Թող հայ ժողովուրդը պարզի՝ թե ով է իրականում մեղավոր այս պատերազմի հետեւանքների մեջ. Պեգով

Մոսկվաբնակ քաղաքագետ Մարիամ Հովսեփյանը բացառիկ հարցազրույց է ունեցել «WarGonzo» նախագծի հեղինակ, ռազմական լրագրող Սեմյոն Պեգովի հետ, ով արցախյան պատերազմի ամբողջ ընթացքում իրադարձությունների հետեւել է ամենաթեժ կետերից: Հարցազրույցի ժամանակ քաղաքագետը նաեւ հնչեցրել է հայաստանյան լրատվամիջոցներին հուզող հարցերը, այդ թվում՝ «Իրավունքի», որից մի հատված ներկայացնում ենք ստորեւ:

- Հայկական կողմը պատերազմի լուսաբանման հարցում եթե սխալ ուներ, ո՞րն էր այն: Չե՞ք կարծում, որ չափից դուրս էր ոգեւորությունը մեր հաջողությունների մասին:

- Չեմ կարծում, որ որեւէ սխալ կար այս պատերազմի լուսաբանման մեջ, եւ սա իմ համոզմունքն է մինչեւ այժմ, անգամ վստահ եմ: Հիմա Արծրուն Հովհաննիսյանին մեղադրում են՝ ասելով, որ ինչ-որ հարցերում ստում էր: Բայց մի բան է ստելը, մեկ այլ հարց է որոշ բաներ չասելը: Կան որոշ տեղեկություններ, որոնց մասին ուղղակի չի կարելի ասել, երբ պատերազմ է ընթանում: Օրինակ, չի կարելի, երբ դու սկսում ես պատմել փաստեր ճակատի կոնկրետ հատվածներից: Չեմ ասում, թե պետք է հերինել, որովհետեւ սա կլիներ ստել, բայց ինչ-որ բան չպատմելը պատերազմի ժամանակ նորմալ է: Մեղադրում են Արծրունին՝ ասելով, որ փաստերը լղոզված էին, բայց ճշգրիտ տեղեկություններ հայտնելը կնշանակեր տեղեկացնել թշնամուն, թե որ ուղղությամբ եւ ինչ ճշգրտությամբ է հարվածել: Այո, այդ տեղեկությունները լղոզված էին, բայց սուտ չէին: Իհարկե, հաջողություններ եղել են: Ի՞նչ է, ադրբեջանցիներ չե՞ն զոհվել այս պատերազմում, Արցախի պաշտպանության բանակը չէ՞ր դիմադրում նրանց ճնշմանը, չէ՞ր ոչնչացնում նրանց զրահատեխնիկան: Դրան ապացույց շատ կադրեր կան: Երբ ասում են, որ սա դավաճանություն էր, համարում եմ կազմակերպված ահաբեկում մամուլի ներկայացուցիչների՝ Արծրունի եւ Շուշան Ստեփանյանի նկատմամբ: Ըստ իս, սա լիարժեք հիմարություն է:  Նրանք մարդիկ են, ովքեր ունեն որոշակի պարտավորություններ եւ իրենց պարտավորությունները բարեխղճորեն կատարել են: Ի՞նչ է նրանք ամեն օր պետք է դուրս գային եթեր եւ ասեին՝ վերջ, մենք ամեն ինչ կորցրե՞լ ենք կամ մենք երեք օրից կոչնչացվե՞նք:  Ինչպե՞ս եք դա պատկերացնում:

Հարցեր կան ոչ թե լուսաբանման, այլ պատերազմի ավարտի ուղիղ պատասխանատվության, Արցախի բանակի պատրաստվածության վերաբերյալ եւ պետք է այդ հարցերն ուղղել կոնկրետ մարդկանց: Պետք չէ դա անել էմոցիաների վրա, պետք է քայլ առ քայլ նրանցից յուրաքանչյուրը պատասխան տա իր գործողությունների համար: Եվ նրանց կարող է դատել միայն հայ ժողովուրդը: Թող հայ ժողովուրդը պարզի՝ թե ով է իրականում մեղավոր այս պատերազմի հետեւանքների մեջ: Պատերազմի այսպիսի հետեւանքին բերեց մի խումբ տեխնիկական պատճառներ, նաեւ ադրբեջանցիների մոտ կային տեղեկություններ ռազմական շատ օբյեկտների մասին, որոնք նրանց մոտ էին հայտնվել պատերազմից շատ առաջ: Իմ կարծիքով՝ այս գործողություններին պատրաստվում էին արդեն անցած տարվա հոկտեմբերից, քանի որ գտնվել են հատուկ ծառայությունների զինվորականների շատ դիեր, որոնց մոտ փաստաթղթերը տրված էին նույն ամսաթվով՝ այս տարվա հունվարից առաջ: Սա խոսում է այն մասին, որ այդ մարդիկ ադրբեջանցիներ չեն եւ նրանց փաստաթղթերը պատրաստվել էին միառժամական: Լուրջ պատրաստվել էին սրան: Ի՞նչը չհերիքեց եւ ի՞նչ է պետք անել, որպեսզի ամեն ինչ ուղվի, այս հարցերը պետք է ուղղել համապատասխան անձանց: Իսկ ինչո՞ւմ մեղադրել Արծրունին կամ Շուշանին, որ նրանք ասում էին, թե մենք դիմադրո՞ւմ ենք, որ որոշ հատվածներում թշնամին կորուստնե՞ր է կրում, ինչո՞ւմ էին նրանք ստել: Այն, որ Շուշին չէին հանձնել, կան տղաների հարցազրույցի կադրեր, ովքեր դուրս են գալիս Շուշիից հոկտեմբերի 14-ին, ոչ թե 7-ին, որտե՞ղ է ստել Արծրունը եւ ինչո՞ւ նա պետք է պատասխան տա քաղաքական որոշումների համար, որոնք նա չի կայացրել: Օրինակ, Դոնեցկում ես արդեն մեկ օր առաջ գիտեի օդանավակայանի գրոհի մասին, բայց եթե հայտնեի, ուղիղ հաղորդում կլիներ ուկրաինական զորքերին եւ դրանից հետո՝ ո՞ր զինվորականը ինձ հետ կաշխատեր:

- Բացի պաշտոնական հաղորդագրություներից, ողջ հայ հանրությունը հետեւում էր նաեւ Ձեր տելեգրամ ալիքին…

- Ես պատմում էի այն մասին, ինչ տեսնում էի եւ ինչ իմացել էի, սա նորմալ լրագրողի նորմալ աշխատանք է: Օրինակ, Շուշիում նոյեմբերի 6-ին ռեպորտաժ եմ արել եւ ասել, որ ահա ես Շուշիում եմ գտնվում եւ ո՞վ կարող է ասել, թե Շուշին ադրբեջանցիների լիարժեք հսկողության տակ է գտնվում: Եթե ես գնացել եմ այնտեղ եւ ինքս տեսել եմ ամեն ինչ: Ես մի քանի հոգուց ճշտում էի իրավիճակը եւ ապա գրում այդ մասին, որ մեր տղաները դեռ գտնվում են Շուշիում: Նոյեմբերի 9-ին նկարում էի տղաներին, ովքեր գտնվում էին հեռուստաաշտարակների մոտ՝ երկու կմ հեռավորության վրա Շուշիից: Այժմ ասեք՝ ո՞վ է ում խաբել:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Այլընտրանք չկա՝ Հայաստանը պետք է մտնի ՌԴ-Բելառուս միութենական պետության մեջ. Նիկողոսյան Ում արձանն է Ալիևը կանգնեցրել Շուշիում սպարապետ Վազգեն Սարգսյանի արձանի տեղում Բարեգործական համերգ՝ նվիրված պատերազմում զոհված զինվորների վառ հիշատակին Ալիևները թեյ են խմում Շուշիում մինչ մեր գերիները տառապում են Ադրբեջանի բանտերում «ԵՍ ԵՎ ԱՐԳԻՇՏԻ ՔՅԱՐԱՄՅԱՆԸ ՆՈՒՅՆ ՄԵՔԵՆԱՅՈՎ ԵՆՔ ՀԵՌԱՑԵԼ ՇՈՒՇԻԻՑ` ԻՆՔԸ ՃԻՇՏ Է ԱՍՈՒՄ»