի­րա­կան ֆա­կուլ­տե­տում ա­մեն տա­րի 120 դի­մորդ պետք է ըն­դուն­վեր` մին­չեւ 700-800 դի­մում էր լի­նում: Հի­մա ընդ­ա­մե­նը 35-40 դի­մում է, ո­րից մոտ 30-ն ըն­դուն­վում են, ո­րով­հե­տեւ ա­պա­գան չեն կա­պում այդ մաս­նա­գի­տու­թյան հետ: Կամ ա­սեմ դի­մորդ­նե­րից մե­կի «թե­ւա­վոր» խոս­քը` դի­մենք բա­նա­սի­րա­կան, ի՞նչ ա­նենք, հա­յոց լե­զուն հաց տվող չէ: Ա­մեն ինչ չափ­վում է հա­ցով: Եվ ե­թե հա­յոց լե­զուն հաց տվող չի, հա­յոց լեզ­վին հաց պետք է տա պե­տու­թյու­նը: Չեմ ու­զում շատ ծամ­ված մտքեր ա­սել, բայց մենք երբ կորց­րել է­ինք պե­տա­կա­նու­թյու­նը, ե­րեք լու­սա­միտ մար­դիկ` Վռամ­շա­պուհ ար­քան, Սա­հակ Պար­թե­ւը եւ Մես­րոպ Մաշ­տո­ցը հղա­ցան հան­ճա­րեղ միտք, որ հա­յու­թյու­նը եւ նրա պե­տա­կա­նու­թյու­նը փրկե­լու մի­ակ ճա­նա­պար­հը լեզ­վին զարկ տալն է` գրե­րը եւ հայ­կա­կան մշա­կույթ ստեղ­ծելն է: Այ­սօր հայ­կա­կան մշա­կույթ` որ­պես այդ­պի­սին, գո­յու­թյուն չու­նի: Եվ դա ար­վում է պե­տա­կան մա­կար­դա­կով: Դուք տե­սեք, թե այ­սօր ե­թե­րում ինչ­պի­սի հա­ղոր­դում­ներ ու ֆիլ­մեր են` «Ազի­զյան­նե­րի ըն­տա­նիք», «Բլբու­լյան­նե­րի ըն­տա­նիք», «Վումնս քլաբ», եւ դրա նման իբ­րեւ թե հու­մո­րա­յին հա­ղոր­դու­մներ, /բայց ի­րա­կա­նում ուղ­ղա­կի ա­մո­թա­լի/, ո­րոնք նա­յում են մտա­վոր հե­տամ­նաց­նե­րը: Ո­րով­հե­տեւ աղ­մու­կից, ան­բա­րո­յա­կա­նու­թյան քա­րո­զից, ճչոց­նե­րից, դե­րա­սա­նա­կան ա­պաշ­նորհ խա­ղից բա­ցի ու­րիշ ո­չինչ չի մա­տուց­վում: Դեռ Լե­նինն էր ժա­մա­նա­կին գլխի ըն­կել, որ կի­նոն ա­մե­նա­մեծ ար­վեստն է: Այ­սինքն` մաս­սա­նե­րի վրա ազ­դե­լու ա­մե­նա­կարճ ու­ղին` տե­սա­շարն է, ֆիլ­մը, թատ­րո­նը: Թատ­րոնն էլ է գրե­թե մե­ռած վի­ճա­կում: Հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տետը` ըստ է­ու­թյան, նույն­պես փակ­ման վտան­գի տակ է:

— Իսկ դպրոց­նե­րում ինչ­պի­սի՞ն է վի­ճա­կը:

— Դպրոց­նե­րում ու­սու­ցիչ­նե­րին տա­նում են իբ­րեւ թե ո­րա­կա­վոր­ման, բայց ընտ­րո­վի` հա­տուկ վե­րա­բեր­մուն­քով: Նախ­կին­նե­րին քննա­դա­տում է­ին, որ Հան­րա­պե­տա­կան են դարձ­նում դպրո­ցի տնօ­րեն­նե­րին: Դարձ­նելն ու­րիշ բան է: Ե­կեք հա­կա­ռակ կող­մից նա­յենք: Ե­թե մար­դուն ստի­պում է­ին, որ­պես­զի մի կտոր հաց վաս­տա­կե­լու հա­մար ան­դա­մագր­վեր Հան­րա­պե­տա­կան կու­սակ­ցու­թա­նը` մար­դը հո­գով Հան­րա­պե­տա­կան չէր դառ­նում: Նա մնում էր ման­կա­վարժ, մնում էր տնօ­րեն, մնում էր դպրո­ցը պա­հող: Հի­մա ի­րենց մի­ջից ընտ­րում են կի­սագ­րա­գետ, կրթու­թյուն գրե­թե չու­նե­ցող, կրթա­կան հա­մա­կար­գի հետ հե­ռա­վոր կապ ան­գամ չու­նե­ցող մարդ­կանց, բե­րում են ու նշա­նա­կում տնօ­րեն­ներ, ո­րոն­ցից մեկն էլ Ե­րե­ւա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ռեկ­տորն է: Ո՛չ գի­տու­թյանն է հայտ­նի իբ­րեւ մաս­նա­գետ, ո՛չ` մի­ջա­վայ­րին: 2-3 ամ­սով տա­րան` իբ­րեւ կեն­սագ­րու­թյան մեջ գրե­ցին կրթու­թյան  փոխ­նա­խա­րար, բե­րե­ցին նշա­նա­կե­ցին ԵՊՀ ռեկ­տո­րի պաշ­տո­նին: Նա, բա­ցի իր մի քա­նի ամս­վա ըն­թաց­քում 5-6 գոր­ծուղ­ման գնա­լը` ո­րե­ւէ մի­ջամ­տու­թյուն կամ հա­մալ­սա­րա­նին ո­րե­ւէ նոր թարմ միտք չի ծնել: Ու­ղիղ հա­կա­ռա­կը` կադ­րա­յին ջարդ: Բե­րել է մե­կին` որ­պես կրթա­կան ծրագ­րե­րի վար­չու­թյան պետ, ո­րը հայտ­նի սո­րո­սա­կան է` Խա­ռա­տյան­նե­րի ըն­տա­նի­քից: Աջ ու ձախ ոչն­չաց­նում են կրթու­թյու­նը: Այդ­պի­սի կրթա­կան ծրագ­րե­րով մենք ա­մե­նա­մոտ, տե­սա­նե­լի ա­պա­գա­յում ու­նե­նա­լու ենք կի­սագ­րա­գետ­նե­րի ճա­մար­տա­կող եւ մարտն­չող տգետ­նե­րի մի ամ­բողջ բա­նակ, ո­րը լի­նե­լու է կրթու­թյան գլխին, եւ այդ կրթու­թյան վեր­ջը տա­լու է ա­մե­նա­կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում:

— Կադ­րե­րի ընտ­րու­թյան հա­մար նա­խա­տես­ված հանձ­նա­ժո­ղո­վում ով­քե՞ր են ընդգրկ­ված:

— Ճիշտն ա­սած, չգի­տեմ, թե այդ հանձ­նա­ժո­ղո­վում ով­քեր են ընտր­ված: Հա­մալ­սա­րա­նից դեռ գի­տեմ այ­սօր­վա ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նո­ղին, ո­րի ազ­գա­նունն ու գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը շատ ճշգրիտ ի­րար բռնում են` Դու­մա­նյան, որ դու­ման է բե­րում հա­յոց  կրթու­թյան գլխին… Այդ մար­դը ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան է ե­ղել, եւ նրա դե­կան աշ­խա­տան­քի ըն­թաց­քում ո­րե­ւէ բա­նով այդ ֆա­կուլ­տե­տը հա­ջո­ղու­թյան չի հա­սել: Նա ե­ղել է կրթու­թյան ո­լոր­տում` դա­սա­խո­սել է, բայց հան­րակր­թու­թյու­նից շատ հե­ռու է: Դուք պատ­կե­րաց­նո՞ւմ եք այ­սօր ար­դեն հա­յոց լե­զու քննու­թյուն հանձ­նող դի­մորդ­նե­րի 25 տո­կո­սը դրա­կա­նի շե­մը չի հաղ­թա­հա­րում: Այդ­պի­սին է մեր դպրո­ցի վի­ճա­կը: Պայ­քա­րում է­ին կրկնու­սույց­նե­րի դեմ: Կրկնու­սույց­նե­րը գո­նե տար­րա­կան գի­տե­լիք­ներ հա­ղոր­դում է­ին: Բուհ ըն­դուն­վե­լուց ա­ռաջ ինչ-որ հիմք էր լի­նում: Այ­սօր ար­դեն չկա նա­եւ դա: Ինձ մոտ բե­րում են դպրոցն ա­վար­տած ե­րե­խա­նե­րի, ո­րոնք ա­ծա­կա­նը մակ­բա­յից, հո­լո­վը խո­նար­հու­մից չեն տար­բե­րում: Չգի­տեն՝ Ա­բո­վյա­նը 19-րդ դա­րում է ապ­րել, ստեղ­ծա­գոր­ծել, թե՞ 18: Էլ չեմ ա­սում, որ «Վերք Հա­յաս­տա­նին»  չեն կար­դա­ցել: Եվ ծնո­ղը վի­ճում է, թե ին­չո՞ւ պետք է իմ ե­րե­խան 800 է­ջա­նոց «Վար­դա­նանք» կար­դա: Չես կա­րող բա­ցատ­րել այդ­պես մտա­ծո­ղին, որ Տոլս­տո­յի «Պա­տե­րազմ եւ խա­ղա­ղու­թյու­նը» ե­րեք հա­զար էջ է: Եվ չկա մի ռուս, որ այդ վե­պը չկար­դա: Սա է ամ­բողջ ող­բեր­գու­թյու­նը: Ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, կրթա­կան հա­մա­կար­գը վե­րա­կանգ­նել, կար­ծում եմ՝ հնա­րա­վոր չի լի­նի…

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ

— Պա­րոն Սրա­պի­ո­նյան, ներ­կա­յիս կրթա­կան հա­մա­կար­գի մա­սին ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք:

— Վստա­հա­բար պետք է ա­սեմ, որ Հա­յաս­տա­նի կրթա­կան հա­մա­կար­գը եր­բեք ա­վե­լի ող­բա­լի վի­ճա­կում չի ե­ղել, քան այ­սօր է: Ա­մե­նից ա­ռաջ այն կադ­րա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը, ո­րը վար­վում է ե՛ւ հան­րակր­թա­կան մի­ջա­վայ­րում, ե՛ւ բարձ­րա­գույն կրթու­թյան մի­ջա­վայ­րում, ե՛ւ հետ­բու­հա­կան կրթու­թյան մի­ջա­վայ­րում, պար­զա­պես հի­շեց­նում է նախ­նա­դա­րի կա­մա­յա­կա­նու­թյուն­ներ: Այ­սօր ծրագ­րեր են կազմ­վում բարձ­րա­գույն կրթու­թյան հա­մար, որ պար­զա­պես ե­թե ող­բեր­գա­կան չլի­նե­ին, շատ զա­վեշ­տա­լի եւ ծի­ծա­ղե­լի կլի­նե­ին:

Հա­յա­գի­տու­թյու­նը, բա­ռի ու­ղիղ ի­մաս­տով, հո­գե­վար­քի մեջ է: Իսկ հա­յա­գի­տու­թյունն ազ­գա­յին պե­տու­թյուն ստեղ­ծող գա­ղա­փա­րա­կան հիմքն է: Ո­րե­ւէ խթա­նիչ, ո­րե­ւէ ո­գե­ւո­րու­թյուն, ո­րե­ւէ խնա­մա­տա­րու­թյուն հա­յա­գի­տու­թյան նկատ­մամբ չկա: Ու­ղիղ հա­կա­ռա­կը` հնա­րա­վոր ա­մեն ինչ ա­նում են հա­յա­գի­տա­կան բա­ժին­նե­րը փա­կել տա­լու հա­մար: Հայ­կա­կան բա­նա­սի­րա­կան ֆա­կուլ­տե­տում ա­մեն տա­րի 120 դի­մորդ պետք է ըն­դուն­վեր` մին­չեւ 700-800 դի­մում էր լի­նում: Հի­մա ընդ­ա­մե­նը 35-40 դի­մում է, ո­րից մոտ 30-ն ըն­դուն­վում են, ո­րով­հե­տեւ ա­պա­գան չեն կա­պում այդ մաս­նա­գի­տու­թյան հետ: Կամ ա­սեմ դի­մորդ­նե­րից մե­կի «թե­ւա­վոր» խոս­քը` դի­մենք բա­նա­սի­րա­կան, ի՞նչ ա­նենք, հա­յոց լե­զուն հաց տվող չէ: Ա­մեն ինչ չափ­վում է հա­ցով: Եվ ե­թե հա­յոց լե­զուն հաց տվող չի, հա­յոց լեզ­վին հաց պետք է տա պե­տու­թյու­նը: Չեմ ու­զում շատ ծամ­ված մտքեր ա­սել, բայց մենք երբ կորց­րել է­ինք պե­տա­կա­նու­թյու­նը, ե­րեք լու­սա­միտ մար­դիկ` Վռամ­շա­պուհ ար­քան, Սա­հակ Պար­թե­ւը եւ Մես­րոպ Մաշ­տո­ցը հղա­ցան հան­ճա­րեղ միտք, որ հա­յու­թյու­նը եւ նրա պե­տա­կա­նու­թյու­նը փրկե­լու մի­ակ ճա­նա­պար­հը լեզ­վին զարկ տալն է` գրե­րը եւ հայ­կա­կան մշա­կույթ ստեղ­ծելն է: Այ­սօր հայ­կա­կան մշա­կույթ` որ­պես այդ­պի­սին, գո­յու­թյուն չու­նի: Եվ դա ար­վում է պե­տա­կան մա­կար­դա­կով: Դուք տե­սեք, թե այ­սօր ե­թե­րում ինչ­պի­սի հա­ղոր­դում­ներ ու ֆիլ­մեր են` «Ազի­զյան­նե­րի ըն­տա­նիք», «Բլբու­լյան­նե­րի ըն­տա­նիք», «Վումնս քլաբ», եւ դրա նման իբ­րեւ թե հու­մո­րա­յին հա­ղոր­դու­մներ, /բայց ի­րա­կա­նում ուղ­ղա­կի ա­մո­թա­լի/, ո­րոնք նա­յում են մտա­վոր հե­տամ­նաց­նե­րը: Ո­րով­հե­տեւ աղ­մու­կից, ան­բա­րո­յա­կա­նու­թյան քա­րո­զից, ճչոց­նե­րից, դե­րա­սա­նա­կան ա­պաշ­նորհ խա­ղից բա­ցի ու­րիշ ո­չինչ չի մա­տուց­վում: Դեռ Լե­նինն էր ժա­մա­նա­կին գլխի ըն­կել, որ կի­նոն ա­մե­նա­մեծ ար­վեստն է: Այ­սինքն` մաս­սա­նե­րի վրա ազ­դե­լու ա­մե­նա­կարճ ու­ղին` տե­սա­շարն է, ֆիլ­մը, թատ­րո­նը: Թատ­րոնն էլ է գրե­թե մե­ռած վի­ճա­կում: Հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տետը` ըստ է­ու­թյան, նույն­պես փակ­ման վտան­գի տակ է:

— Իսկ դպրոց­նե­րում ինչ­պի­սի՞ն է վի­ճա­կը:

— Դպրոց­նե­րում ու­սու­ցիչ­նե­րին տա­նում են իբ­րեւ թե ո­րա­կա­վոր­ման, բայց ընտ­րո­վի` հա­տուկ վե­րա­բեր­մուն­քով: Նախ­կին­նե­րին քննա­դա­տում է­ին, որ Հան­րա­պե­տա­կան են դարձ­նում դպրո­ցի տնօ­րեն­նե­րին: Դարձ­նելն ու­րիշ բան է: Ե­կեք հա­կա­ռակ կող­մից նա­յենք: Ե­թե մար­դուն ստի­պում է­ին, որ­պես­զի մի կտոր հաց վաս­տա­կե­լու հա­մար ան­դա­մագր­վեր Հան­րա­պե­տա­կան կու­սակ­ցու­թա­նը` մար­դը հո­գով Հան­րա­պե­տա­կան չէր դառ­նում: Նա մնում էր ման­կա­վարժ, մնում էր տնօ­րեն, մնում էր դպրո­ցը պա­հող: Հի­մա ի­րենց մի­ջից ընտ­րում են կի­սագ­րա­գետ, կրթու­թյուն գրե­թե չու­նե­ցող, կրթա­կան հա­մա­կար­գի հետ հե­ռա­վոր կապ ան­գամ չու­նե­ցող մարդ­կանց, բե­րում են ու նշա­նա­կում տնօ­րեն­ներ, ո­րոն­ցից մեկն էլ Ե­րե­ւա­նի պե­տա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ռեկ­տորն է: Ո՛չ գի­տու­թյանն է հայտ­նի իբ­րեւ մաս­նա­գետ, ո՛չ` մի­ջա­վայ­րին: 2-3 ամ­սով տա­րան` իբ­րեւ կեն­սագ­րու­թյան մեջ գրե­ցին կրթու­թյան  փոխ­նա­խա­րար, բե­րե­ցին նշա­նա­կե­ցին ԵՊՀ ռեկ­տո­րի պաշ­տո­նին: Նա, բա­ցի իր մի քա­նի ամս­վա ըն­թաց­քում 5-6 գոր­ծուղ­ման գնա­լը` ո­րե­ւէ մի­ջամ­տու­թյուն կամ հա­մալ­սա­րա­նին ո­րե­ւէ նոր թարմ միտք չի ծնել: Ու­ղիղ հա­կա­ռա­կը` կադ­րա­յին ջարդ: Բե­րել է մե­կին` որ­պես կրթա­կան ծրագ­րե­րի վար­չու­թյան պետ, ո­րը հայտ­նի սո­րո­սա­կան է` Խա­ռա­տյան­նե­րի ըն­տա­նի­քից: Աջ ու ձախ ոչն­չաց­նում են կրթու­թյու­նը: Այդ­պի­սի կրթա­կան ծրագ­րե­րով մենք ա­մե­նա­մոտ, տե­սա­նե­լի ա­պա­գա­յում ու­նե­նա­լու ենք կի­սագ­րա­գետ­նե­րի ճա­մար­տա­կող եւ մարտն­չող տգետ­նե­րի մի ամ­բողջ բա­նակ, ո­րը լի­նե­լու է կրթու­թյան գլխին, եւ այդ կրթու­թյան վեր­ջը տա­լու է ա­մե­նա­կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում:

— Կադ­րե­րի ընտ­րու­թյան հա­մար նա­խա­տես­ված հանձ­նա­ժո­ղո­վում ով­քե՞ր են ընդգրկ­ված:

— Ճիշտն ա­սած, չգի­տեմ, թե այդ հանձ­նա­ժո­ղո­վում ով­քեր են ընտր­ված: Հա­մալ­սա­րա­նից դեռ գի­տեմ այ­սօր­վա ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նո­ղին, ո­րի ազ­գա­նունն ու գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը շատ ճշգրիտ ի­րար բռնում են` Դու­մա­նյան, որ դու­ման է բե­րում հա­յոց  կրթու­թյան գլխին… Այդ մար­դը ֆա­կուլ­տե­տի դե­կան է ե­ղել, եւ նրա դե­կան աշ­խա­տան­քի ըն­թաց­քում ո­րե­ւէ բա­նով այդ ֆա­կուլ­տե­տը հա­ջո­ղու­թյան չի հա­սել: Նա ե­ղել է կրթու­թյան ո­լոր­տում` դա­սա­խո­սել է, բայց հան­րակր­թու­թյու­նից շատ հե­ռու է: Դուք պատ­կե­րաց­նո՞ւմ եք այ­սօր ար­դեն հա­յոց լե­զու քննու­թյուն հանձ­նող դի­մորդ­նե­րի 25 տո­կո­սը դրա­կա­նի շե­մը չի հաղ­թա­հա­րում: Այդ­պի­սին է մեր դպրո­ցի վի­ճա­կը: Պայ­քա­րում է­ին կրկնու­սույց­նե­րի դեմ: Կրկնու­սույց­նե­րը գո­նե տար­րա­կան գի­տե­լիք­ներ հա­ղոր­դում է­ին: Բուհ ըն­դուն­վե­լուց ա­ռաջ ինչ-որ հիմք էր լի­նում: Այ­սօր ար­դեն չկա նա­եւ դա: Ինձ մոտ բե­րում են դպրոցն ա­վար­տած ե­րե­խա­նե­րի, ո­րոնք ա­ծա­կա­նը մակ­բա­յից, հո­լո­վը խո­նար­հու­մից չեն տար­բե­րում: Չգի­տեն՝ Ա­բո­վյա­նը 19-րդ դա­րում է ապ­րել, ստեղ­ծա­գոր­ծել, թե՞ 18: Էլ չեմ ա­սում, որ «Վերք Հա­յաս­տա­նին»  չեն կար­դա­ցել: Եվ ծնո­ղը վի­ճում է, թե ին­չո՞ւ պետք է իմ ե­րե­խան 800 է­ջա­նոց «Վար­դա­նանք» կար­դա: Չես կա­րող բա­ցատ­րել այդ­պես մտա­ծո­ղին, որ Տոլս­տո­յի «Պա­տե­րազմ եւ խա­ղա­ղու­թյու­նը» ե­րեք հա­զար էջ է: Եվ չկա մի ռուս, որ այդ վե­պը չկար­դա: Սա է ամ­բողջ ող­բեր­գու­թյու­նը: Ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, կրթա­կան հա­մա­կար­գը վե­րա­կանգ­նել, կար­ծում եմ՝ հնա­րա­վոր չի լի­նի…

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ

Այս թեմայով Երբ տեսնեմ ինձնից շատ ակնկալողներ կան, լուծումների իմ տարբերակն ասելու եմ. Սերժ Սարգսյան Հայ կին, հայ մայր տեսակն իր էությամբ սիրո ու նվիրումի, հայկական օջախների շենացման մարմնացումն է. Դանիելյան Զգուշացնելը պոզով-պոչո՞վ է լինում, էլ ինչպե՞ս պետք է զգուշացնեինք. Սերժ Սարգսյան Սերժ Սարգսյանը և ՀՀԿ անդամները հարգանքի տուրք մատուցեցին` Անդրանիկ Մարգարյանի շիրիմին Պետությանը վնաս հասցնողին տնային կալանք են տվել, պետություն ունենալու համար պայքարողին 8 ամիս է կալանքի տակ են պահում. Դանիելյան