«ՇԱՏԱԽՈՍԵԼՈՒ ՓՈԽԱՐԵՆ ԿՈՒԶԵՆԱՅԻ ԱՄԵՆՔՍ ՄԻ ԼԱՎ ԳՈՐԾ ԱՆԵՆՔ ՄԵՐ ՔԱՂԱՔԻ ՀԱՄԱՐ»

«Իրավունք» թերթն այս անգամ զրուցել է երգիչ-երգահան ԱՐՏԱՎԱԶԴ ԲԱՅԱԹՅԱՆԻ հետ: Այսօր զրուցել ենք նրա երգերի խոհափիլիսոփայական բովանդակությունից:

- Ձեր` բոլորիս հայտնի «Եվ վաղն ամեն ինչ կսկսվի նորից» խոհափիլիսոփայական երգերում կյանքի հանդեպ ինչ-որ թերահավատությո՞ւն կա:

– Սա թերահավատության խնդիր չէ, այլ պարզապես այն է, որ մարդու հետ կյանքում կարող է պատահել: Դա սովորական երեւույթ է: Միշտ չէ, որ հասկանում են ճիշտ խոսքը: Եվ հակառակն էլ է լինում, երբ որ մի վատ քայլ են անում, ոչ մեկը չի գնահատում դա որպես վատ արարք: Այդտեղ նկատի ունեմ կյանքի այն պարադոքսը, որ միշտ չէ, որ ամեն ինչ ըստ արժանվույն է գնահատվում: Այնուամենայնիվ, ես եզրակացություն եմ անում` եւ վաղն ամեն ինչ կսկսվի նորից: Այսինքն, կսկսվի այդ նույն սխալներով, ճշտերով, թերություններով ու առավելություններով: Կյանքն է այդպիսին: Կյանքը չի կարող լինի բացարձակ: Այն միշտ շարժման մեջ է, եւ այդ շարժման ընթացքում լինում են անկումներ եւ վերելքներ: Այսինքն` հարյուր տարի էլ անցնի, մարդիկ նույն սխալները նորից կրկնում են, որովհետեւ ամեն սերունդ գալիս է իր սխալներով եւ փորձում է կյանքը վերափոխել դեպի լավը, եւ ստացվում է այն, ինչ-որ ստացվում է:

– Կյանքը Ձեզ վրա ծիծաղե՞լ է:

– Եղել է, երբ որ ես ավելի մեծ կարծիքի եմ եղել ինչ-որ մի գործի վերաբերյալ, եւ չի ստացվել: Կյանքը ծիծաղում է մեզ վրա, կարեւորը, որ մարդ խիզախություն ունենա զգալու իր սխալը: Բնական է, դա օգուտ է տալիս: Մարդուն իր նկատմամբ ավելի պահանջկոտ է դարձնում, որպեսզի ընդունի իր սխալները: Եթե դա ընդունում ես, նշանակում է հնարավորություն կա փոխվելու:

– Մութ ու հետամնաց երկրում, որտեղ իշխանավորը ագահ է, հղփացած, հարեւանդ` դաժան, կինդ` փնթփնթան, իսկ նավակդ թղթե…

– Այդ երգը, որ երգում էի, նկատի ունեի, որ մարդիկ միշտ չեն գիտակցում սովորական մի պահ, որ այնուամենայնիվ բոլորը միասին մի նավի մեջ են, եւ եթե հանկարծ այդ նավը սուզվեց, բոլորն էլ սուզվելու են, այնպես չի լինի, որ մեկնումեկը ջրի երեսին մնա: Տիտանիկի պատմությունն է լինելու: Ես ի նկատի ունեի դա: Ինձ թվում է, դա նորմալ է, երբ որ կյանքն ընդունում ես իր թերություններով, առավելություններով եւ խորհուրդներով: Այստեղ ես  նկատի ունեմ այն նավը, որտեղ ապրում են մարդիկ: եթե դու ուզում ես մի տեսակ բան ստանալ, բնական է, այստեղ արդեն հնարավորությունն ավելի մեծանում է: Տվյալ դեպքում ես չեմ էլ թաքցնում, խոսքը մեր ու մեր երկրի մասին է: Այս անգամ չեմ խոսում վերացական, համամարդկային, չնայած` մարդկությունն էլ է գնում դեպի կործանում: Ինքն իր ձեռքով իրեն կործանում է: Այլապես ոնց կարող ես բացատրել այդքան արհավիրքներ ու պատերազմներ, զենք ու զրահ, ինչի՞ համար է այդ ամենն արվում: Ապրելո՞ւ համար: Ոչ, բնական է կործանվելու:

– Համր ու խուլ լինելով` իրականության հետ հե՞շտ է ապրելը:

– Այստեղ խոսքը մարդու լռության մասին է: Մի տեսակ անհետաքրքիր է ստացվում, երբ որ պոզիան փորձում ես դարձնել կենցաղային: Ինքը պոետիկ լեզվով է ասված: Ես համարում եմ, որ իմ երգերի մեծամասնությունը գուցե խոհափիլիսոփայական անվանենք, բայց, այնուամենայնիվ, նրանք ավելի պոետիկ լեզվով են: Իսկ պոետիկ լեզուն ավելի պատկերավոր դարձնելու, ընդհանրացնելու, հերոսացնելու խնդիրներ ունի: Ես համարում եմ, որ պոզիան միշտ պետք է մարդկությանը մղի առաջ, այն շատ կարեւոր դեր է կատարում: Այս դեպքում ես չեմ էլ թաքցնում, որ կյանքում շատ է պատահել` մարդը ինչ-որ մեկին վատություն է անում, բայց երբ որ հանկարծ իրեն են կպնում, դա շատ ցավալի է ընդունում: Կյանքում այն, որ շատ հաճախ ենք տեսնում, դա մարդկային էգոիզմի հետ է կապված, որովհետեւ իր էգոն այնքան կոշտ ու չոր է, որ բոլորին կարող է վատություն անել, բայց հետո, երբ իրեն են կպնում, դա դուր չի գալիս: Սա վատ երեւույթ է, եւ հաճախ կարող ենք հանդիպել նույնիսկ մեր կենցաղում, երբ մանր-մունր հարցերի շուրջ էլ է այդպիսի դեպքեր լինում: Երբ որ, օրինակ, մարդուն ասում ես` մի՛ հայհոյիր, իրեն դուր չի գալիս:

– Նռնաքարե գեղեցկուհի Երեւանի հանդեպ սերը Ձեր երգերում շատ է նկատելի:

– Ծնվել, ապրել, մեծացել եմ Երեւանում: Ես տարբեր ժամանակներում եմ Երեւանը տեսել, սկսած Սովետական Միությունից, վերջացրած անկախությունով: Գուցե ամեն ինչ փոխվել է, փոխվել են մարդկային հարաբերությունները, քաղաքական իրավիճակները, բայց միեւնույնն է, Երեւանն ինձ համար հարազատ քաղաք է, որին ես ուր էլ գնամ, կարոտում եմ ու անպայման ուզում եմ հետ վերադառնալ: Թերությունների կողքին լավ բաներ էլ կան մեր քաղաքում: Շատ լավ մարդիկ կան, որոնց հանդիպելիս բարեւում, խոսում եմ նույնիսկ անծանոթ մարդկանց հետ: Երեւանը դրանով շատ մեծ ջերմություն ունի: Մենք միշտ ձգտում ենք ավելի լավը տեսնել, երբ ինչ-որ մի թեթեւ բան այն չի լինում, մեզ թվում է` շատ վատ է, որ այսպես է: Մարդիկ պետք է լավատես լինեն: Ես մեր քաղաքը լավատեսորեն եմ ընդունում եւ սիրում: Ոչ թե նայում եմ Երեւանին եւ ասում` Երեւանը կարող էր լինել Նյու Յորքի նման: Դա ինձ պետք չէ: Լավ կլիներ, որ մարդիկ լինեին ավելի բարի, ուշադիր մեկը մյուսի նկատմամբ ու մաքուր պահեին մեր քաղաքը: Հետո ավելի կանաչ լիներ մեր քաղաքը, պարտեզները շատ լինեին, ծաղիկն ու ծառը չվնասեին: Այնքան շենք իրար վրա չկպցնեին: Մի քիչ շնչելու տեղ թողնեին: Այդ ամենով հանդերձ միեւնույնն է, ես Երեւանը շատ եմ սիրում եւ համարում եմ, որ դա մերն է եւ առանց թաքցնելու էլ ասում եմ, որ չեմ թողնի ոչ մեկին: Կցանկանայի, որ Երեւանը լիներ հայության արդեն հաստատված ամենավերջին մայրաքաղաքը: Հերիք է այդքան մայրաքաղաքներ ունենալ: Թե չէ մեկ-մեկ գլուխ ենք գովում, ասում ենք տասներկու մայրաքաղաք ենք ունեցել: Ես դա չեմ համարում, որ լավ է: Նշանակում է, որ արժեքները շատ արագ-արագ փոխել ենք:

– Ինչպե՞ս անցկացրիք արտակարգ դրության սահմանված օրերը:

– Ես շատ օրինապաշտ մարդ եմ: Եվ աշխատում եմ չխախտել օրենքը, պահպանել եւ պաշտպանել ինձ, որովհետեւ դրան համապատասխան ինչ կատարվում է, տեսնում ենք: Կան հիվանդություններ, մահեր: Պետք չի հերոսություն ու ինչ-որ նոր բացահայտումներ անել: Ես հետեւում եմ նրան, ինչ-որ ասում են եւ համարում եմ` զգուշությունը լավ է: Առավել եւս մաքրություն պահպանելը, եւ պետք է հետեւել դրան: Պետք չէ  հատուկ քայլեր անել, որ ամեն տեսակի հիվանդություն գա, կպնի քեզ: Հետո սա ինչ-որ մի կողմից էլ լավ էր, որովհետեւ մարդիկ վերջապես հասկացան, որ ձեռքերը պետք է հաճախակի լվանալ: Պետք չէ կեղտոտ ձեռքերով փողոց դուրս գալ: Մյուս կողմից էլ լավ է, որ այս դիմակները կան: Երբեմն լինում է, նստում եմ երթուղային տաքսի կամ ավտոբուս ու սարսափելի շնչառությամբ մարդիկ կան, որ կողքդ են կանգնում: Հիմա լավ է, փակում են, այդ ամեն ինչը չես զգում: Ես համարում եմ, որ մարդ պետք է զգույշ լինի եւ պահպանի հիգիենիայի կանոնները:

– Ի՞նչ կմաղթեք մեր ընթերցողներին, Ձեր երկրպագուներին:

– Կմաղթեի, որ մարդիկ ավելի լավատես լինեին: Կուզենայի, որ նրանք առողջ լինեն: Բոլոր դժվարությունները հաղթահարելու ուժ գտնեն, որովհետեւ կյանքը դժվարություններ հաղթահարելու մեջ է: Քիչ խոսենք, ավելի շատ լավ գործեր անենք: Ոչ թե խոսենք, խոսենք, ու բոլորը հոգնեն դրանից: Ավելի լավ է ամեն մեկը ամեն օր մի լավ գործ անի, այդքան իզուր տեղն էներգիա ծախսելու փոխարեն: Ես շատ եմ սիրում մեր հայությանը եւ կուզենայի, որ մենք փայլուն ապագա ունենայինք:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Այս թեմայով Ովքեր են «Արտավազդ-2024» մրցանակաբաշխության հաղթողները Միայն ուզում են պաշտոն, աթոռ, փող. ԱՐՏԱՎԱԶԴ ԲԱՅԱԹՅԱՆ Ովքեր են «Արտավազդ-2023» մրցանակաբաշխության հաղթողները Արտավազդ Մարգարյանը շուտով կլինի ազատության մեջ. Արսեն Բաբայան 72 ժամով ձերբակալվել է Արտաշատ համայնքի ավագանու խմբակցության ղեկավար Արտավազդ Մարգարյանը