Այս իշխանությունները պարզապես խամաճիկներ են եւ կատարողներ. Անի Թովմասյանի (Շպռոտ)
ՄշակութայինԱյն իրականությունը, որին ականատես ենք լինում՝ եկեղեցու եւ հոգեւորականների դեմ, նույնիսկ վատ երազում չէր կարող լինել: Մինչդեռ շոուբիզնեսի ներկայացուցիչներից շատերը դեռ լուռ են, իսկ քչերը միայն սոցցանցերում ստատուս գրելով են սահմանափակվում: Հոգեւորի դեմ արշավի եւ դրանից բխող հետեւանքների մասին «Իրավունք»-ը զրուցել է երգչուհի ԱՆԻ ԹՈՎՄԱՍՅԱՆԻ (ՇՊՌՈՏ) հետ:
«ՉԳԻՏԵՆՔ, ԹԵ ՆԻԿՈԼՆ ԻՆՉ ՄԵՂՔԵՐ ՈՒՆԻ, ԻՍԿ ՆԱ ՀԱՍՏԱ՛Տ ՈՒՆԻ»
— Ինչպե՞ս կմեկնաբանեք այն, որ հիմա էլ եկեղեցու դեմ արշավին միացել են որոշ եկեղեցականներ:
— Ոչ մի կերպ դրական չեմ կարող վերաբերվել, հատկապես եթե ցանկանում են դրական փոփոխություն անել այդ կառույցում, դա պետք է արվի շատ նուրբ: Ես կարծում եմ, որ դա ավելի շատ քաղաքական հետապնդում է, քան, ինչպես իրենք են ասում, եկեղեցին մաքրել, քանի որ իրենց խոսքերով իբրեւ թե գիտեին, որ խնդիրներ կան եկեղեցում, եւ արդեն 7 տարի խոսում են այդ մասին: Այդ դեպքում ինչու դրան չէին անդրադառնում, սակայն երբ եկավ ընտրությունների պահը, որոշեցին օգտագործել ժողովրդի էմոցիաները: Ի դեպ, ժողովրդի այն հատվածի, ովքեր չեն գնում պատարագների եւ հոգեւոր կյանքով չեն ապրում: Ամեն կառույցում էլ կան սխալներ, բայց սա ոչ քաղաքականություն է, ոչ էլ ֆիլմ ու բիզնես, որ սարքեն շոու: Այստեղ գործ ունես հոգեւոր ուժերի, Աստծո եւ հավատքի հետ: Երբ նայում ենք պատմությանը, տեսնում ենք, որ եկեղեցին միշտ էլ հալածվել է, անգամ Քրիստոսին են հալածել: Իհարկե, սա անցնելու է, եւ այսպես չի մնա, պարզապես, ցավում եմ, որ ես ականատես եմ լինում, որովհետեւ ինձ համար ամոթ է այդ մարդու ամեն մի խոսացածը (նկատի ունի Նիկոլ Փաշինյանին, - հեղինակ):
Ինձ մոտ այս վերջին երեք տարին է, որ ես մտել եմ Հայ Առաքելական եկեղեցի, բոլորն էլ գիտեն, որ ես աղանդավոր եմ եղել: Պատերազմից հետո, ես ինքս ինձ հարց տվեցի` ո՞րն է մեր խնդիրը, ու հասկացա, որ հավատքն է: Եվ գնացի եկեղեցի ու պատարագների: Ես օտարամոլ եմ եղել եւ չեմ ունեցել հայի զգացողություն, եւ ինքնության վերադարձն ինձ մոտ եկեղեցու միջոցով եղավ: Գնացել եմ եկեղեցի, ապա աստվածաշնչյան դասերի ու երբ կարդացի Եղիշե, ապշեցի, թե մեր նախնիներն ինչ սերտ կապի մեջ են եղել Տիրոջ հետ: Իմ ինքնությունը վերադարձել է, եւ հավատացեք, քանի գնում է, իմ հայրենք վերադառնալու ցանկությունը մեծանում է: Ուղղակի, ֆիզիկական խնդիրներ կան, որոնք ձգձգում են իմ վերադարձը: Անգամ ամուսնուս եմ ասում, որ պետք է հետ գնանք: 90-ականներին հայրս Արցախի համար էր պայքարում: Ես հորս ասում էի՝ պապ, ինչի՞դ է պետք: Ես չէի հասկանում կարեւորությունը, սակայն ինքն ուներ այդ ինքնության զգացողությունը, որը ես կորցրել էի:
— Իշխանությունն անգամ փորձեց ինչ-ինչ ձայնագրություններ եւ տեսաձայնագրություններ հրապարակելով` վարկաբեկել եկեղեցուն: Ի՞նչ կասեք այս մասին:
— Իհարկե, սա խայտառակություն էր: Եթե հոգեւորականների մեջ կան մարդիկ, ովքեր ծուլանում են իրենց գործում կամ անձնական կյանքում ունեն մեղքեր, ասեմ, որ դա միշտ է եղել: Նույնիսկ Քրիստոսի առաքյալները, նրանք նույնպես ունեցել են սխալներ: Բայց Քրիստոսը խայտառակ չէր անում այդ մարդկանց: Օրինակ, Պետրոսն էլ է դավաճանել Հիսուսին, Պողոսն ընդհանրապես քրիստոնյաների հետեւից է ընկել, բայց նրանք ապաշխարել են եւ շարունակել են հոգեւոր կյանքը: Մենք բոլորս էլ գիտենք, որ կան եկեղեցում հոգեւորականներ, որոնք այդքան էլ սրբակենցաղ չեն: Ես միշտ եմ դա իմացել, բայց սա չի նշանակում, որ պետք է խայտառակ անեմ այդ մարդկանց՝ գցելով եկեղեցու անունը: Ինձ համար եկեղեցին այնքան սուրբ վայր է, որ հասկանում եմ ամեն բան, իսկ եթե չհասկանայի, գուցե ինձ մոտ էլ բունտ լիներ: Ես ապաշխարել եմ եւ ապրում եմ ճիշտ կյանքով: Հիսուսը անառակ կնոջն ասում է՝ դու ներված ես, գնա ու էլ չանես… Ինչ վերաբերում է մեղք գործելուն, մենք բոլորս էլ լավ գիտենք, թե մեր կյանքում ինչ մեղքեր ենք գործել, բայց չգիտենք, թե Նիկոլն ինչ մեղքեր ունի, իսկ նա հաստա՛տ ունի:
«ԱՅՍ ՄԱՐԴԿԱՆՑ ԱՐԱԾԸ ՎՆԱՍՈՒՄ Է ԱՄԲՈՂՋ ԵԿԵՂԵՑՈՒՆ»
— Դե, անգամ Նիկոլ Փաշինյանը եկեղեցով չի ամուսնացել…
— Այո, ու այդ մասին շատ չեն էլ խոսում, որովհետեւ դա անձնական մեղք է: Օրինակ, մարդ կարող է ալկոհոլի հետ խնդիր ունենալ, եւ դա լինի անձնական մեղք, որը չազդի ընդհանուրի վրա: Բայց երբ մարդու մեղքերը տարածվում են համընդհանուր՝ հայրենիքի վրա, այդ ժամանակ արդեն նա ոչ միայն ինքն իրեն է վնասում, այլ վնասի տակ է դնում մի ողջ պետության: Հիմա այս մարդկանց արածը ոչ թե վնասում է կոնկրետ եկեղեցու ծառայողներին, այլ ամբողջ եկեղեցուն: Միշտ էլ փողը եւ փողասիրությունը խանգարել են: Հուդան եղել է փողասեր, տեսա՞ք ինչ արեց: Կամ ՔՊ-ն փողասեր չի՞: Նրանք էլ են հարստացել, բա էդ ինչպե՞ս եք հարստացել: Այսինքն, եթե ես սկսեմ խոսել փողասիրությունից, ապա բոլորն էլ կմտնեն դրա մեջ: Բա ինչո՞ւ են առանձնացնում քահանաներին: Այո՛, քահանան պարտավոր է ավելի մաքուր լինի, քան աշխարհիկ մարդը, բայց արդյոք հոգեւորականի անձնական կյանքը ազդում է երկրի կործանման վրա: Իհարկե՝ ոչ: Այսօր միայն եկեղեցին է խոսում Արցախի մասին: Ինձ նման մեղավորը գնացել է իրենց ասած մեղավոր քահանաների մոտ, ու այդ մարդիկ ինձ Եղիշե են տվել, եւ ես ծանոթացել եմ իմ ինքնության հետ: Բա այդ ինչո՞ւ, ՔՊ-ականնե՛ր, որ դուք գնում եք եկեղեցի, ձեզ Եղիշե չեն տալիս, եւ այդ «մեղավորները» չեն մոտեցնում ձեզ դեպի Աստված, իսկ այս «մեղավոր» Անիին ինչպե՞ս կարողացան այդ մարդիկ դարձի բերել: Գիտեք ինչու, որովհետեւ Անին ուզում էր: Եկեղեցին ինձ ուղղորդեց դեպի Աստված, դեպի հավատք եւ պատարագ:
— Դարերով պահել ենք մեր հավատքն ու եկեղեցին, ու հիմա ամեն կերպ այն փորձում են խեղաթյուրել: Հաջողելո՞ւ են:
— Չե՛ն կարող: Ինչպես 1700 տարի պահվել է, ու ինչքան էլ եղել են խանգարողներ, միեւնույնն է, ուսմունքն ու վարդապետությունը չեն փոխվել: Ամենամաքուր վարդապետությունը Հայ Առաքելական եկեղեցին է, անգամ եթե համեմատենք Կաթոլիկների եւ Ուղղափառության հետ: Մեր ուսմունքը դարերով չխառնվեց քաղաքականության հետ եւ մնաց զուլալ: Իսկ այսօր այնպիսի պահ է եկել, որ ուսմունքը զուլալ է, սակայն վրան փոշի է նստած: Ինչ է, թե մի երկու հոգեւորական փորձեցին խոսել Արցախից, ինքնությունից, որ չի կարելի միջանցքներ տալ եւ այլն, այդ մարդկանց դարձրին թշնամի: Այսինքն՝ այն մարդը, ով իր հայրենիքը պահում է, թշնամի համարեցին, քանի որ իրենց գործերին սկսեց խանգարել: Դա էլ բավարար չի, նա աղանդավորների է տեղ տալիս: Ես ինքս եղել եմ աղանդավոր եւ լավ գիտեմ, թե ներսում ինչ է կատարվում: Ավելին՝ լավ գիտեմ, որ նրանց ուսմունքը շեղված է: Նրանք ընդամենը 500 տարվա պատմություն ունեն: Ու մի օր Նիկոլի նման մի մարդ՝ Մարտին Լյութերը, ասում է, որ քահանաները մեղավոր են, եւ չի ցանկանում նրանց հետ աշխատել եւ սկսում է բողոքել ու առանձնանալ եկեղեցուց: Դրա համար էլ կոչվում են «բողոքականներ», որոնք առանձին պատարագներ են վարում, ինչպես կարգալույծ եղած նախկին Տեր Արամը:
«ԱՅԴ ԾԱՓԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՀԱՄԱՐ ՉԷԻՆ, ԱՅԼ՝ ՆԻԿՈԼԻ, ՍԱ ԽԱՅՏԱՌԱԿՈՒԹՅՈՒՆ ԷՐ»
— Հովհաննավանքում ծափեր հնչեցին: Նման բան երբեւէ կպատկերացնեի՞ք, որ եկեղեցում աղոթքի փոխարեն՝ դրան ականատես կլինեինք:
— Այդ ծափերը Աստծո համար չէին, այլ` Նիկոլի, սա խայտառակություն էր: Մեր եկեղեցին խոնարհության վայր է, պատարագը լռություն է: Այնտեղ ծպտուն չի լինում: Իսկ նիկոլականները սարքեցին աղանդավորական միջոցառում: Մի հատ էլ ռոք կիթառ բերեիք, դնեիք կարգալույծի կողքը, թող նվագեր:
— Սա հատուկ դրսի ուժերի կողմից պատվե՞ր է` ըստ Ձեզ:
— Միանշանակ: Ես հավատում եմ, որ մեր իշխանությունները, պարզապես, խամաճիկներ են եւ կատարողներ: Դրսից, հիմնականում՝ Եվրոպայից հրահանգ ունեն: Թուրքիան էլ, ինչպես գիտեք, սերտ կապի մեջ է Եվրոպայի հետ, իսկ թշնամին չի կարող մեր շահերը պաշտպանել: Սա անգլիական եւ ջհուդական հետախուզություն է, որոնք հետաքրքրված են Իրանով: Արեւմուտքը հետաքրքրված է Հայաստանով, եւ ամենից շատ հետաքրքրվողը թուրքն է: Այո, նրանք մեր հարեւաններն են, եւ պիտի ունենաս քաղաքականություն, սակայն նման կերպ վարել այդ քաղաքականությունը չի՛ կարելի: Մենք դեմ ենք, որ իշխանությունն ամեն անգամ կզում է ու ասում՝ հանձնենք, որ պատերազմ չլինի: Նման կերպ չի լինում: Դրա ձեւերը նախկիններն էլ գիտեին ու չէին անում: Մինչդեռ երբ այս մասին խոսում ես, դառնում ես իրենց թշնամին: Սա քաղաքական հետապնդում է:
Դրան գումարած՝ Միացյալ Նահանգներն ու Եվրոպան բողոքական եւ կաթոլիկներ են, այսինքն՝ նրանք մեր եկեղեցին չեն սիրում: Եվ, հետեւաբար, դրսից կցանկանան, որ ոչ միայն քաղաքական մոտիվներով մեր եկեղեցին չլինի, այլ նաեւ որպես հոգեւոր ուժ չմնա մաքուր վարդապետության մեջ: Միանշանակ, կարծում եմ, որ ՔՊ-ականները դրսից լավ էլ վճարվում են` այդ ազգադավ գործը կյանքի կոչելու համար:
ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ