Պատմական գանձարան, որը ապրում է ներկայով

Դիլիջանի երկրագիտական թանգարան  

Հայաստանի Տավուշի, Լոռու և Գեղարքունիքի մարզերը կապող ճանապարհների խաչմերուկի վրա գնտնվում է մի քաղաք։ Հանրահայտ սովետական «Միմինո» ֆիլմի հերոս Ռուբիկն այս քաղաքի մասին էր պատմում. «Դիլիջանում բացում ես ծորակը և հոսում է այն աշխարհում երկրորդ տեղը գրավող ամենահամով ջուրը»։ Այս քաղաքում է գտնվում նաև երկրագիտական թանգարանը, հնագիտական գտածոների և արվեստի գործերի մեծ գանձարանը։

 Թանգարանի պատմությունը սկսվում է 1920-ական թվականներից։ Հենց այս ժամանակահատվածում է արվեստաբան Սերիկ Դավթյանը հավաքչական աշխատանքներ իրականացրել և Դիլիջանի գրադարանում ստեղծել քաղաքի տարեգրության եզակի մի  հավաքածու։ Ավելի ուշ՝ 1950 թվականին, Դիլիջանի տեղական պատմության թանգարանն ստացավ պաշտոնական կարգավիճակ։ ։

Մեկ դարից ավելի թանգարանում պահվում են եզակի ցուցանմուշներ, որոնք թվագրվում են մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակով։ Հնագույն ցուցանմուշների բազմազանությունը բացատրվում է պատմական հետաքրքիր մի փաստով։ Դեռևս 1850-ական թվականներին Հայաստանում առաջին հնագիտական ​​պեղումները կատարվել են Դիլիջանում՝ «Ռեդկա ճամբար» անունով հայտնի վայրում։

 Բովանդակության առումով Դիլիջանի թանգարանը  բաժանված է երկու մասի՝ տեղական պատմության թանգարան և արվեստի պատկերասրահ: Թանգարանի հին շենքը քանդվել է  դեռևս 2005 թվականին: Նույն տարածքում   կառուցվել է ճարտարապետ Նվեր Դանիելյանի նախագծած և քաղաքի կողմից ֆինանսավորված նոր եռահարկ շենք,որտեղ թանգարանը տեղափոխվել է 2010 թվականին:

Թանգարանի տարածքը հաճախ նմանվում է ժամանակի մեքենայի: Այստեղ հաճախորդը կարող է ճանապարհորդել դեպի ուշ էնեոլիթի ժամանակաշրջան կամ ուսումնասիրել 19-րդ դարի նրբագեղ ինտերիերը: Այցելուները կարող եք նաև ծանոթանալ հայկական գորգագործության, կավագործության և այլ արհեստների եզակի տեխնիկայի հետ:

 Թանգարանի աշխատակիցներն առանձնակի հպարտությամբ են ներկայացնում Հովհաննես Շարամբեյանի հիմնադրած պատկերասրահի բաժինը, որտեղ ներկայացված է համաշխարհային ճանաչում ունեցող վարպետների տպավորիչ հավաքածուն։ Այսպես Ռոքվել Քենթի աշխատանքների հարևանությամբ են գտնվում ռուս նկարիչ Իվան Շիշկինի անտառային բնապատկերները, Իվան Այվազովսկու ծովանկարները ներկայացված են ինչպես նաև 16-րդ և 17-րդ դարերի հոլանդացի, իտալացի և ֆրանսիացի նկարիչների ընտրված աշխատանքների հետ միասին։

Առանձնակի շքեղությամբ է ներկայացված հայկական արվեստին նվիրված բաժինը: Այս հատվածում ացելուները կտեսնեն հայ գեղանկարչության այնպիսի ռահվիրաների նկարներ, ինչպիսիք են Վարդգես Սուրենյանցը, Փանոս Թերլեմեզյանը, Մարտիրոս Սարյանը, Գևորգ Բաշինջաղյանը և Մինաս Ավետիսյանը: Թանգարանի երկու ցուցասրահներում ներկայացված են նաև հայկական սոցիալիստական ​​ռեալիզմին նվիրված նկարներ:

Թանգարանի ընդհանուր ցուցադրության մի հատվածում  ներկայացված է քույր Եկատերինա Բակունինայի պատմությունը: Դեռևս 1877 թվականին, երբ  սկսվեց ռուս-թուրքական պատերազմը, գթության քույր Ե.Մ. Բակունինան 67 տարեկան հասակում տեղափոխվեց Կովկասյան ռազմական գործողությունների թատերաբեմ, որտեղ նա կազմակերպեց և ղեկավարեց Կարմիր խաչի բուժքույրերի ջոկատներ Հայաստանում և Վրաստանում: Բակունինային վստահվեց Թիֆլիսից մինչև Ալեքսանդրապոլ տեղակայված ժամանակավոր ռազմական հոսպիտալների կառավարումը: Եկատերինա Միխայլովնայի գործունեության կենտրոնը Դիլիջանում էր, որտեղ 1877 թվականի վերջում գտնվում էին երկու ռազմական հոսպիտալ: Որպես գլխավոր բուժքույր  Ե.Մ. Բակունինան մոտ մեկուկես տարի անցկացրեց Դիլիջանում։ 

 Թանգարանի Ռուսական պատմության այս անկյունը հիմնադրվել է 2000 թվականին: Թանգարանի տնօրեն Արման Բադեյանը պատմում է, որ թանգարանի հավաքածուն անընդհատ համալրվում է նոր ցուցանմուշներով:Թանգարանը նաև համագործակցումմ է ՌԴ Տվեր քաղաքի կազմակերպությունների հետ։ Համայնքը և Եկատերինա Բակունինայի հիմնադրամը Դիլիջանի երկրագիտական թանգարանում պարբերաբար կազմակերպում են մշակութային և բարեգործական միջոցառումներ: Եկատերինա Բակունինայի հիմնադրամի տնօրեն, Ռուս ուղղափառ եկեղեցու ավագ քահանա Ռոման Մանիլովը հաճախակի է այցելում թանգարանը։ Այս տարի երկրագիտական թանգարանը և Դիլիջանի բժշկական քոլեջը համատեղ անցկացրել են Է.Մ. Բակունինայի հիշատակին նվիրված երեկո: Միջոցառման ընթացքում քաղաքի բուժքույրերը պարգևատրվել են «Եկատերինա Բակունինայի ողորմած քույր» մեդալով:

Այսպիսով, Դիլիջանի երկրագիտական ​​թանգարանը ոչ միայն հայկական մշակութային գանձերի պահոց է, այլև ակտիվ դեր է խաղում Դիլիջանի հասարակական կյանքում՝ պահպանելով նախորդ սերունդների ավանդույթները և պլանավորելով ապագա զարգացումը։

Երկրագիտական ​​թանգարանը պարբերաբար անցկացնում է ժամանակակից ցուցահանդեսներ և զբոսաշրջիկներին ծանոթացնում հին և ժամանակակից  Դիլիջանի պատմության հետ։ Տեղացիների  համար այս թանգարանը Դիլիջանի մշակութային և պատմական արժեքավոր գանձարան է, որը մշտապես ապրում է ներկայով։

 Ստելլա Գևորգյան

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝