Աբխազական երկաթուղու թեման կվերադառնա գործնական օրակարգ

Աշ­խա­բա­դում օ­րերս տե­ղի ու­նե­ցած մի­ջազ­գա­յին ֆո­րու­մը՝ նվիր­ված Թուրք­մենս­տա­նի մշտա­կան ​​չե­զո­քութ­յան 30-ամ­յա­կին, թե­րեւս լիո­վին անն­կատ կմնար, ե­թե չլի­ներ ա­ռա­ջին դեմ­քե­րի ներգ­րավ­մամբ մաս­նա­կից­նե­րի այն պատ­կա­ռե­լի կազ­մը, ո­րը ֆո­րու­մը հա­վա­քել էր: Ըստ այդմ էլ, թե­րեւս միայն Թուրք­մենս­տա­նի հա­մար կա­րե­ւո­րութ­յուն ներ­կա­յաց­նող այդ մի­ջո­ցա­ռու­մը վե­րած­վեց քա­ղա­քա­կան հար­թա­կի, որ­տեղ, նման է, որ նաեւ մեզ հա­մար կա­րե­ւոր ո­րո­շա­կի գոր­ծըն­թաց­ներ տե­ղի ու­նե­ցան:

ՊՈՒՏԻՆՆ ՈՒ ԿՈԲԱԽԻՁԵՆ ՇՓՎԵ՞Լ ԵՆ

Ըստ այդմ, ի­հար­կե, կա­րե­ւոր էր ինչ­պես ՌԴ-ի, այն­պես էլ մեր հա­րե­ւան­նե­րից՝ Թուր­քիա­յի եւ Ի­րա­նի նա­խա­գահ­նե­րի մաս­նակ­ցութ­յունն ու երկ­կողմ հան­դի­պում­նե­րը: Ս­րա­նից զատ, ի­հար­կե, ինտ­րի­գա­յին դար­ձավ նաեւ մեր մյուս հա­րե­ւա­նի՝ Վ­րաս­տա­նի վար­չա­պետ Ի­րակ­լի Կո­բա­խի­ձեի մաս­նակ­ցութ­յունն այդ մի­ջո­ցառ­մա­նը, ո­րը Վ­րաս­տա­նում միան­գա­մայն ու­շագ­րավ քննար­կում­նե­րի թե­մա դար­ձավ:

Այս­պես, Վ­րաս­տա­նում ռե­զո­նան­սա­յին դար­ձավ հար­ցը, թե այդ մի­ջո­ցառ­ման շրջա­նակ­նե­րում հնա­րա­վո՞ր է Պու­տի­նի եւ Կո­բա­խի­ձեի հան­դի­պու­մը: Ա­վե­լին, ո­րոշ աղբ­յուր­ներ սկսե­ցին կան­խավ խո­սել այն մա­սին, որ ե­թե ան­գամ ղե­կա­վար­նե­րի պաշ­տո­նա­կան հան­դի­պում չլի­նի, մեկ է՝ ոչ պաշ­տո­նա­կան շփում­նե­րը պատ­վի­րա­կութ­յուն­նե­րի մա­կար­դա­կով ան­խու­սա­փե­լիո­րեն լի­նե­լու են: Ընդ ո­րում, դրա­նում ո­րո­շա­կի տրա­մա­բա­նությ­ուն դրվում է՝ ել­նե­լով այն գլո­բալ ի­րո­ղութ­յուն­նե­րից, ո­րոնք ներ­կա­յումս զար­գա­նում են ոչ միայն Վ­րաս­տա­նի, այլ՝ հա­րավ­կով­կաս­յան ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նի շուրջ:

Նախ հի­շեց­նենք, որ պաշ­տո­նա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ, դրանց դի­վա­նա­գի­տա­կան ի­մաս­տով, Ռու­սաս­տանն ու Վ­րաս­տա­նը չու­նեն 2008թ.-ից սկսած: Չ­նա­յած դրան, գոր­ծող իշ­խա­նութ­յու­ննե­րի օ­րոք, հատ­կա­պես՝ վեր­ջին ընտ­րութ­յուն­նե­րից հե­տո էա­կան տե­ղա­շար­ժեր նկատ­վում են: Այդ թվում, փո­խա­դարձ ա­ռեւտ­րում Վ­րաս­տա­նը կա­նաչ լույս է բա­ցել ռու­սա­կան բիզ­նե­սի հա­մար: Իսկ ա­հա վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս կտրուկ աշ­խու­ժա­ցել է եր­կու երկր­նե­րին կա­պող կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րի թե­ման: Նախ, Վ­րաս­տանն ա­րա­գո­րեն նո­րաց­նում է Վե­րին Լարս տա­նող մայ­րու­ղին, երկ­րոր­դը, սկսել է ռու­սա­կան սահ­ման տա­նող նոր ավ­տո­մայ­րու­ղու շի­նա­րա­րութ­յու­նը: Ընդ ո­րում, խոս­քը մասշ­տաբ­նե­րի մա­սին է, ո­րը հնա­րա­վո­րութ­յուն է տա­լու էա­պես ա­վե­լաց­նել Ռու­սաս­տան-Վ­րաս­տան տրանս­պոր­տա­յին կա­պի թո­ղու­նա­կութ­յու­նը, ո­րը, ի­հար­կե, հա­զիվ թե իր հիմ­քում հե­տաքր­քիր մտքեր ա­ռա­ջաց­նող հաշ­վարկ­ներ չու­նե­նա:

Այդ թվում, կապ­ված այն դի­նա­մի­կա­յի հետ, որն առ­կա է Ա­րեւ­մուտ­քի հետ Վ­րաս­տա­նի դի­վա­նա­գի­տա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում: Այ­սինքն` գո­նե Եվ­րո­պա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ, որ­պես այդ­պի­սին, փաս­տա­ցի չեն մնա­ցել: Ի­հար­կե, դեռ գնալ-գալ, շփում­ներ կան: Սա­կայն վրա­ցա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը, ինչ­պես թարմ օ­րի­նա­կում օ­րերս ար­տա­հայտ­վեց խորհր­դա­րա­նի խոս­նակ Շալ­վա Պա­պո­ւաշ­վի­լին, այս մա­կար­դա­կում են. « Եվ­րո­պա­ցի ա­ռաջ­նորդ­նե­րը պետք է «խել­քի գան» եւ վե­րա­դառ­նան ի­րենց քա­ղա­քա­ցի­նե­րի կամ­քի ի­րա­կա­նաց­մա­նը, հա­կա­ռակ դեպ­քում դա կհան­գեց­նի եվ­րո­պա­կան ինք­նութ­յան լիա­կա­տար կորս­տի»: Մեկ այլ օր­րի­նակ. գնա­հա­տե­լով ԱՄՆ-ի նո­րաց­ված անվ­տան­գութ­յան ռազ­մա­վա­րութ­յու­նում Եվ­րո­պա­յին ուղղ­ված ծանր մտքե­րը, Վ­րաս­տա­նի նա­խա­գահ Մի­խեիլ Կա­վե­լաշ­վի­լին հա­սավ այս մտքին ՝ ե­թե ​​ներ­կա­յիս ըն­թաց­քը շա­րու­նակ­վի, ա­պա «Եվ­րո­պան եւ­ եվ­րո­պա­կան ար­ժեք­նե­րը վտանգ­ված են ան­հե­տա­նա­լու»: Այ­սինքն, վրա­ցա­կան գոր­ծող իշ­խա­նությ­ուն­ներն ա­մեն կերպ ակ­նար­կում են, որ եվ­րագ­լո­բա­լիստ­նե­րի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը խզված են վերջ­նա­կա­նա­պես:

Ի­հար­կե, դա Թ­բի­լի­սիի հա­մար առիթ կա­րող էր լի­նել, որ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան հա­յացքն ուղ­ղեին դե­պի թրամփ­յան Վա­շինգ­տոն: Ընդ ո­րում, այդ նույն ԱՄՆ ազ­գա­յին անվ­տան­գութ­յան ռազ­մա­վա­րութ­յանն ուղղ­ված այդ ա­նուղ­ղա­կի գո­վա­սանք­նե­րը կա­րող են նման ի­մաստ պա­րու­նա­կել: Բայց. հենց նույն ա­մե­րիկ­յան ռազ­մա­վա­րութ­յու­նը, ո­րը, նման է, որ Թ­բի­լի­սիում խո­շո­րա­ցույ­ցով են ու­սում­նա­սի­րել, պետք է որ հա­կա­ռակ հու­շում­նե­րը տար: Այ­սինքն, նոր ռազ­մա­վա­րութ­յամբ Վա­շինգ­տո­նը եր­կու-ե­րեք թե­զեր է սահ­մա­նում, ո­րը ոչ միայն Վ­րաս­տա­նի, այլ նաեւ ողջ Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սի հա­մար կա­րե­ւոր մե­սիջ է: Նախ, ԱՄՆ-ն­ այ­սօր բաց տեքս­տով խո­սում է ՆԱՏՕ-ի ընդ­լայն­ման քա­ղա­քա­կա­նութ­յան, «դե­մոկ­րա­տա­կան ար­ժեք­նե­րի» տա­րած­ման կուր­սը կանգ­նեց­նե­լու եւ Ռու­սաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը կար­գա­վո­րե­լու մա­սին: Վ­րաս­տա­նը, որ ժա­մա­նա­կին «հե­ղա­փո­խա­կա­նաց­վել» էր հենց այդ «դե­մոկ­րա­տա­կան ար­ժեք­նե­րով»՝ դե­պի ՆԱՏՕ շարժ­վե­լու հիմ­քով, հի­մա պետք է այլ մո­տե­ցում­ներ որ­դեգ­րի: Ի­հար­կե, ե­թե չի ցան­կա­նում «դե­մոկ­րա­տաց­վել» եվ­րագ­լո­բա­լիս­տական «ար­ժեք­նե­րով», ո­րոնք, կրկնենք, Թ­բի­լի­սին կոշտ բա­ռա­պա­շա­րով մեր­ժում է:

ԱՄՆ-Ն ՀԵՏԱՔՐՔՐՎԱ՞Ծ Է ԿՈՎԿԱՍՈՎ

Հա­ջոր­դը. ԱՄՆ-ի ռազ­մա­վա­րութ­յան բաղ­կա­ցու­ցիչ­նե­րից մեկն էլ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի հան­դեպ հե­տաքրք­րութ­յան կտրուկ թու­լա­ցումն է: Ե­թե մինչ այս Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սն ըն­կալ­վում էր, որ­պես Ռու­սաս­տա­նի եւ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի, այդ թվում՝ Ի­րա­նի մի­ջեւ բա­ժա­նա­րար գիծ ստեղ­ծե­լու տի­րույթ, ա­պա ա­մե­րիկ­յան նոր ռազ­մա­վա­րութ­յու­նը նման բան այ­լեւս չի սահ­մա­նում: Ըստ այդմ, հա­նուն ին­չի՞ Վա­շինգ­տոնն ի­րե­նից տասն­յակ հա­զա­րա­վոր կի­լո­մետ­րե­րով հե­ռու Վ­րաս­տա­նում պետք է ար­դեն ան­հաս­կա­նա­լի դար­ձող աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան շա­հեր փնտրի, այն էլ՝ Մոսկ­վա­յի հետ հին բա­խու­մը շա­րու­նա­կե­լու գնով:

Ա­ռա­վել եւս, որ ե­թե Թ­րամ­փը ինչ-որ հե­տաքրք­րութ­յան նշան­ներ ցու­ցադ­րել է, ա­պա դա «Թ­րամ­փի ու­ղի» կոչ­ված ճա­նա­պար­հի մա­սին է: Ընդ ո­րում, այն ժա­մա­նակ, երբ ա­մե­րիկ­յան այս նոր ազ­գա­յին ռազ­մա­վա­րութ­յու­նը չկա, եւ դրա ըն­դու­նու­մից հե­տո հարց է՝ այդ հե­տաքրք­րութ­յու­նը պահ­պան­վո՞ւմ է: Ե­թե նույ­նիսկ պահ­պան­վում է, ա­պա դա ի­րա­կա­նում կա­րող է Վ­րաս­տա­նին ուղղ­ված ծանր հար­ված դառ­նալ: Այ­սինքն, ել­նե­լով հա­րավ­կով­կաս­յան հետ­խորհր­դա­յին ի­րո­ղութ­յու­նն­երից, Վ­րաս­տա­նը կա­րո­ղա­ցել էր դառ­նալ լո­գիս­տիկ մո­նո­պո­լիստ ինչ­պես Թուր­քիա-Ադր­բե­ջան, այն­պես էլ՝ Հա­յաս­տան-­Ռու­սաս­տան ուղ­ղութ­յամբ: Ա­վե­լի կոնկ­րետ, Հա­յաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի ցա­մա­քա­յին բեռ­նաշր­ջա­նա­ռութ­յան առ­յու­ծի բա­ժի­նը Վ­րաս­տանն իր վրա էր վերց­րել՝ դրա­նից ե­կող միան­գա­մայն լուրջ ե­կա­մուտ­նե­րով հան­դերձ: Ե­թե գոր­ծեն «Թ­րամ­փի ու­ղին» եւ կով­կաս­յան մյուս կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րը, Վ­րաս­տա­նը բախ­վե­լու է ե­կա­մուտ­նե­րի շատ լուրջ անկ­ման խնդրի հետ: Եվ փաս­տը, որ Վ­րաս­տանն ար­դեն իսկ ինչ­պես Հա­յաս­տա­նի, այնպես էլ շատ ա­վե­լի մեծ մասշ­տաբ­նե­րով Ադր­բե­ջա­նի հետ լո­գիս­տիկ-սա­կագ­նա­յին բա­խում­նե­րի մեջ է մտել, ի­հար­կե, հենց այն­պես ի հայտ չե­կավ:

Ընդ ո­րում, ե­թե ան­գամ Թ­րամ­փը կորց­նի հե­տաքրք­րութ­յու­նը «Թ­րամ­փի ու­ղու» հան­դեպ, դա Թ­բի­լի­սիի հա­մար վերջ­նա­կան լու­ծում չէ: Այն ի­մաս­տով, որ այդ դեպ­քում էս­տա­ֆե­տը նո­րից կվերց­նի Ան­կա­րան՝ «Թ­րամ­փի ու­ղու» փո­խա­րեն ա­ռաջ տա­նե­լով «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» տար­բե­րա­կը կամ ան­գամ այն «մոդեռ­նի­զաց­նե­լով» «Մի­ջին մի­ջանցք» տես­քով:

ԱԲԽԱԶԱԿԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂԻՆ

Ի­րա­կա­նում Վ­րաս­տա­նի հա­մար այս ամ­բողջ հար­ցը եւ լու­ծու­մը աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան դաշ­տում է, ո­րը, թե­րեւս, վրա­ցա­կան պրագ­մա­տիկ իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը լավ հաս­կա­նում են: Այ­սինքն, ե­թե Ան­կա­րան փոր­ձում է զար­գաց­նել «թյուր­քա­կան աշ­խար­հի» գա­ղա­փա­րը, ա­պա դրա հա­մար լա­վա­գույն տար­բե­րակ է «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» աս­վա­ծը, ինչ­քան էլ որ Վ­րաս­տա­նը փոր­ձի սա­կագ­նա­յին եւ հար­մա­րա­վե­տութ­յան մե­կը մյու­սից լավ պայ­ման­ներ ա­ռաջար­կել: Ա­վե­լին, «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քի» պա­րա­գա­յում, կամ ինչ ա­նուն էլ որ դրան տրվի, Թուր­քիան կա­րող է նաեւ եր­կա­թու­ղա­յին կապ ու­նե­նալ Ռու­սաս­տա­նի հետ, ին­չը Վ­րաս­տա­նը, ա­ռանց Ադր­բե­ջա­նի, չի կա­րող ա­ռա­ջար­կել:

Այ­սինքն, ընդ­հան­րա­կան պատ­կե­րը հե­տեւ­յալն է: Ե­թե Ա­րեւ­մուտ­քի գոր­ծոնն այս պա­հին Վ­րաս­տա­նի հա­մար ի­րա­վի­ճակ փո­խող ա­ռա­ջարկ չի կա­րող ա­նել, ա­պա ամ­բողջ թե­ման տե­ղա­փոխ­վում է տա­րա­ծաշր­ջա­նի ներս: Այն դեպ­քում, երբ, կրկնենք, «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» կոչ­վա­ծի պա­րա­գա­յում Թ­բի­լի­սին կա­րող է դուրս մնալ թուրք-ա­զե­րիա­կան ա­ռաջ­նա­յին հե­տաքրք­րութ­յան դաշ­տից: Եվ այն, որ պետք է շատ ա­րագ մտա­ծել Ռու­սաս­տան-Ի­րան ա­ռանց­քի հետ ե­թե դեռ ոչ թե վե­րաին­տեգր­վե­լու, այլ գո­նե հա­րա­բե­րութ­յու­նն­երը հնա­րա­վո­րինս կար­գա­վո­րե­լու մա­սին, դա Վ­րաս­տա­նի հա­մար, շատ նման է, որ դառ­նում է ա­ռաջ­նա­յին խնդիր: Ա­մեն դեպ­քում, դե­պի Ռու­սաս­տան ճա­նա­պար­հա­շի­նութ­յան նման ակ­տի­վա­ցու­մը հու­շում է, որ Թ­բի­լի­սիում ի­րա­վի­ճա­կին փոր­ձում են նա­յել՝ հաշ­վի առ­նե­լով ոչ հե­ռու ա­պա­գա­յում սպա­սե­լիք­նե­րը:

Մ­յուս կող­մից, ավ­տո­մայ­րու­ղի­նե­րը դեռ հար­ցի վերջ­նակ­ան լու­ծում չեն. պետք է Ռու­սաս­տա­նի հետ կա­պող եր­կա­թու­ղի, ո­րը կա­րող է միան­գա­մից փո­խել այս պա­հին ձե­ւա­վոր­վող տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին խա­ղի կա­նոն­նե­րը: Հաս­կա­նա­լի է, խոս­քը Աբ­խա­զա­կան եր­կա­թու­ղու մա­սին է, ո­րը գոր­ծար­կե­լու մի շարք փոր­ձե­րը ձա­խող­վել են: Սա­կայն, կրկնենք, նոր ի­րա­վի­ճա­կում, երբ այն ա­ռաջ­նա­յին նշա­նա­կութ­յուն է սկսում ստա­նալ հենց Վ­րաս­տա­նի հա­մար, թե­րեւս պատ­կե­րը շատ ա­րագ կա­րող է փոխ­վել:

Այս հա­մա­տեքս­տում, թե­րեւս պա­տա­հա­կան չեն նաեւ վրա­ցա­կան փոր­ձա­գի­տա­կան ո­րոշ աղբ­յուր­նե­րի պնդում­ներն այն մա­սին, որ ռուս-վրա­ցա­կան ե­թե ոչ բա­նակ­ցութ­յու­ններ, ա­պա առն­վազն խո­րաց­ված եւ ակ­տիվ քննար­կում­ներ ըն­թա­նում են:

Իսկ ա­հա Նի­կո­լը դեռ նա­յում է Եվ­րո­պա տա­նող պա­տու­հա­նին, ո­րը Թ­բի­լի­սին վա­ղուց է փա­կել:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝