Հաշտություն փնտրելը փաշինյանի հետ, ներողություն, բայց դա ուտոպիա է. Մելիք-Շահնազարյան

Ինչու Հայ Առաքելական Սուրբ եկեղեցու դեմ երկու տարի ստվերային պայքարից հետո` հենց հիմա գործող իշխանությունը որոշեց կոնկրետ քայլեր անել, ինչպես օրինակ հանրակրթական ծրագրից «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան հանելն էր, ըստ «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի ղեկավար, քաղաքագետ ՀՐԱՆՏ ՄԵԼԻՔ-ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆԻ, պայմանավորված է արտակարգ դրությամբ:

- Կա սահմանափակում` մարդկանց փողոց դուրս բերելու, եւ այս իշխանության մաս կազմող կամ հիմքում ընկած բոլոր ուժերը, այդ թվում` նաեւ աղանդավորները, փորձում են առիթից օգտվել եւ արագ-արագ իրենց հարցերն առաջ տանել: Ու ոչ միայն «Հայ եկեղեցու պատմություն» առարկան են փորձում դուրս բերել կրթական ծրագրից, այլ նաեւ ազգային անվտանգության ռազմավարության հայեցակարգում Հայ Առաքելական սուրբ եկեղեցուն զուգահեռ ազգային արժեք եւ հարստություն են հռչակում Ավետարանական եկեղեցին եւ Հայ կաթողիկե եկեղեցին: Սա էլ է աղանդավորական շարժումների պատվերը, եւ նրանք, ըստ էության, ասում են` քանի դեռ հանրությանը գերի ես վերցրել, մեր սիրելի վարչապետ, ուրեմն` մեր այս հարցերն էլ արի շուտ լուծենք:

– Իսկ ինչո՞ւ էր վերջին շրջանում «աղմկում» «Կյանքի խոսքը»:

– Նրանք ուզում են հոգեւոր իշխանություն, ուզում են մոտավորապես ունենալ նույն կարգավիճակն ու ընկալումը հանրության կողմից, ինչ ունի Հայ Առաքելական եկեղեցին:

– Այսինքն` հիմա իրենց համար կանաչ լո՞ւյս է վառվել:

– Վաղուց է վառված: Ես վերջերս նաեւ ահազանգեցի այդ մասին, որ պատրաստվում են դիմել կառավարությանը, եւ բոլոր այն եկեղեցիներում, որոնք եկեղեցապատկան չեն, այսինքն` Մայր Աթոռի, թեմերի տիրապետությունից դուրս են եւ որեւէ մեկին չեն պատկանում, այնտեղ ծեսեր, արարողակարգեր անեն: Իսկ դրա նպատակը մեկն է` ուզում են հնարավորինս նման լինել իրական եկեղեցու, որպեսզի հնարավորինս շատ մարդկանց կարողանան մոլորեցնել եւ գցել իրենց ճիրանները: Իրենք այդ ուղղությամբ են շարժվում եւ խիստ պայքարում են` եկեղեցի կոչվելու իրավունքի համար, որն արդեն Հայաստանում, կարծես թե, նվաճել են:

– Այդ ինչպե՞ս:

– Համենայնդեպս, պետական մակարդակներում այդպես են ընկալվում: Նույնիսկ շատ ծիծաղելի էր, երբ իշխանամետ թերթերը «Կյանքի խոսքի» մասին իմ գրառման մեջ «աղանդ» բառը փոխարինում էին «կրոնական կազմակերպություն» բառով: Այսինքն` մեջբերում են ինձ, բայց «աղանդ» բառին հասնելուց չակերտները փակում են, այդտեղ գրում են` «կրոնական կազմակերպություն», հետո նորից չակերտները բացում ու շարունակում են միտքը:

– Եթե իրականությունն այդ է, ինչո՞ւ են նեղվում այդ բառից:

– Սա փաստ է բոլոր նորմալ մտածող մարդկանց համար, բայց երբեք պետք չէ կարծել, որ աղանդավորը գալու է եւ ասի` ես աղանդավոր եմ, կամ գողը գալու է ու ասի` ես գող եմ: Մեկը գալիս է ու ասում, որ ինքը եկեղեցի է եւ ծառայում է Աստծուն, մյուսն ասում է, որ ինքը բարեգործ է, բայց արդյունքում երկուսի նպատակն էլ մեկն է` վնաս պատճառել հասարակությանը, ինչ հնարավոր է գողանալ նրանից եւ տանել:

– Ամեն դեպքում, եթե համարենք, որ այդ կառույցը սեր եւ հանդուրժողականություն է քարոզում, ինչո՞ւ այդքան ջղագրգիռ ընդունեցին Ձեր հայտնի գրառումը:

– Իրենք վիրավորանքներով լի մամուլի հաղորդագրություն տարածեցին իմ մասին, բայց դրա մեջ չհերքեցին այն փաստը, ինչի մասին խոսել էի: Նկատի ունեմ այն, որ ասել էի, թե իրենք ցանկանում են եկեղեցիներում արարողակարգեր անցկացնել: Նրանք նշել էին, որ  չեն ցանկանում Հայ առաքելական եկեղեցիներում նման ծեսեր անցկացնել, բայց ես չեմ ասել, որ նկատի ունեմ Հայ առաքելական եկեղեցիներում: Առաքելական եկեղեցում ցանկանան էլ, գլուխները պատերին էլ տան, չեն կարող արարողություններ անցկացնել, բացառված է: Նաեւ նշել էին, թե համավարակ է եւ իրենց եկեղեցաշենքներում (իրենց ձեւակերպումն է) արարողություններ չեն անցկացնում: Իսկ երբ ավարտվի արտակարգ դրությունը, այդ ժամանակ կխոսենք: Փաստորեն, ոչ միայն չեն հերքում, այլ նաեւ սպառնում են, որ եթե ավարտվի արտակարգ դրությունը, կգնան այդ եկեղեցիների հետեւից եւ իրենց ուզածը կանեն: Այդ տեղեկատվությունը հստակ իրենց մոտ քննարկվում է, ես միանշանակ պնդում եմ, որովհետեւ ճշտել եմ հրապարակելուց առաջ: Այնպես չէ, որ լսել եւ հրապարակել եմ, դրա համար էլ իրենց արձագանքն այդքան նյարդային էր, որովհետեւ հասկացան, որ իրենց ներքին քննարկումներն են հանրայնացվել:

– Այն, որ եկեղեցու եւ իշխանության միջեւ հակասությունները գնալով ավելի են խորանում, ակնհայտ է: Ի վերջո, ինչպե՞ս պետք է լուծվի կամ վերականգնվի այս հարաբերությունները, որպեսզի Ձեր նշած մարտահրավերներին էլ հնարավոր լինի դիմակայել:

– Շատ մեծ ցավով պետք է արձանագրեմ, որ հակամարտություն, որպես այդպիսին, չկա: Մեր եկեղեցին իր էությամբ շատ ավանդապաշտ, զսպված լինելով, ոչ թե ելքեր է փնտրում` Փաշինյանին կամ դդմակերպ տարբեր նախարարներին զսպելու, նրանց հակաեկեղեցական, հակազգային քարոզը կասեցնելու համար, այլ մինչ այս պահը տեսնում ենք, որ հաշտության ելքեր է փնտրում: Այո, շատ հոգեւորականեր չափազանց վրդովված են, բաց խոսում են դրա մասին, քննադատում են եւ այլն, բայց դեռ չունենք եկեղեցու պաշտոնական հստակ որոշում` պայքարել հակազգային եւ հակաեկեղեցական շարժման դեմ, որը Հայաստանում կա: Ինձ համար սա իսկապես մեծ հարց է, որովհետեւ եկեղեցին է այն ինստիտուտը, որը մշտապես առաջնորդել է ազգային-ազատագրական պայքարը: Եվ հիմա նման առաջնորդման կարիք կա, ու ամեն մեկն իր տեղում, իր ոլորտում պետք է աշխատանք իրականացնի: Իսկ հաշտություն փնտրելը Փաշինյանի հետ, ներողություն, բայց դա ուտոպիա է, չլինելիք բան է: Երկուսուկես տարվա զարգացումները պետք է համոզեին մարդկանց, որ նրա հետ հնարավոր չէ պայմանավորվել, որովհետեւ նա խաբող է, բացառապես իր շահի հետեւից է գնում եւ իսկապես թքած ունի մեր ազգային արժեքների վրա: Նիկոլ Փաշինյանը աղանդավորների կողմից պատրաստված տեսանյութ է տարածում իր պաշտոնական էջում, էլ ինչի՞ մասին է խոսքը:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ

Այս թեմայով Չենք կարող խոսել, որ մեզ չեն աջակցում, այս իշխանությունն է որոշել, որ Հայաստանին պաշտպանություն պետք չէ. Միքայելյան Հայաստանյան իշխանության խելագար սխալները մեզ նորանոր փորձությունների առաջ են կանգնեցնում. Ալեքսանյան Հրանտ Թոխատյանին ստենտավորել են, սպասվում է վիրահատություն (Tert.am) Գրողը պետք է լինի իր ժողովրդի ցավի կրողը. ՀՐԱՆՏ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ Համազգային շարժման ներքո` հանրությանը տանում են նոր հիասթափության. Մելիք-Շահնազարյան