ԿԱՊԻՏՈՒԼՅԱՆՏԻԶՄԻ ԱՆՀԱՏԱԿ ԱՆԴՈՒՆԴԸ

(Կարդա՛լ բջջային տարբերակը)

Բրյուսելյան հանդիպմանը առաջինը, ինչն աչքի զարնեց` «Արեւմտյան Ադրբեջան» եզրույթի լեգիտիմացումը եվրոպական մակարդակով: Իսկ «Արեւմտյան Ադրբեջանը» Բաքվի հավակնությունների բովանդակ հանրագումարն է, որը ներառում է նաեւ Երեւանը: Ահա կապիտուլյանտիզմի ողջ թշվառությունն առանց պերճանքի...

ԱՄԵՆ ԻՆՉ ԲԱՑԵԻԲԱՑ Է

5 աղետաբեր ժամ Բրյուսելում` նախկին պատգամավոր Նաիրա Կարապետյանն «աչքաչափով» ֆիքսել է այն կետերը, որ աչքի են զարնում անմիջապես.

• Արցախի կարգավիճակի հարց ընդհանրապես չկա, չկա ինքնորոշման իրավունքի մասին որեւէ հիշատակում, փոխարենը շեշտվել է «Ղարաբաղում էթնիկ հայ բնակչության իրավունքները եւ անվտանգությունը», եւ շեշտվել է Շարլ Միշելի կողմից, եւ ոչ թե` Հայաստանի ղեկավարի:

Չկա անգամ Լեռնային Ղարաբաղ անվանումը, այն դարձել է ուղղակի Ղարաբաղ, ինչպես եւ պնդում է Ադրբեջանը, որ նման վարչական տարածք չկա:

Սա վերջն է, կարծես հարցը փակված է, եւ այս մասին բազմիցս զգուշացվել է, նաեւ` իմ կողմից:

• Մարդասիրական խնդիրներում առաջինը նշվում է ականազերծումը, հետո նոր` գերիներին վերադարձնելուն ուղղված ջանքերը (ոչ թե պարտադիր վերադարձը, այլ` ջանքերը) եւ անհետ կորածների ճակատագիրը:
• Մոտ օրերս Հայաստանի եւ Ադրբեջանի սահմանային գոտում տեղի կունենա երկու երկրների սահմանազատման հարցերով հանձնաժողովների նիստը:

Հենց սահմանին անցկացնել հանդիպումը նշանակում է, որ չկա միջնորդ երկիր` Ռուսաստանն իր քարտեզներով դուրս է մնացել առաջնային դիրքերից:

Թե ի՞նչ դիրքերից է խոսելու Հայաստանի գլխիկոր իշխանությունը, ինչ քարտեզներով, ինչ սկզբունքներով են առաջնորդվելու առանց միջնորդի մնացած Հայաստանն ու Ադրբեջանը, հասկանալի չէ:

Նաեւ ստացվում է, որ Հայաստանի պնդումները, որ մեր կողմից հանձնաժողովը ձեւավորված չէ, հերթական սուտն է, ուղղակի թղթին հանձնած չէ:

• Ռուսաստանն իսպառ դուրս է մնացել այս հայտարարության տեքստից. եթե նախկին 2 հայտարարություններում շեշտվում էին Ռուսաստանի միջնորդությամբ ձեռք բերված հայտարարություններն ու պայմանավորվածությունները, այս անգամ որեւէ հիշատակում չկա:

Ստեղծված իրավիճակում Ադրբեջանի հետ միաբեւեռ հաղորդակցվելը լավ բանի չի բերի:

• Չկա արդեն նաեւ որեւէ հիշատկում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագության մասին, այն միակ ձեւաչափի, որտեղ որպես սկզբունք ամրագրված է ԻՆՔՆՈՐՈՇՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔԸ, ինչպես նաեւ ուժի կիրառումն ու ուժի կիրառման սպառնալիքի բացառմումը:
• Պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել Ադրբեջանի արեւմտյան մասը Նախիջեւանին կապող ճանապարհի սկզբունքների մասին (principles governing transit between western Azerbaijan and Nakhichevan):

Ի՞նչ սկզբունքների մասին է խոսքը: Ադրբեջանը վերջին օրերին հատկապես հաճախ է խոսում Բերձորի (Լաչինի) միջանցքին այլընտրանքային ճանապարհի կարգավիճակի մասին, այն հավասարեցնելով «Զանգեզուրի միջանցքին», այսինքն` եթե Ադրբեջանից  Նախիջեւան ճանապարհը Հայաստանն է տնօրինում` անցակետերով եւ մաքսակետերով, նույնը լինելու է ճանապարհը դեպի Արցախ` մաքսակետերով եւ անցակետերով:

Այսինքն` Հայոց պետականության լիկվիդացման անսքող ծրագիր է: Քաղաքական մեկնաբան Աբրահամ Գասպարյանն էլ արձանագրում է, որ սրանք փաստացի կյանքի են կոչում «Զանգեզուրի միջանցքի» պանթուրքական նախագիծը. «7 ամիս առաջ ԱԺ-ում իմ ելույթում կանխատեսել էի դեմարկացիայի ու դելիմիտացիայի հարցում մեզ սպառնացող վտանգները, ուրվագծել ու կոնկրետ առաջարկներ ներկայացրել սպասվող պրոցեսում մեր անելիքների, հանձնաժողովի կազմի, դերակատարման, խուսանավելու հնարավորությունների վերաբերյալ: Մեղկ ու ողորմելի, տգետ ու ամբարտավան, ստրկամիտ ու թրքահպատակ իշխանություն... ոչ Ռուսաստանի, ոչ էլ Արեմուտքի խաղն եք կարողանում նորմալ խաղալ... վերջում ոչ մի երաշխիք էլ Հայաստանը չի ստանալու եւ նոր Ալեքսանդրապոլ եք դեմ տալու: Նույնիսկ ընդդիմության հետ նորմալ չեք կարողանում լեզու գտնել` պետության համար շահեկան վիճակում հայտնվելու: «Զանգեզուրի միջանցք» ձեւակերպման բացակայությունը թոզ փչել է: Դուք էլ դա ժողովրդի վրա ծախելու եք որպես «պյուռոսյան հաղթանակ»: Հազիվ ձեզ նման հիմար նապաստակ են գտել, որքան կարողանալու են` չոքեցնելու են»:

ՀԱՆԳՈՒՑԱԼՈՒԾՈՒՄՆ ԱՐԱԳԱՑՆԵԼՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿՆ Է

Փաստորեն խունտայի թուրք տերերը, զգալով, որ խունտայի հեռացումը խաչ կքաշի իրենց ծրագրերի վրա, ստիպում են արագացնել վերջնական եւ անշրջելի կապիտուլյացիան: Եվ խորհրդանշական է, որ ակտիվացվել էլ բոլոր թրքակերպները: Այն, որ թաքնված նիկոլականների դիմակը պատռվել է, դա նորություն չէ: Հիմա նաեւ ունենք հայկական դրոշները պատռող սադրիչներ, սոցցանցերում հակաարցախյան այնպիսի քարոզչություն, որին թուրքը կնախանձեր:

Արմեն Աշոտյանի եւ Անդրանիկ Թեւանյանի էքսպրես-վերլուծությունները ցուցանում են` անդունդից մեկ քայլ հեռավորության վրա ենք: Ինչպես եզրակացնում է Թեւանյանը. «Հայ ժողովուրդը մեկ տարբերակ ունի բրյուսելյան դավադրությունը, Հայաստանի ու Արցախի դեմ ուղղված քայլերը վիժեցնելու` պայքարել: Վիժեցնելու թիվ մեկ նախապայմանն իշխանափոխությունն է:

Նիկոլ Փաշինյանի հեռացումը եւ ազգային իշխանության ձեւավորումը հնարավորություն կտա խուսափել կատաստրոֆայից: Մեր պետությունն ու ժողովուրդը դեռեւս ժամանակ ունեն խուսափելու վատագույնից: Առայժմ հարցերը կարող են լուծվել Երեւանում: ՀՀ քաղաքացուց եւ քաղաքական էլիտայից է կախված գործի հաջողությունը»:

Հետեւաբար, պայքարի դուրս եկած ընդդիմության պառակտում, արհեստական հակասություններ փնտրելու բոլոր փորձերը նպաստում են խունտայի պահպանմանը: Իսկ Ադրբեջանն, իհարկե, պատրաստվում է ու պատրաստվում է շատ լուրջ: Իսկ թե ինչին է պատրաստվում, ակնհայտ է. հարմար աշխարհաքաղաքական պայմանների դեպքում առնվազը ճեղքելու են Սյունիքը, իսկ եթե դա էլ մարսեն, Երեւանն են «Իրեւվան» դարձնելու: Այսինքն` մի ձեռքով խաղաղասերի դիմակ քաշելով այունոտ երեսներին` մյուս ձեռքով միլիարդների զենք են գնում ու իրենց բանակը համապատասխանեցնում ՆԱՏՕ-ի ստանդարտներին` Թուրքիայի միջոցով:

Պատերազմից հետո ՀՀ ՊՆ-ն մատը մատին տվե՞լ է` գոնե ինչ-որ կերպ խելքի բերելու բանակը... Նույնիսկ ԳՇ պետ չունենք, էլ որտեղի՞ց երազենք պաշտպանության ազգային համալսարանների մասին:

Մյուս կողմից` ըստ սրանց, բա մեզ բանակ պե՞տք է: Ախր բանակ ունենանք, որ ի՞նչ անենք, որ զենքն ո՞ւմ դեմ շուռ տանք: Թուրքերի՞: Բա կրքոտ սիրո սեզո՞նը, որ գալու է շատ շուտով: Եթե բանակը վերականգնվի, բա Գռզոն ո՞նց փող աշխատի: Ախր «սիրո դարաշրջանն» առաջին հերթին հենց Գռզոյին է պետք, որ կարողանա իր թուրք ընկերների հետ «երկիրը երկիր դարձնել»: Եղած զենքերն էլ կհալեն ու կսարքեն զարդեր, կկախեն Աննայի ականջներից, սա էլ Մեհրիբանին հիմա էլ Երեւանում թեյ խմելու հրավեր կուղարկի, ու Նիկոլի սիրտը տեղը կընկնի…

Ինչպես նշում է քաղաքագետ Վարուժան Գեղամյամը. «Արցախի վերջնական թուրքացումն ու նոր տարածքային զիջումները կասեցնելու մի ճանապարհ կա. դուրս գալ պայքարի ներկայիս կապիտուլյանտական իշխանության դեմ, ձեւավորել ազգային համաձայնության կառավարություն եւ միասնական մոբիլիզացիայով լծվել գործի:

Այսօր փողոցում տարբեր ուժեր, անհատներ կան: Եթե չեք գտնում նրան, ում կվստահեք, ինքներդ կազմակերպեք ձեր ուժը, դուրս եկեք փողոց, միացե՛ք շարժմանը ու այդ ժամանակ կկարողանանք հաջողել»:

Այո՛, սկզբում խունտայի հեռացում, նոր միայն` իրական քաղաքականություն, այսինքն` պայքար իշխանության համար:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ