Իմպիչմենթը մնում է միակ գործնական ուղին իշխանության փոփոխման համար. Էդգար Ղազարյան

«Ի­րա­վունք»-ը զրու­ցել է Լե­հաս­տա­նում ՀՀ նախ­կին դես­պան, ՍԴ աշ­խա­տա­կազ­մի նախ­կին ղե­կա­վար, քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ ԷԴԳԱՐ ՂԱԶԱՐՅԱՆԻ հետ:

— Ինչ­պե՞ս կգնա­հա­տեք Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­կան եւ ի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գում առ­կա ի­րա­վի­ճա­կը:

— Կարճ ա­սած, մենք ու­նենք խա­փան­ված, թե­րի եւ հա­ճախ ա­նարդ­յու­նա­վետ հա­մա­կարգ, ո­րը չի կա­րող լիար­ժե­քո­րեն վե­րահս­կել քա­ղա­քա­կան եւ քրեա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը: Արդ­յուն­քում, քա­ղա­քա­ցիա­կան ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նութ­յան, հան­րա­յին անվ­տան­գութ­յան եւ քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի արդ­յու­նա­վե­տութ­յու­նը կախ­ված է ոչ միայն օ­րեն­քից, այլ նաեւ հա­սա­րա­կութ­յան ակ­տիվ ներգ­րավ­վա­ծութ­յու­նից եւ վե­րահս­կո­ղութ­յու­նից:

Այս պա­հին տես­նում ենք, որ հա­սա­րա­կութ­յունն ու քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րը գտնվում են մի տե­սակ վի­ճա­կագ­րա­կան եւ քա­ղա­քա­կան ճեղ­քում, որ­տեղ օ­րեն­քը կա, բայց այն կի­րառ­վում է մաս­նա­կի, դան­դաղ կամ ձե­ւա­կա­նո­րեն: Ն­ման հա­մա­կար­գը չի կա­րող ա­պա­հո­վել անվ­տանգ, կա­յուն եւ վստա­հե­լի քա­ղա­քա­կան դաշտ, եւ այս­տեղ անհ­րա­ժեշտ են ընդ­հա­նուր բա­րե­փո­խում­ներ, նե­րառ­յալ ի­րա­վա­պահ­նե­րի արդ­յու­նա­վե­տութ­յան բարձ­րա­ցում, քա­ղա­քա­կան պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան հստակ մե­խա­նիզմ­ներ եւ հա­սա­րա­կութ­յան լիա­կա­տար ներգ­րավ­վա­ծութ­յուն:

— Ի՞նչ փու­լում է Նի­կոլ Փա­շին­յա­նին անվս­տա­հութ­յուն հայտ­նե­լու գոր­ծըն­թա­ցը, եւ ի՞նչ սպա­սում­ներ կան ա­ռա­ջի­կա­յում:

— Այս գոր­ծըն­թա­ցը, ան­կաս­կած, շատ զգա­յուն եւ բարդ է: Ներգ­րավ­ված են ոչ միայն խորհր­դա­րա­նա­կան, այ­լեւ ար­տա­խորհր­դա­րա­նա­կան քա­ղա­քա­կան ու­ժեր, հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­ներ եւ քա­ղա­քա­ցի­ներ, ո­րոնք ակ­տիվ մաս­նակ­ցութ­յուն են ցու­ցա­բե­րում գոր­ծըն­թա­ցի ա­մեն փու­լում:

Ազ­գա­յին ժո­ղո­վում տե­ղի ու­նե­ցած լսում­նե­րը նպաս­տե­ցին քա­ղա­քա­կան դաշ­տի կոն­սո­լի­դա­ցիա­յին՝ հնա­րա­վո­րութ­յուն տա­լով բարձ­րա­ձայ­նել կա­ռա­վա­րութ­յան գոր­ծու­նեութ­յան եւ քա­ղա­քա­կան խնդիր­նե­րի մա­սին, ին­չը հա­սա­րա­կութ­յան հա­մար դար­ձել է ի­րա­տե­սա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յան միակ ձե­ւը: Մենք ակն­կա­լում ենք, որ այդ լսում­նե­րով եւ միայն ձե­ւա­կան գնա­հա­տա­կան­նե­րով չեն սահ­մա­նա­փակ­վի: Այս հար­ցը պետք է դառ­նա հան­րա­յին քննարկ­ման ա­ռիթ՝ ուղղ­ված կա­ռա­վա­րութ­յան եւ վար­չա­պե­տի գոր­ծու­նեութ­յան վե­րահսկ­ման, քա­ղա­քա­կան ո­րո­շում­նե­րի թա­փան­ցի­կութ­յան ա­պա­հով­ման եւ խնդիր­նե­րի բա­ցա­հայտ­մա­նը:

Այս գոր­ծըն­թա­ցը նաեւ հնա­րա­վո­րութ­յուն է տա­լիս դի­տար­կել քա­ղա­քա­կան ճնշման եւ քա­ղա­քա­կան պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան շեր­տե­րը, ին­չը եր­կա­րա­ժամ­կետ հե­ռան­կա­րում կա­րող է նպաս­տել քա­ղա­քա­կան մշա­կույ­թի փո­փոխ­մա­նը եւ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ակ­տիվ ներգ­րավ­վա­ծութ­յա­նը:

— Ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում Ձեր նշած կա­ռա­վա­րութ­յան գոր­ծու­նեութ­յան հե­տե­ւո­ղա­կա­նութ­յու­նը եւ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի վե­րահս­կո­ղութ­յան մե­խա­նիզմ­նե­րը։

— Սահ­մա­նադ­րութ­յամբ Ազ­գա­յին ժո­ղովն ու­նի լիա­զո­րութ­յուն վե­րահս­կել կա­ռա­վա­րութ­յան գոր­ծու­նեութ­յու­նը, բայց ի­րա­կա­նում շատ դեպ­քե­րում կա­ռա­վա­րութ­յու­նը չի կա­տա­րում իր պար­տա­վո­րութ­յուն­նե­րը, նույ­նիսկ ե­թե դրանք հաս­տատ­ված են օ­րենսդ­րութ­յամբ եւ ծրագ­րե­րով: Սա վկա­յում է, որ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը, որ­պես գոր­ծիք, հա­ճախ արդ­յու­նա­վետ չէ:

Ի­րա­վա­կան եւ քա­ղա­քա­կան տե­սանկ­յու­նից սա մտա­հո­գիչ է, քա­նի որ ա­նարդ­յու­նա­վետ վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը թույլ է տա­լիս կա­ռա­վա­րութ­յա­նը չկա­տա­րել իր պար­տա­կա­նութ­յուն­նե­րը՝ ա­ռանց ի­րա­կան պա­տաս­խա­նատ­վութ­յան եւ դրա­նով իսկ խո­րա­նում է քա­ղա­քա­կան անվս­տա­հութ­յու­նը: Միա­ժա­մա­նակ, սա բա­ցա­հայ­տում է այն նվա­զա­գույն մե­խա­նիզմ­նե­րը, ո­րոն­ցով քա­ղա­քա­ցիա­կան հա­սա­րա­կութ­յու­նը եւ խորհր­դա­րա­նա­կան ու­ժե­րը կա­րող են ի­րա­կա­նում ազ­դել կա­ռա­վա­րութ­յան քա­ղա­քա­կա­նութ­յան վրա: Այս հան­գա­ման­քը ստի­պում է զերծ չմնալ ա­ռա­ջար­կե­լու բա­րե­փո­խում­ներ՝ խորհր­դա­րա­նա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը դարձ­նե­լու ա­վե­լի ու­ժեղ եւ արդ­յու­նա­վետ:

— Ինչ­պի­սի՞ն են Ձեր քա­ղա­քա­կան կան­խա­տե­սում­նե­րը ա­ռա­ջի­կա ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նի հա­մար։

— Նա­խա­տե­սե­լի է, որ քա­ղա­քա­կան դաշ­տը կշա­րու­նա­կի մնալ լար­ված, քա­նի դեռ գոր­ծող վար­չա­պե­տին անվս­տա­հութ­յուն հայտ­նե­լու գոր­ծըն­թա­ցը մնում է միակ գործ­նա­կան ու­ղի իշ­խա­նութ­յան փո­փոխ­ման հա­մար: Այ­լընտ­րան­քա­յին մե­թոդ­նե­րը ներ­կա­յիս պայ­ման­նե­րում գրե­թե կի­րա­ռե­լի չեն:

­Մենք պետք է կենտ­րո­նա­նանք խորհր­դա­րա­նա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի վրա, ակ­տի­վո­րեն հա­մա­գոր­ծակ­ցենք պատ­գա­մա­վոր­նե­րի հետ եւ հան­րութ­յա­նը տե­ղե­կաց­նենք՝ ինչ է կա­տար­վում: Այս գոր­ծըն­թա­ցը ոչ միայն հնա­րա­վո­րութ­յուն է տա­լիս ի­րա­կա­նաց­նել քա­ղա­քա­կան վե­րահս­կո­ղութ­յուն, այ­լեւ ա­պա­հո­վում է հա­սա­րա­կութ­յան ներգ­րավ­վա­ծութ­յուն, ին­չը կա­րող է խո­չըն­դո­տել բռնի կամ ոչ օ­րի­նա­կան մե­թոդ­նե­րի կի­րառ­մա­նը:

— Ի՞նչ խոր­հուրդ կտաք քա­ղա­քա­ցի­նե­րին այս ի­րա­վի­ճա­կում։

— Նախ` պետք է ակ­տիվ մաս­նակ­ցել հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րին՝ հե­տե­ւել քննար­կում­նե­րին, հան­րա­յին նա­խա­ձեռ­նութ­յուն­նե­րին: Երկ­րորդ` հաս­կա­նալ, որ յու­րա­քանչ­յու­րը պա­տաս­խա­նա­տու է ոչ միայն սե­փա­կան կյան­քի, այ­լեւ հա­սա­րա­կութ­յան հա­մար: Քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ակ­տի­վութ­յու­նը կա­րող է խթա­նել փո­փո­խութ­յուն եւ կան­խել բռնութ­յան կամ ա­նարդ­յու­նա­վե­տութ­յան ա­ճը:

Ի­րա­կան փո­փո­խութ­յուն բե­րե­լու հա­մար կա­րե­ւոր է հե­տե­ւել ընտ­րութ­յուն­նե­րին, պաշտ­պա­նել սե­փա­կան ի­րա­վունք­նե­րը, բարձ­րա­ձայ­նել ա­նար­դա­րութ­յուն­նե­րը եւ մաս­նակ­ցել հան­րա­յին դիս­կուր­սին, ին­չը կպահ­պա­նի հա­սա­րա­կութ­յան ակ­տի­վութ­յունն ու վե­րահս­կո­ղութ­յունն իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի նկատ­մամբ:

ԴԻԱՆԱ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝