Դոհային հասցված իսրայելյան հարվածը առաջնային Թուրքիային էր ուղղված

Ա­մե­րիկ­յան գոր­ծիչ Չար­լի Քըր­քի սպա­նութ­յան հետ կապ­ված (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=322613&l=am) եւս մեկ վար­կած է շրջա­նառ­վում, ո­րը օ­րա­կարգ բե­րե­ցին ի­րան­ցի փոր­ձա­գետ­նե­րը: Հիմք է դար­ձել վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս Քըր­քի կող­մից հնչեց­ված ո­րոշ մտքեր, ո­րոնք, ըստ վար­կա­ծի, նա կրկնել է նաեւ սպա­նութ­յու­նից ա­ռաջ: Այն է՝ «Ի­րա­նը սո­վո­րա­կան եր­կիր չէ։ Այն Ի­րաք կամ Լի­բիա չէ, ո­րոնք կա­րե­լի է հո­ղին հա­վա­սա­րեց­նել մի քա­նի ռմբա­կո­ծութ­յամբ։ Որ Ի­րանն ու­նի բա­նակ, ո­րը տա­րի­ներ շա­րու­նակ պատ­րաստ­վում է պա­տե­րազ­մի Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րի հետ՝ ա­նօ­դա­չու թռչող սար­քե­րով, նա­վակ­նե­րով, ա­սի­մետ­րիկ պա­տե­րազ­մի փոր­ձով…»։ Ըստ այդմ էլ՝ որ. «ԱՄՆ տնտե­սութ­յու­նը չի կա­րող դի­մա­նալ եւս մեկ պա­տե­րազ­մի՝ Ի­րա­նի հետ. դո­լա­րը փլուզ­վում է, զի­նա­նոց­նե­րը սպառ­վում են Ուկ­րաի­նա­յում»:

Ըստ այդմ էլ` ի­րա­նա­կան փոր­ձա­գետ­նե­րը, ո­րոնք ա­ռաջ­նորդ­վում են գո­նե ի­րենց հա­մար այն միան­շա­նակ թե­զով, թե Թ­րամփն ա­մեն կերպ մտա­ծում է Ի­րա­նի դեմ նոր պա­տե­րազ­մի մա­սին, կա­րող էր ան­գամ իր ա­մե­նա­հա­վա­տա­րիմ գործ­չի նման մտքե­րից նե­ղա­նալ, ու մնա­ցածն ըստ են­թադ­րութ­յան:

­Կա այս վար­կա­ծի մի փոքր այլ տար­բե­րակ­ը, թե՝ նման մտքե­րով Քըր­քը կա­րող է ազ­դել Թ­րամ­փի վրա եւ դրա­նով ձա­խո­ղել Ի­րա­նի վրա հար­ձակ­վե­լու Նե­թան­յա­հու­ի ծրագ­րե­րը: Այ­սինքն, որ այս սպա­նութ­յան հե­տե­ւում կա­րող են նաեւ իս­րա­յել­յան հա­տուկ ծա­ռա­յութ­յու­ննե­րը գտնվեն: Այ­սինքն, որ դա նաեւ Թ­րամ­փին ուղղ­ված սպառ­նա­լիք է. «Կա´մ մեզ հետ ես, կա´մ էլ Քըր­քի պես կվեր­ջա­նաս»։

­Մի­գու­ցե այդ­պես է: Բայց ամ­բողջ խնդիրն այ­սօր այն է, թե Իս­րա­յելն ի­րա­կա­նում ցան­կա­նո՞ւմ է մոտ ժա­մա­նակ­ներս Ի­րա­նի հետ նոր պա­տե­րազմ սկսել: Մի կող­մից, 12-օր­յա պա­տե­րազ­մի փորձն է, ո­րը մի ա­ռանձ­նա­կի օ­գուտ չբե­րե­լով, լուրջ վնաս­ներ հասց­րեց Իս­րա­յե­լին: Գու­մա­րած, ԱՄՆ-ն­ ի­րոք ու­նի ռազ­մա­պա­շա­րի խնդիր, փո­խա­րե­նը Ի­րանն ա­րա­գո­րեն ամ­րաց­նում է դիր­քե­րը՝ Մոսկ­վա­յի եւ Պե­կի­նի օգ­նութ­յամբ: Իս­րա­յելն այս ի­րա­վի­ճա­կում ու­նի՞ հաղ­թա­կան պա­տե­րազ­մի ե­րաշ­խիք. մի­գու­ցե, բայց տե­սա­նե­լի չէ:

­Բայց մյուս կող­մից, հար­ված­նե­րը, ո­րոնք Իս­րա­յե­լը նա­խօ­րեին հասց­րեց Քա­թա­րին՝ Դո­հա­յին, շատ հե­տաքր­քիր մե­սիջ­ներ են պա­րու­նա­կում: Հի­շեց­նենք՝ հար­վածն ուղղ­ված էր Քա­թա­րում գտնվող ՀԱՄԱՍ-ի մի շարք լի­դեր­նե­րի, եւ ոչ միայն: Թե կոնկ­րետ ով­քեր են սպան­վել, քա­նի մարդ, Քա­թա­րից այդ­պես էլ հստա­կե­ցում չե­ղավ: Կան միայն լու­րեր, որ սպան­վել են մի շարք բարձ­րաս­տի­ճան ղե­կա­վար­ներ, ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը՝ Խա­լեդ Մա­շա­լը, ո­րի ան­ձին դեռ կհաս­նենք:

Ի­րա­կա­նում, մի փոքր այն­պես չէ, թե Թ­րամ­փը ՀԱՄԱՍ-ի ղե­կա­վար­նե­րին հրա­պու­րե­լով, բե­րել էր Քա­թար, եւ Իս­րա­յե­լը հար­վա­ծեց: Ա­ռանց Թ­րամ­փի էլ ՀԱՄԱՍ-ի հիմ­նա­կան կենտ­րո­նա­կա­յան­նե­րից մեկն ա­ռանց այդ էլ՝ Դո­հա­յում էր, մեկն էլ՝ Թուր­քիա­յում: Մինչ սի­րիա­կան հե­ղաշր­ջու­մը` ՀԱՄԱՍ-ը հիմ­նա­կա­նում կենտ­րո­նա­ցած էր Դա­մաս­կո­սում: Հե­ղաշր­ջու­մից հե­տո «տա­րօ­րի­նա­կութ­յան» աս­տի­ճան ա­րագ ՀԱՄԱՍ-ի ղե­կա­վա­րութ­յու­նը սկսեց հա­մա­գոր­ծակ­ցել սի­րիա­կան նոր իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի հետ, բայց թույլ պաշտ­պան­վա­ծութ­յու­նից ել­նե­լով, կենտ­րո­նա­կա­յա­նը տե­ղա­փո­խեց Թուր­քիա եւ Քա­թար, ինչն ար­դեն շատ բա­նի մա­սին է ակ­նար­կում: Այն է՝ ա­մե­նա­սերտ կա­պե­րի մա­սին այդ եր­կու երկր­նե­րի հետ (նաեւ, որ­պես «մու­սուլ­ման եղ­բայր­նե­րի» մաս­նիկ), ինչ­պես որ քա­թա­րա­կան փո­ղե­րով եւ թուր­քա­կան ա­ջակ­ցութ­յամբ գոր­ծում է սի­րիա­կան այս կա­ռա­վա­րութ­յու­նը:

­Խա­լեդ Մա­շալն այս կազ­մա­կեր­պութ­յան ա­ռանց­քա­յին, ան­գամ՝ լե­գեն­դար դեմ­քե­րից է: Հիմ­նա­կան ֆունկ­ցիան Թուր­քիա-­Քա­թար-­Սի­րիա եւ այլ «հո­գե­հա­րա­զատ» երկր­նե­րի հետ պա­կե­րի ա­պա­հո­վումն է, եւ «չար լե­զու­նե­րը» պատ­մում են, որ սի­րիա­կան հե­ղաշրջ­ման փու­լում ակ­տի­վո­րեն գոր­ծակ­ցել է նաեւ իս­րա­յել­յան հա­տուկ ծա­ռա­յութ­յուն­նե­րի հետ՝ այդ «օ­պե­րա­ցիա­նե­րի» շրջա­նակ­նե­րում:

Մ­յուս կող­մից, ի­հար­կե, Թուր­քիա­յի եւ Քա­թա­րի ա­մե­նա­սերտ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան փաս­տը Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում նոր բան չէ. Թուր­քիան՝ որ­պես ու­ժա­յին բա­ղադ­րիչ, Քա­թա­րը՝ ֆի­նան­սա­կան (գործ­նա­կա­նում բո­լոր թուր­քա­մետ հա­մար­վող խմբա­վո­րում­նե­րի տակ հենց քա­թար­յան փո­ղերն են): Կրկ­նենք, այս գոր­ծակ­ցութ­յու­նը կար նա­եւ Սի­րիա­յում, այդ թվում՝ Իս­րա­յե­լի ո­րո­շա­կի մաս­նակ­ցութ­յամբ: Եվ ա­հա հի­մա Իս­րա­յե­լը հար­վա­ծում է Քա­թա­րին՝ ոչն­չաց­նե­լով կոնկ­րետ այն ան­ձին, ով ի­րա­կա­նաց­նում էր այդ կա­պե­րը: Եվ երբ այս ֆո­նին մաս­նա­վո­րա­պես ի­րա­նա­կան աղբ­յուր­նե­րը հռե­տո­րա­կան հարց են տա­լիս, թե՝ «հա­ջորդ թի­րա­խը Թուր­քիան չի՞ լի­նե­լու», դրա­նում շատ մեծ տրա­մա­բա­նութ­յուն կա:

­Հա­մե­նայն­դեպս, այդ հար­վա­ծով Իս­րա­յե­լը մեկ շատ լուրջ մե­սիջ հղում է՝ այն գոր­ծակ­ցութ­յու­նը, ո­րը կար Սի­րիա­յում, հի­մա ար­դեն չկա: Ու այդ մե­սիջն ա­ռա­ջին հեր­թին ուղղ­ված է Թուր­քիա­յին:

­Գու­մա­րած դրան՝ որ­պես­զի իս­րա­յել­յան հրթիռ­նե­րը հաս­նեին Դո­հա, նախ պետք է հաղ­թա­հա­րեին մոտ 2000կմ՝ անց­նե­լով ԱՄՆ-ի ՀՕՊ հա­մա­կար­գե­րով պատ­ված տա­րածք­նե­րով: Ու երբ Թ­րամ­փը «ցավ է հայտ­նում» այդ հար­ված­նե­րի հա­մար, նաեւ բա­ցատ­րեր, թե ինչ­պես են իս­րա­յել­յան հրթիռ­նե­րը հան­գիստ ան­ցել ա­մե­րիկ­յան պաշտ­պա­նութ­յու­նը եւ հա­սել Քա­թար, որն ԱՄՆ-ին հսկա­յա­կան ներդ­րում­ներ է խոս­տա­ցել, հե­տաքր­քիր կլի­ներ:

Այս­պի­սով այն, որ Իս­րա­յելն ա­րա­գաց­ված տեմ­պե­րով շա­րու­նա­կում է Սի­րիա­յի հա­րա­վում՝ մին­չեւ քրդաբ­նակ հատ­ված հաս­նող «Դավ­թի մի­ջան­ցքի» կա­ռու­ցու­մը, Դո­հա­յին հասց­ված այս հար­ված­նե­րը նույն­քան պարզ ի ցույց դրե­ցին, որ­քան Իս­րա­յե­լի հո­վա­նա­վո­րութ­յամբ ար­դեն փաս­տա­ցի ինք­նու­րույ­նութ­յուն հաս­տա­տած դրուզ­նե­րը:

Ս­րա հետ մեկ­տեղ, Գա­զա­յում ըն­թա­ցող նոր հար­ձա­կու­մը եւ Թ­րամ­փի տա­րաբ­նույթ մե­խա­նիզմ­նե­րը՝ ուղղ­ված նաեւ այդ տա­րածք­նե­րի հաշ­վին «Մեծ Իս­րա­յել» ստեղ­ծե­լուն, իր հեր­թին է ակ­նար­կում, որ այս պա­հին Իս­րա­յե­լի թիվ 1 նպա­տակն ա­մե­նե­ւին էլ Ի­րա­նի հետ պա­տե­րազ­մե­լը չէ: Ա­ռա­վել եւս, որ Ի­րա­նում չես կա­րող նույն­քան ան­պա­տիժ հար­ված­ներ հասց­նել, որ­քան մնա­ցած հատ­ված­նե­րում:

Այս ա­մե­նը, ի­հար­կե, ա­մե­նա­մոտ ժա­մա­նակ­ներս հիմ­քից փո­խե­լու է Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի ողջ քա­ղա­քա­կան լանդշ­աֆ­տը: Ըստ այդմ, կա նաեւ այն հար­ցը, թե այս ուղ­ղութ­յամբ ի՞նչ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ կան ռուս­նե­րի հետ, ո­րոնք հա­զիվ թե ցան­կա­նան ինչ-որ մե­կին թող­նել Ի­րա­նի մի­ջո­ցով Հնդ­կաս­տան դուրս գա­լու դա­րե­րի ե­րա­զան­քը, ո­րը ներ­կա­յումս շատ մոտ է: Ու ե­թե կան գո­նե նախ­նա­կան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ, Թ­րամփն ինքն է մաք­սի­մում փոր­ձում հե­ռու մնալ Ի­րա­նի ուղ­ղութ­յամբ սրա­ցում­նե­րից, նո­րից սկսել են ՄԱԳԱՏԷ-ի մի­ջո­ցով ինչ-որ լու­ծում­ներ տալ ի­րա­վի­ճա­կին, Իս­րա­յե­լի ին­չի՞ն է պետք ԱՄՆ-ում ինչ-որ սպա­նութ­յու­ններ ի­րա­կա­նաց­նել՝ Թ­րամ­փի հետ թշնա­մա­նա­լու ռիս­կին գնա­լով:

Տես նաեւ https://t.me/iravunk/57679 

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝