ՏԵՍՆԵՍ ԻՆՉՈ՞Ւ ԵՆ ՏՈԿԱԵՎՆ ՈՒ ՓԱՇԻՆՅԱՆՆ ԱՅԴՊԵՍ ՋԵՐՄ ՍԻՐՈՎ ԼՑՎԵԼ

Ի­հար­կե, ռուս-ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րից (Տես նաեւ https://iravunk.com/?p=328784&l=am), ո­րոնք ներ­կա պա­հին ի ցույց են դրվում ուկ­րաի­նա­կան խա­ղա­սե­ղա­նի շուրջ, կախ­ված է ոչ միայն ուկ­րաի­նա­կան կամ եվ­րո­պա­կան ուղ­ղութ­յան, այլ նաեւ` գո­նե ՌԴ-ի հա­մար, այս­պես ա­սած, ա­վան­դա­կան ազ­դե­ցութ­յան գո­տի­նե­րի ուղ­ղութ­յամբ հե­տա­գա զար­գա­ցում­նե­րը: Ի՞նչ չա­փով ԱՄՆ-ն կ­ցան­կա­նա կամ կրա­կո­ղա­նա պա­հել իր դիր­քե­րը, դա, ինչ խոսք, չեն կա­րող շրջան­ցել ռուս-ա­մե­րիկ­յան ներ­կա շփում­նե­րը, ո­րոնք մի­գու­ցե քիչ տե­սա­նե­լի, խոր­քա­յին մա­կար­դակ­նե­րում, բայց միան­շա­նակ շա­րու­նակ­վում են:

­Խոս­քը, ի­հար­կե, նաեւ Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սի մա­սին է, որ­տեղ ներգ­րավ­վա­ծութ­յան մա­սին թրամփ­յան վար­չա­կազ­մի միակ հայ­տը գո­նե այս պա­հին միայն «Թ­րամ­փի մի­ջանց­քի» տես­քով է: Իսկ դա առն­վազն տար­օ­րի­նակ է, քա­նի որ, ինչ­պես նաեւ ­ժա­մա­նա­կին վրա­ցա­կան «Վար­դե­րի հե­ղա­փո­խութ­յան» փոր­ձը հու­շեց, ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը (եւ առ­հա­սա­րակ` Ա­րեւ­մուտ­քը) նա­խընտ­րում են տա­րա­ծաշր­ջա­նում դիր­քե­րը հաս­տա­տել Վ­րաս­տա­նում կենտ­րո­նա­նա­լով: Մինչ­դեռ վրա­ցա­կան ուղ­ղութ­յամբ Թ­րամ­փի կող­մից ինչ-որ ա­ռանձ­նա­հա­տուկ հե­տաքրք­րութ­յուն դեռ չի ե­ղել, ինչ­քան էլ, որ պաշ­տո­նա­կան Թ­բի­լի­սին շա­րու­նա­կում է դրեյ­ֆել հա­կաա­րեւմտ­յան ուղ­ղութ­յամբ:

Ըստ այդմ, կա այն հար­ցը, թե ի­րա­կա­նում ի՞նչ ծրագ­րեր ու­նի Թ­րամ­փը` կապ­ված իր ան­վամբ մի­ջան­ցքի հետ: Ա­մեն դեպ­քում, այս հար­ցում ո­րո­շա­կի շարժ կա. ինչ-որ պատ­վի­րա­կութ­յուն­ներ են ԱՄՆ-ից գա­լիս-գնում, ինչ-որ հար­ցեր են քննար­կում եւ այլն: Բայց այդ ա­մե­նով հան­դերձ, թե­ման դեռ գործ­նա­կան հար­թութ­յուն չի մտնում, եւ հենց դա է, որ, թե­րեւս, կապ­ված է այն հար­ցի հետ, թե ինչ ուղ­ղութ­յամբ կզար­գա­նան ռուս-ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յու­նեն­րը:

Եվ ա­հա այս ֆո­նին էլ տե­ղի ու­նե­ցավ Փա­շին­յա­նի այ­ցը Ղա­զախս­տան: Նա­խա­գահ Տո­կա­եւը, ինչ խոսք, տե­ղը-տե­ղին ըն­դու­նեց, Նի­կո­լին բարձ­րա­գույն պարգ­եւով՝ «Ոս­կե ար­ծիվ» շքան­շա­նով պար­գե­ւատ­րեց, մի լավ գո­վեր­գեց նրան` որ­պես «ան­սա­սան կամ­քով օժտ­ված ա­կա­նա­վոր պե­տա­կան գոր­ծիչ» ու… «Ի­րա­կան Հա­յաս­տան» հա­յե­ցա­կար­գի հե­ղի­նակ ու հիմ­նա­դիր: Ու հենց դա է, որ մի շարք փա­կագ­ծեր է բա­ցում:

­Բանն այն է, որ Նի­կո­լը եր­բեք էլ Ղա­զախս­տա­նի հան­դեպ ինչ-որ ջերմ, բա­րե­կա­մա­կան հա­կում­ներ չի ու­նե­ցել: Ժա­մա­նա­կին, երբ դեռ իշ­խա­նութ­յան չէր ե­կել, ծաղ­րում էր այն ժա­մա­նակ­վա իշ­խա­նութ­յուն­նե­րին, թե Ղա­զախս­տա­նի պես երկր­նե­րի հետ եք հա­զիվ հա­մա­գոր­ծակ­ցում: Դ­րա­նից հե­տո էլ, ե­թե հաշ­վի չառ­նենք ղա­զա­խա­կան ցո­րե­նի պատ­մութ­յու­նը, ո­րի հետ, ի դեպ, ա­սում են, թե Տո­կաեւն ա­ռանձ­նա­պես կապ չի ու­նե­ցել, ինչ-որ սրտա­ռուչ դրվագ­ներ հայ-ղա­զա­խա­կան ուղ­ղութ­յամբ չի էլ նկատ­վել: Ու մեկ էլ` խնդրեմ, էլ «ոս­կե ար­ծիվ», էլ «ա­կա­նա­վոր գոր­ծիչ», ու միան­գա­մից պարզ հարց էա­ռա­ջա­նում` էս ի՞նչ է ե­ղել Տո­կաե­ւի հետ:

Ի­հար­կե, ո­րո­շա­կի հե­տե­ւութ­յուն­նե­րի տե­ղիք կա­րող է տալ նախ այն փաս­տը, որ Ղա­զախս­տա­նը, այս­պես թե այն­պես, թյուր­քա­կան աշ­խար­հի մաս­նիկ է, ու Նի­կո­լին այս պա­հին թյուր­քա­կան աշ­խար­հում հա­վուր պատ­շա­ճի են գնա­հա­տում: Ա­ռա­վել եւս, որ Տո­կաե­ւը նաեւ պարզ հայտ­նեց, թե ինչ սպա­սե­լիք­ներ կան Հա­յաս­տա­նից. «Մենք կա­րող ենք զար­գաց­նել մեր գոր­ծըն­կե­րութ­յու­նը արդ­յու­նա­բե­րութ­յան, տրանս­պոր­տի, են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րի, գյու­ղատն­տե­սութ­յան, թվայ­նաց­ման, տրանս­պոր­տի եւ­ այլ ո­լորտ­նե­րում: Այդ թվում՝ մենք ա­ռանձ­նա­հա­տուկ կար­եւո­րութ­յուն ենք տվել տրանս­պոր­տա­յին եւ տ­րան­զիտ հնա­րա­վո­րութ­յուն­նե­րին… Մենք հե­տաքրքր­ված ենք մաս­նակ­ցել TRIPP՝ խա­ղա­ղութ­յան եւ բար­գա­վաճ­ման մի­ջազ­գա­յին «Թ­րամ­փի ու­ղի» նա­խագ­ծին։ Այս­պի­սի նա­խագ­ծե­րը, «Հ­յու­սիս-­Հա­րավ նա­խա­գի­ծը, ինչ­պես նաեւ «Մի­ջին մի­ջանց­քի» նա­խա­գի­ծը հա­մա­պա­տաս­խա­նում են եր­կու երկր­նե­րի շա­հե­րին»:

Ի­հար­կե, սպա­սե­լի զար­գա­ցում էր. Ղա­զախս­տա­նը դեռ մինչ «Թ­րամ­փի ու­ղու» ի հայտ գալն էր խո­սում «Մի­ջին մի­ջանց­քը», ա­վե­լի կոնկ­րետ` «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քը» Հա­յաս­տա­նով անց­կաց­նե­լու գա­ղա­փա­րի մա­սին: Պար­զա­պես այն պա­հին խոս­վում էր «Զան­գե­զու­րի մի­ջանց­քից», ո­րը հի­մա վե­րան­վա­նել են «Թ­րամ­փի ու­ղի», բայց էութ­յու­նը չի փոխ­վում: Այլ բան, որ սրա հետ մեկ­տեղ, Տո­կաե­ւը ցցում է նաեւ ռու­սա­կան «Հ­յու­սիս-­Հա­րա­վի» գա­ղա­փա­րը: Ընդ ո­րում, հաշ­վի առ­նե­լով, որ այս ուղ­ղութ­յամբ Ղա­զախս­տա­նի հետ կապ­ված վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս շատ լուրջ զար­գա­ցում­ներ կան: Նախ, ար­դեն Ղա­զախս­տա­նով` Ռու­սաս­տան-Ի­րան եր­կա­թու­ղա­յին հա­ղոր­դակ­ցութ­յու­նը գոր­ծում է: Երկ­րոր­դը. Տո­կաե­ւի վեր­ջին մոս­կով­յան այ­ցի ժա­մա­նակ ձեռք բեր­վեց պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն` այդ մի­ջանց­քի թո­ղու­նա­կութ­յու­նը էա­պես վե­լաց­նե­լու մա­սին: Իսկ այս դեպ­քում Կաս­պից ծո­վով ա­նո­րոշ ծո­վա­յին ան­ցում­նե­րի գա­ղա­փա­րը եւս Ղա­զախս­տա­նի հա­մար մտնում է երկ­րորդ պլան: Նաեւ հաշ­վի առ­նե­լով օ­րերս Ի­րա­նից ե­կած հայ­տա­րա­րութ­յու­նը` դե­պի Թուր­քիա մասշ­տա­բա­յին եր­կա­թու­ղու կա­ռուց­ման ծրագ­րե­րի մա­սին…

Այս սխե­մա­յի դեպ­քում ար­դեն մեծ հարց է` ո՞ւմ է պետք գա­լու «Թ­րամ­փի ու­ղին», եւ ին­չո՞ւ է Տո­կաեւն այդ­քան ջեր­մե­ռան­դո­րեն խո­սում այդ մա­սին: Չ­նա­յած, այս հար­ցը կա­րե­լի է առ­հա­սա­րակ հնչեց­նել Ղա­զախս­տա­նի ներ­կա կուր­սի մա­սին` ո՞ւր աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան վե­կտորն է զար­գաց­նում, ե­թե մի օր կա­րող է գնալ Վա­շինգ­տոն, իսկ այն­տե­ղից` Մոսկ­վա` ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան մա­սին պայ­մա­նա­գիր ստո­րագ­րե­լու: Թե՞ պար­զա­պես Տո­կաե­ւը սպա­սում է, թե ինչ ուղ­ղութ­յամբ կզար­գա­նան ռուս-ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը…

Ա­մեն դեպ­քում, այս շա­բաթ Պու­տի­նը մեկ­նե­լու է Բիշ­կեկ, որ­տեղ տե­ղի է ու­նե­նա­լու ՀԱՊԿ գա­գա­թա­ժո­ղով: Փա­շին­յա­նը, թե­րեւս, այս հան­դիպ­մա­նը եւս չի մաս­նակ­ցի, չնա­յած ա­ռանց դրա էլ այդ մի­ջո­ցա­ռու­մը կա­րող է շատ հարց­րի պա­տաս­խան տալ: Ա­ռա­վել եւս, երբ այն հա­մընկ­նում է Թ­րամ­փի հայտ­նի ա­ռա­ջար­կին` Զե­լենս­կու տրվե­լիք պա­տաս­խա­նին:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝