«Հանցագործ է ոչ միայն Իլհամ Ալիեւը, Նիկոլ Փաշինյանը, այլ նաեւ` Շառլ Միշելը». ՀՈՒՍԻԿ ԱՐԱ  

«Արվեստը սեր է» հաղորդման ընթացքում զրուցեցինք բանաստեղծ, ՀԳՄ անդամ ՀՈՒՍԻԿ ԱՐԱՅԻ հետ:

– Ձեր վերջին շրջանի բանաստեղծությունները շատ տխուր են: Մեր իրադարձություններն անդրադարձել են Ձեր հոգում, եւ Դուք վերածել եք բանաստեղծության: Եվ դուրս եք եկել փողոց պայքարելու: Ի՞նչ եք կարծում, միայն Նիկոլ Փաշինյանի՞ հեռանալովª կփոխվի այս ամեն ինչը, թե՞ ամբողջ համակարգը պետք է փոխել:

– Միայն Նիկոլ Փաշինյանի հեռանալով ոչինչ չի կարող լինել, որովհետեւ Նիկոլ Փաշինյանին իր թիմից կարող է փոխարինել որեւէ մեկը, որը նույն քաղաքականությունն է իրականացնելու, գուցե ավելի վատ: Ամբողջ ՔՊ կոչվածը պետք է Նիկոլի գլխավորությամբ հեռանա, որովհետեւ դա աղետ է: Ապոկալիպսիս բերեցին մեր գլխին: Ես անընդհատ մտքով հետ եմ գնում մեր պատմության հազարամյակների խորքը: Նման իշխանություն, նման պատասխանատուներ անգամ այն շրջանում, երբ մենք չենք ունեցել պետականություն` Հայաստանը չի ունեցել: Սա բացառիկ վիժվածք է, բացառիկ դուրսպրծուկ են, որ եկան եւ կարողացան բաժանել, տիրել ու դեռ մնում են ու կատարում են իրենց սեւ առաքելությունը:

– Ստորագրության հետ կապված` Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպման մասին ի՞նչ կարծիք ունեք:

– Նախ` իր կերպարը: Առաջին անգամ չէ, որ տեսնում եւ ամաչում ենք` խեղճ ու կրակ, անկարող ու անկամ: Եվ նա աշխարհին ներկայանում է` որպես հայ ժողովրդի ընտրյալ:

– Այսինքն` եկել եք այն եզրահանգման, որ խեղճ ու կրակ Նիկոլ Փաշինյա՞նն է մեր ընտրությունը:

– Այո... Եվ հիմա մեր ընտրյալը աշխարհին այդպես խեղճ ու կրակ, նվաստ է ներկայանում: Ինչ ասում են, լուռ ու մուջ, գլուխը կախ ասում է` հա: Նախորդ հայտարարությունում եւ ներկա հայտարարությունում` այդ փաստաթղթում ձեւակերպում չկա ԼՂՀ տարածք: ԼՂՀ-ն` Լեռնային Ղարաբաղը, որպես առանձին միավոր, ներառվել է Սովետական Ադրբեջանի կազմում: Հայերով բնակեցվածª ինքը առանձին միավոր էր: Բնականաբար, պետք է Հայաստանի կազմում լիներ, որտեղ դա բնիկ հայկական հող է, եւ բնակիչներն էին հայեր, բայց Խորհրդային Միության առաջին տարիներին ցինիզմով` Ստալինին, Լենինին թույլ տվեցին, որ լինի Ադրբեջանի կազմում: Հիմա այդ փաստաթղթում չկա: Ինքն ունի իր որոշակի սահմանները` յոթ շրջան` Շուշի, Հադրութ, Շահումյան, Ստեփանակերտ եւ այլն:

Լինելով միջազգայնորեն ճանաչված առանձին միավոր (այդ տարածքի բնակչությունը անկախ նրանից` նրանք հայեր են, էսքիոզներ են), ՄԱԿ-ի` ազգերի ինքնորոշման բանաձեւի հիման վրա ինքնորոշվել եւ Մինսկի խումբ է ստեղծվել: Ամեն ինչ օրինական է արվել: Եվ այսօր այդ փաստաթղթում չկա այդ տարածքը, որովհետեւ նախապես Ալիեւն ասել է` չկա Լեռնային Ղարաբաղ հասկացողություն: Հակամարտությունը լուծված է, լուծարված է: Այսինքն` Լեռնային Ղարաբաղի  սահմանները ջնջվեցին քարտեզից նույն Շառլ Միշելի հովանավորությամբ` Նիկոլ Փաշինյանի եւ Իլհամ Ալիեւի թեթեւ ձեռքով: Այստեղ հանցագործ է ոչ միայն Իլհամ Ալիեւը, Նիկոլ Փաշինյանը, այլ նաեւ` Շառլ Միշելը: Նրանք հանցանք են գործում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի նկատմամբ:

– Բայց, այսքանից հետո, հատկապես մշակույթի գործիչներից կան մարդիկ, որոնք լռում են:

– Նախ` ժողովուրդը բաժանված է հինգ մասի: Շատ խելացի քաղաքականություն վարեցին ՔՊ-ականները ներսում` բաժանիր, որ տիրես: Կան` լեւոնականներ, սերժականներ, նիկոլականներ, քոչարյանականներ եւ այդ չորսին մերժողներ: Պատմական նման իրավիճակներում է, որ ազգերը կորցնում են իրենց պետությունն ու պետականությունը: Եվ երբ երկրի վարչապետը Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտնում է, որ կարող էր կանխել այս պատերազմը, սակայն նույն իրավիճակը կլիներ, բայց առաց զոհերի: Ինքը խոստովանում է, որ այդ զոհերի մեղավորը ինքն է: Մարդը վեր է կենում, ասում է` ես քո զավակներին եմ մորթել, ու ոչ մի արձագանք չի լինում: Անդրադառնալով մտավորականներին` նախ մտավորականը տասնամյակներ շարունակ ապրել է խեղճ, թշվառ, նվաստացած վիճակում: Իրեն արժանապատիվ, իր հողի վրա վստահ չի զգացել: Ասում է` երկիրն ինձ համար ինչ է արել, որ ես էլ իրեն անեմ: Այդպես չի կարելի: Այդպես ազգ են ոչնչացնում: Ես պատանի էի, հիշում եմ, թե Խորհրդային Միության տարիներին մտավորականի խոսքն ինչ արժեք ուներ: Հիմա մեր մտավորականը խեղճ ու կրակ թշվառ է: Նա խոսք էլ ասի, չեն լսի: Հիմա պայքարում են: Հրապարակ են դուրս եկել խենթ նվիրյալները, որոնց համար ամենակարեւորըª հայրենիքի, Արցախի փրկությունն է: Պատկերացնում եք` երեսունչորս տարի մենք պայքարել ենք, բայց այսօր ստանում ենք ավելի վատ պայմաններով Արցախ, քան Խորհրդային Միության ժամանակ էր: Ավելի վատ կրծոտված Հայաստան, քան այն խորհրդային ժամանակ էր` 1988 թվականից առաջ: 1988 թվականի պարզած մեր բռունցքը այսօր իջավ մեր գլխին:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Երբ տեսնեմ ինձնից շատ ակնկալողներ կան, լուծումների իմ տարբերակն ասելու եմ. Սերժ Սարգսյան Գառնիկ Դանիելյանը լավ է, որեւէ ծանր մարմնական վնասվածք չունի. Քրիստինե Վարդանյան Դուք չեք կարողացել 44 օրյայի զոհերի անունները հրապարակել, 1,5 միլիոն զոհի անուն հրապարակո՞ղ եք Իշխանական վախերը հասել է հիստերիայի ՀՀ կառավարության պատասխանը «Գոյ» թատրոնին