Մոսկվան եւ Թեհրանը մեծացնում են հարավկովկասյան ուղղությամբ ճնշումները

Այն, որ ներ­կա փու­լում Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի հար­ցը կրկին գլո­բալ քա­ղա­քա­կա­նութ­յան ա­ռաջ­նա­յին պլան է դուրս ե­կել (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=324742&l=am), շատ գոր­ծոն­ներ են ցույց տա­լիս: Սկ­սած Քա­թա­րի վրա իս­րա­յել­յան աղ­մուկ հա­նած հար­ձա­կու­մից, այդ ֆո­նին Սաուդ­յան Ա­րա­բիա­յի եւ Պա­կիս­տա­նի մի­ջեւ կնքված ոչ պա­կաս աղ­մուկ հա­նած ռազ­մա­կան պայ­մա­ննե­րից, ի­րա­վի­ճա­կը շա­րու­նա­կում է հա­մալր­վել նո­րա­նոր ոչ պա­կաս աղմ­կոտ տե­սա­նե­լի եւ ստվե­րում մնա­ցող նման գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով:

Գա­զա­յի հետ կապ­ված հայտ­նի «Թ­րամ­փի պլա­նը» թեեւ ա­րա­բա­կան երկր­նե­րը, ան­գամ Թուր­քիան միան­գա­մայն ըն­դու­նե­լի հա­մա­րե­ցին, բայց հաս­տատ նաեւ հաս­կա­նա­լով, թե դրա­նից հե­տո ան­գամ Թ­րամ­փի խոս­տա­ցած «Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում հա­րա­տեւ խա­ղա­ղութ­յու­նը» չի լի­նե­լու: Ընդ­հա­կա­ռա­կը, Գա­զա­յում լու­ծու­մը, այն էլ՝ Թ­րամ­փի հաշ­վին եւ Նե­թան­յա­հու­ի հա­մար լա­վա­գույն տար­բե­րա­կով ի­րա­կա­նում Իս­րա­յե­լի հա­մար մեկ բան է նշա­նա­կում: Այն է՝ դրա­նով ա­պա­հո­վում է Իս­րա­յե­լի թի­կուն­քը եւ հի­մա շրջվե­լու է դե­պի հիմ­նա­կան «հար­վա­ծա­յին ուղ­ղութ­յուն»: Ո՞րն է դա լի­նե­լու. փոր­ձա­գետ­նե­րը շա­րու­նա­կում են խո­սել եր­կու տար­բե­րա­կից: Այն է՝ Ի­րա­նը, կամ Սի­րիա­յի վերջ­նա­կան մաս­նա­տու­մը:

Ա­հա այս ֆո­նին, ի­հար­կե, պա­տա­հա­կան չէ, որ Ի­րա­նում փոր­ձա­գի­տա­կան, ա­վե­լին՝ նաեւ պե­տա­կան մա­կար­դա­կով կտրուկ ակ­տի­վա­ցել է Իս­րա­յե­լի հետ նոր պա­տե­րազ­մի թե­ման: Եվ այն, որ դա ու­նի հա­վա­նա­կա­նութ­յան բա­վա­կա­նին մեծ աս­տի­ճան, հաս­կա­նում են բո­լո­րը: Ի­րա­նա­կան փոր­ձա­գետ­նե­րը հնա­րա­վոր հար­ձակ­ման նա­խան­շան են հա­մա­րում նախ այն կաս­կա­ծե­րը, որ թա­լիբ­ներն ի­րա­կա­նում հա­մա­ձայն­վել են Բագ­րա­մի ա­վիա­բա­զան ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին փո­խան­ցել, ին­չի մա­սին վեր­ջերս Թ­րամ­փը կոշտ պա­հանջ էր ներ­կա­յաց­րել: «Թա­լի­բա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը սկզբում մեր­ժել են Վա­շինգ­տո­նի ա­ռա­ջար­կը, սա­կայն Դո­նալդ Թ­րամ­փի կող­մից Քա­բու­լին «վատ բա­նե­րով» սպառ­նա­լուց հե­տո՝ Աֆ­ղանս­տա­նի իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը հա­մա­ձայն­վել են։ Ի­րա­նը կար­ծում է, որ փո­ղի կամ ԱՄՆ ճնշման տակ»,- կար­ծում է ի­րա­նա­կան փոր­ձա­գե­տը: Այ­սինքն, որ դրա արդ­յունք­ում Ի­րա­նը կհայտն­վի Աֆ­ղանս­տան-Ադր­բե­ջան-­Քա­թար ե­ռանկ­յան մեջ (քար­տե­զում)՝ դառ­նա­լով ա­ռա­վե­լա­գույնս խո­ցե­լի: Իսկ այս սցե­նա­րից ա­պա­հո­վագր­վե­լու ցան­կութ­յու­նը, ի­հար­կե, կա­րող է Թեհ­րա­նի կող­մից Բաք­վի ուղ­ղութ­յամբ ճնշում­ներ ա­վե­լաց­նե­լու հիմք դառ­նալ:

Ի­րան­ցի փոր­ձա­գետ­նե­րը նա­եւ լուրջ նա­խան­շան են հա­մա­րում ԱՄՆ-ի եւ ՌԴ-ի մի­ջեւ առ­կա ներ­կա­յիս հռե­տո­րա­բա­նութ­յան կոշ­տա­ցու­մը, այդ թվում՝ Ուկ­րաի­նա­յին «Տո­մա­հավկ» հրթիռ­ներ մա­տա­կա­րա­րե­լու թե­մա­յի վե­րա­բեր­յալ:

Այս­քա­նից զատ, ի­րան­ցի շատ փոր­ձա­գետ­նե­ր նաեւ սպաս­վող պա­տե­րազ­մի նա­խան­շան­նե­րի թվում են դա­սում այն, որ ներ­կա փու­լում Ի­րանն ակ­տի­վո­րեն զենք է ստա­նում ոչ միայն ռուս­նե­րից, այլ նաեւ՝ չի­նա­ցի­նե­րից: Այն է՝ ի­րան­ցի­ներն ար­դեն այդ թե­ման ու­շադ­րութ­յան տակ են պա­հում ա­մեն հեր­թա­կան ռազ­մա­բեռ­նա­տար ինք­նա­թի­ռի վայ­րէջ­քի մա­կար­դա­կով: Այդ թվում՝ այս մե­կը ե­կավ ՌԴ-ից, այս մե­կը՝ Չի­նաս­տա­նից, Բե­լա­ռու­սից, ան­գամ՝ Հա­յաս­տա­նից: Խոս­քը միան­գա­մայն ժա­մա­նա­կակից սպա­ռա­զի­նութ­յան մա­սին է՝ ռու­սա­կան С-400- ներ, Սու-35 ինք­նա­թիռ­ներ, չի­նա­կան J-10 կոր­ծա­նիչ­ներ եւ այլն:

Թեեւ մյուս կող­մից այս բո­լոր փաս­տե­րը կա­րող են նաեւ ըն­կալ­վել` որ­պես հանգս­տաց­նող գոր­ծոն­ներ: Այ­սինքն, ե­թե Ի­րա­նը ստա­նում է նման ա­ռաջ­նա­կարգ տեխ­նի­կա, ա­պա դա ի­րա­կա­նում միայն նվա­զեց­նում է այդ երկ­րի վրա հար­ձակ­վե­լու ցան­կութ­յու­նը: Ու խնդի­րը միայն բուն տեխ­նի­կան չէ, այլ փաս­տը, որ այդ ա­մե­նը մա­տա­կա­րա­րե­լով, Ռու­սաս­տանն ու Չի­նաս­տա­նը պարզ ցույց են տա­լիս, որ կանգ­նած են Իս­լա­մա­կան պե­տութ­յան թի­կուն­քին:

Ինչ վե­րա­բե­րում է ռուս-ա­մե­րիկ­յան ներ­կա­յիս լա­րվածության թե­մա­յին, ա­պա դա, ի­հար­կե, կապ­ված է նաեւ Ի­րա­նի հետ, ա­վե­լի ճիշտ՝ Ի­րա­նի հար­ցում Մոսկ­վա­յի դիր­քո­րոշ­ման: Բայց կա նաեւ այն հար­ցը, թե ի­րա­կա­նում է՞լ վի­ճակն այդ­քան մտա­հո­գիչ է, որ­քան պատ­կե­րաց­նում են ի­րան­ցի (եւ ոչ միայն) փոր­ձա­գետ­նե­րը: Ան­գամ հաշ­վի առ­նե­լով Թ­րամ­փի վեր­ջին հայ­տա­րա­րութ­յու­նը, թե գործ­նա­կա­նում ո­րո­շում է կա­յաց­րել Ուկ­րաի­նա­յին «Տո­մա­հավկ» հրթիռ­ներ մա­տա­կա­րա­րե­լու վե­րա­բեր­յալ: Ի­րա­կա­նում կա՞ նման դրա­կան ո­րո­շում. հար­ցա­կան­նե­րը մնում են շատ, ա­ռա­վել եւս, որ հենց Թ­րամ­փը նման հայ­տա­րա­րութ­յու­նը շա­րու­նա­կեց «բայց»- ե­րի դաշ­տում՝ ե­թե այս­պես, պետք է պար­զեմ եւ այլն: Չ­նա­յած, խնդիրն ան­գամ դա չէ, այլ այն, թե ինչ կնշա­նա­կի Ուկ­րաի­նա­յին «Տո­մա­հավկ» հրթիռ­ներ տա­լը: Խոս­քը մի­ջու­կա­յին մար­տագլ­խիկ­ներ կրե­լու ու­նակ հրթիռ­նե­րի մա­սին է, եւ դրան­ցով Ռու­սաս­տա­նի հար­վա­ծե­լու հե­տե­ւանքն ա­մե­նե­ւին էլ միայն Պու­տի­նի նա­խազ­գու­շա­ցու­մը չէ, թե՝ դրա­նով կզրո­յա­նան Թ­րամ­փի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը: Ն­ման հար­վա­ծի ի­րա­կան հե­տե­ւան­քը շատ ա­վե­լի լուրջ է: Ան­կախ այն բա­նից, թե դա ում կող­մից է ար­ձակ­վե­լու, որ­քա­նով դրան մաս­նա­կից կլի­նեն ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը, այն կներ­կա­յաց­վի, որ­պես ՆԱՏՕ-ի կող­մից ԱՄՆ-ից ձեռքբեր­ված եւ ուկ­րաի­նա­ցի­նե­րի կող­մից ար­ձակ­ված, թե մեկ այլ բան, միեւ­նույնն է, մի­ջու­կա­յին մար­տագլ­խիկ կրե­լու ու­նակ ա­ռա­ջին իսկ հրթի­ռի ար­ձակ­ման դեպ­քում կգոր­ծի ՌԴ մի­ջու­կա­յին դոկտ­րի­նը: Ըստ դրա, մի­ջու­կա­յին մար­տագլ­խիկ կրե­լու ու­նակ հրթի­ռի հար­ձա­կու­մը մե­խա­նի­կո­րեն գնա­հատ­վում է` որ­պես միջու­կա­յին հար­ձա­կում. ռուս­նե­րը չեն կա­րող վստահ լի­նել` տվյալ պա­հին այդ հրթիռ­ներն ու­նե՞ն մի­ջու­կա­յին մար­տագլ­խիկ, թե` ոչ, եւ պար­տա­վոր են հիմք վերց­նել վա­տա­գույն տար­բե­րա­կը` ու­նեն: Հենց դա էլ պար­տադ­րում է ոչ թե միայն հար­վա­ծող հրթիռ­նե­րի դեմ պաշտ­պա­նութ­յուն, այլ պա­տաս­խան հա­մար­ժեք հար­ված: Ընդ ո­րում` ուղղ­ված ոչ միայն ար­ձակ­ման վայ­րին, այլ` ար­ձա­կող կող­մին, ո­րը, կրկնենք, կա­րող են լի­նել միայն ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը: Դա հաս­կա­նում են ինչ­պես Մոսկ­վա­յում, այն­պես էլ` Վա­շինգ­տո­նում:

Կգ­նա՞ Թ­րամ­փը մի այն­պի­սի ռիս­կի, ո­րի ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան հե­տե­ւան­քը Եր­րորդ աշ­խար­հա­մարտն է. քիչ հա­վա­նա­կան է:

Ե­թե սրան ա­վե­լաց­նում ենք Թ­րամ­փի մյուս բո­լոր ներ­քին եւ ար­տա­քին խնդիր­նե­րը, ա­պա նոր պա­տե­րազ­մը, լի­նի դա Ի­րա­նի հետ կամ թե Մոսկ­վա­յի ուղ­ղութ­յամբ սրա­ցում­նե­րի տես­քով, մնում է քիչ հա­վա­նա­կան:

Իսկ մյուս կող­մից, երբ Մոսկ­վան եւ Թեհ­րա­նը շա­րու­նա­կում են ակ­տի­վո­րեն զար­գաց­նել հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը, ա­պա սա ար­դեն իսկ տրա­մա­բա­նութ­յուն տա­լիս է հա­րա­վով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ ճնշում­նե­րի ա­վե­լաց­մա­նը. վեր­ջին հաշ­վով, պետք է լու­ծել Ռու­սաս­տան-Ի­րան լո­գիս­տի­կա­յի հար­ցե­րը: Եվ այս գոր­ծըն­թա­ցը դեռ կշա­րու­նակ­վի:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝