ԾԱՅՐԱՀԵՂ ԼԱՐՎԱԾՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԻՆ ՆԻԿՈԼԸ ՈՉՆՉԱՑՆՈՒՄ Է ՄԵՐ ՈՂՋ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ

­Մոսկ­վա­յի եւ Բաք­վի հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը կար­ծես թե սկսում են մո­տե­նալ այն ան­դար­ձե­լիութ­յան կե­տին, ո­րից հե­տո, գո­նե քա­նի դեռ Ադր­բե­ջա­նում Ա­լիեւն է, դրա­կան դի­նա­մի­կա­յի սպա­սելն ա­նի­մաստ կդառ­նա: Իսկ բա­ցա­սա­կան դի­նա­մի­կա­յի, ա­վե­լի կոնկ­րետ` դրա ան­գամ ա­մե­նա­ծայ­րա­հեղ դրսե­ւո­րում­նե­րի հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը դառ­նում է միան­գա­մայն ի­րա­տե­սա­կան:

ԲԱՔՈՒՆ ՄԱՍՆԱԿՑԵ՞Լ Է ՌԴ ԱՎԻԱԲԱԶԱՆԵՐԻ ՎՐԱ ՀԱՐՁԱԿՄԱՆԸ

­Դեռ ըն­դա­մե­նը օ­րերս կա­յին ազ­դակ­ներ, որ ո­րո­շա­կի դրա­կան զար­գա­ցում­ներ ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում դեռ սպա­սե­լի են: Ա­մեն դեպ­քում, որ Բաք­վից Մոսկ­վա­յին են հղվում իա­վի­ճա­կը գո­նե «պաու­զա­յին վի­ճա­կի» դնե­լու ա­ռա­ջարկ­ներ: Մաս­նա­վո­րա­պես, այդ­պես էր ըն­կալ­վում նախ­կին արտ­գործ­նա­խա­րար Մա­մեդ­յա­րո­վի հայ­տա­րա­րութ­յու­նը, որն ըն­կալ­վեց որ­պես Ա­լիե­ւի կող­մից հղված ա­ռա­ջարկ: Այս­պես, Մա­մեդ­յա­րո­վը կոր­ծան­ված ադր­բե­ջա­նա­կան ինք­նա­թի­ռի պատ­մութ­յու­նը թեեւ դեռ կա­պե­լով Մոսկ­վա­յի կող­մից նե­րո­ղութ­յուն խնդրե­լու մտքի հետ, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, փոր­ձում էր դրան տրա­մա­բա­նութ­յուն հի­շեց­նող ե­րանգ­ներ հա­ղոր­դել: Այն է`«­Հաս­կա­նում եմ, որ նա­խա­գահ Վ­լա­դի­միր Պու­տի­նը սպա­սում է հե­տաքն­նութ­յան ա­վար­տին եւ դա­տա­րա­նի ո­րոշ­մա­նը։ Այն պետք է ա­վարտ­վի մինչեւ տա­րե­վերջ։ Ս­պա­սենք արդ­յունք­նե­րին»,- Globalinfo-ին տված հար­ցազ­րույ­ցում ա­սել է Մա­մեդ­յա­րո­վը: Ի­հար­կե, առն­վազն տա­րօ­րի­նա­կ է հնչում, որ Ադր­բե­ջա­նի նախ­կին արտ­գործ­նա­խա­րա­րը, այ­սի­նքն նաեւ Ա­լիե­ւը, մի կող­մից խո­սում են նե­րո­ղութ­յու­նից, բայց մյուս կող­մից ըն­դու­նում, որ ինք­նա­թի­ռի կոր­ծան­ման հե­տաքն­նութ­յու­նը դեռ ա­վարտ­ված չէ, եւ պետք է դրան սպա­սել: Այ­սինքն, ե­թե մե­ղա­վո­րի հարց­երը դեռ ո­րոշ­ված չեն, այդ ին­չո՞ւ Մոսկ­վան պետք է նե­րո­ղութ­յուն խնդրի: Կա­րե­լի է նաեւ նման տրա­մա­բա­նութ­յուն տես­նել. ե­թե Մոսկ­վան նե­րո­ղութ­յուն խնդրի, դա Բաք­վին «դեմ­քը մաք­րե­լու» հնա­րա­վո­րութ­յուն կտա: Հաշ­վի առ­նե­լով, որ դեռ մեծ հարց է, թե ինչ մե­ղա­վոր­նե­րի կմատ­նան­շի հե­տաքն­նութ­յու­նը: Ա­մեն դեպ­քում, Մա­մեդ­յա­րո­վը նաեւ հույս ու­նի, որ` «Ռու­սաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի միջեւ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, կկար­գա­վոր­վեն»: Ու սա նման­վում է ա­ռա­ջար­կի. Թող Մոսկ­վան թույլ տա, որ Ա­լիե­ւի «դեմ­քը մաքր­վի», եւ կանց­նենք ա­ռաջ:

Այլ բան, որ Մոսկ­վան կար­ծես թե հակ­ված չէ Բաք­վից ե­կած ո­րե­ւէ ա­ռա­ջարկ ըն­դու­նել, քա­նի որ ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան թե­ման, նման է, որ տե­ղափոխ­վել է բո­լո­րո­վին այլ հար­թութ­յուն: Այս­պես, հա­զիվ թե պա­տա­հա­կան լի­նի, որ այս օ­րե­րին Մոսկ­վա­յին մոտ հա­մար­վող` ռու­սա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան դաշ­տում Բաք­վին ուղղ­ված բո­լո­րո­վին այլ մե­ղադ­րանք­ներ են խմոր­վում: Այն է` շատ լուրջ կաս­կած­ներ կան, որ Բա­քուն մաս­նակ­ցել է Ռու­սաս­տա­նում ռազ­մա­վա­րա­կան ա­վիա­ցիա­յի օ­դա­նա­վա­կա­յան­նե­րի վրա աղ­մուկ հա­նած հար­ձակ­մա­նը: Խոս­քը` ուկ­րաի­նա­կան «Սար­դոս­տայն» գոր­ծո­ղութ­յան մա­սին է, ո­րի ի­րա­կա­նաց­մա­նը, պարզ­վում է, մաս­նակ­ցել են ադր­բե­ջա­նա­կան սփյուռ­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ եւ լո­գիս­տիկ շղթա­ներ։ Ա­վե­լի կոնկ­րետ, օ­դա­նա­վա­կա­յան­նե­րին հար­վա­ծած ա­նօ­դա­չու­նե­րը տե­ղա­փո­խող բեռ­նա­տար­նե­րը տե­ղա­շարժ­վել են ա­զե­րիա­կան սփյուռ­քի ղե­կա­վար­նե­րի հո­վա­նա­վո­րութ­յամբ եւ օգ­նութ­յամբ: Նաեւ, որ նրանց մի­ջո­ցով է լուծ­վել ֆի­նան­սա­կան հար­ցե­րը:

Այս վար­կա­ծը, ի դեպ, բա­ցատ­րում է Բաք­վի այն գերն­յար­դա­յին ռեակ­ցիան, ո­րը ցու­ցադր­վեց Ե­կա­տե­րին­բուր­գում ադր­բե­ջա­նա­կան սփյուռքի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի ձեր­բա­կա­լութ­յան ժա­մա­նակ, ո­րի թե­լե­րը տա­րան դե­պի Ու­րա­լում ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի ղե­կա­վա­րութ­յուն: Եվ այն, որ ղե­կա­վա­րը` Շախ­լինս­կին, գե­րա­դա­սեց փա­խուս­տը, եւ ա­սում են, թե ա­պաս­տա­րան է գտել Մոսկ­վա­յում ադր­բե­ջա­նա­կան դես­պա­նա­տա­նը, խո­սում է այդ սցե­նա­րի օգ­տին: Ի վեր­ջո, այս օ­րե­րին ՌԴ-ում ադր­բե­ջա­նա­կան այլ հա­մայնք­նե­րի ղե­կա­վար­ներ եւս ռուս ի­րա­վա­պահ­նե­րի հետ շփվե­լու ա­ռիթ­ներ ու­նե­ցան, որն ա­ռա­վե­լա­գույ­նը ա­վարտ­վեց դե­պոր­տա­ցիա­յով: Իսկ Շախ­լինս­կու պա­րա­գա­յում, երբ ան­գամ բա­նը հա­սավ նրա որ­դուն քրեա­կան մե­ղադ­րանք ներ­կա­յաց­նե­լուն, իսկ նա գե­րա­դա­սեց «թռնել», ա­պա դա նշա­նա­կում է, որ այս­տեղ շատ ա­վե­լի լուրջ մե­ղադ­րանք­նե­րի հոտ է գա­լիս, ո­րը սո­վորա­կան դե­պոր­տա­ցիա­յով չի ա­վարտ­վի: Ընդ ո­րում, ե­թե հիմ­նա­վոր­վի, որ Շախ­լինս­կու թի­մը մաս­նա­կից է ե­ղել ռու­սա­կան ա­վիա­բա­զա­նե­րի վրա հար­ձակ­մա­նը, ա­պա դա նաեւ Ա­լիե­ւի հա­մար է դառ­նում լրջա­գույն խնդիր:

Ա­հա այս ի­րա­վի­ճա­կում էլ Ա­լիե­ւը գնաց Մոսկ­վա­յի հետ թշնա­ման­քի դո­զան ա­վե­լաց­նե­լու ուղ­ղութ­յամբ` հայ­տարա­րե­լով, թե պատ­րաստ­վում է ինք­նա­թի­ռի հար­ցով դի­մել մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րան, ձեռ­քի հետ էլ մի լավ գո­վեր­գե­լով Կիե­ւին: Դա միան­գա­մից նրա դեմ հա­նեց ռու­սա­կան քա­ղա­քա­կան-քա­ղա­քա­գի­տա­կան դաշ­տը, եւ տա­րաբ­նույթ մեկ­նա­բա­նութ­յուն­նե­րում հե­ղի­նա­կա­վոր ռազ­մա­կան թղթա­կից, ո­րոնց շար­քում ե­րե­ւի ա­մե­նա­մեղմն էր Վիկ­տոր Կո­տե­նո­կի գնա­հա­տու­մը, թե` «Ա­լի­եւի մոտ հեր­թա­կան սրա­ցում­ներն են սկսվել… Բա­քուն ա­ռա­վե­լա­գույ­նի է հասց­րել իր հա­կա­ռու­սա­կան հռե­տո­րա­բա­նութ­յու­նը եւ­ ա­ռա­վե­լա­գույնս ռեւե­րանս­ներ է ա­րել Կի­եւի նկատ­մամբ։ Ռու­սա­ֆո­բիա­յի ուղ­ղութ­յու­նը բա­ցար­ձա­կա­պես հիմ­նա­րար է, եւ քիչ հա­վա­նա­կան է, որ փոխ­վի»։ Ո­րոշ աղբ­յուր­ներ ա­վե­լի կոնկ­րետ շեշ­տադ­րում­ներ են ա­նում: Այդ թվում, որ երբ օ­րա­կար­գում է մե­ղադ­րան­քը, թե` ՌԴ-ում ադր­բե­ջա­նա­կան դիաս­պո­րը ոչ միայն ուկ­րաի­նա­կան անվ­տան­գութ­յան մար­մին­նե­րի հա­մար լրտե­սա­կան ծա­ռա­յութ­յու­նե­ր է մա­տու­ցում, այլ ու­ղիղ մաս­նակ­ցութ­յուն է ու­նե­ցել ռու­սա­կան ռազ­մա­վա­րա­կան ա­վիա­ցիա­յի վրա կազ­մա­կերպ­ված հար­ձակ­մա­նը, որն ա­ռանց Բաք­վի ցու­ցում­նե­րի չէր կա­րող լի­նել, ա­պա Ա­լիե­ւի` Մոսկ­վա­յին մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րան­նե­րով սպառ­նա­լիք­նե­րն ըն­դա­մե­նը պաշտ­պա­նա­կան ռեակ­ցիա է: Մո­տա­վո­րա­պես այս­պես` ե­թե ինձ մե­ղադ­րեք, դա­տա­րան կդի­մեմ: Միայն թե, ըստ աղբ­յու­րի, Ա­լիե­ւը «հի­մար ռազ­մա­վա­րու­թյուն» է ընտ­րել»: Այ­սինքն, խո­սում է մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րան դի­մե­լուց, բայց ­նաեւ հաս­տա­տե­լով, որ ինք­նա­թի­ռի կոր­ծան­ման հե­տաքն­նութ­յու­նը, ո­րը, ի դեպ, ի­րա­կա­նաց­նում են Ա­լիե­ւի բա­րե­կամ ղա­զախ­նե­րը, ա­վարտ­ված չէ: «Այ­սինքն, չկա վերջ­նա­կան մե­ղադ­րանք ո­րե­ւէ մե­կին, չկա ո­րե­ւէ հի­մնա­վո­րում, որ Ռ­ու­սաս­տա­նը մե­ղա­վո­րութ­յուն ու­նի: Ա­վե­լին, չկա այն հիմ­նա­վո­րու­մը, որ դա ըն­դա­մե­նը սադ­րանք չէր, ընդ ո­րում` կազ­մա­կերպ­ված ոչ միայն Լոն­դո­նի եւ Կիե­ւի կող­մից, այլ որ շատ հնա­րա­վոր է դար­ձել նաեւ Բաք­վի մի­ջամ­տութ­յամբ, ին­չի մա­սին էլ ակ­նար­կում են հե­տաքն­նութ­յան նախ­նա­կան եւ հրա­պա­րակ­ված արդ­յունք­նե­րը: Եվ երբ այս բո­լոր հան­գա­մանք­նե­րը չկան, իսկ Ա­լիե­ւը խո­սում է դա­տա­րան­նե­րից, դա ըն­դա­մե­նը ի­րա­վա­կան անգ­րա­գի­տութ­յուն չէ: Դա շատ ա­վե­լի նման է նրան, որ Ա­լիե­ւին այս պա­հին պետք էր Մոսկ­վա­յին ինչ-որ բա­նում մե­ղադ­րել, հա­կազ­դե­ցութ­յուն դրսե­ւո­րել եւ, այլ տար­բե­րակ չգտնե­լով, ստիպ­ված գնաց ի­րա­վա­կան տե­սանկ­յու­նից խեղ­կա­տա­կութ­յան նման­վող` ինք­նա­թի­ռի հետ կապ­ված սպառ­նա­լիք­նե­րին»: 

ՌԴ-ՈՒՄ ՍԿՍԵՑԻՆ ԽՈՍԵԼ ՌԱԶՄԱԿԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԻՑ

Ա­մեն դեպ­քում, ռուս-ադր­բե­ջա­նա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում, ան­կախ հիմ­քե­րից, այս պա­հին ձե­ւա­վոր­վել է մի այն­պի­սի ի­րա­վի­ճակ, երբ, ըստ ռու­սա­կան փոր­ձա­գի­տա­կան աղբ­յու­րի` Մոսկ­վան պետք է գնա բո­լոր քայ­լե­րին` տնտե­սա­կան, դի­վա­նա­գի­տա­կան, ան­գամ` ռազ­մա­կան: Ըստ աղբ­յու­րի. «Արդ­յոք Ադր­բե­ջա­նը Ռու­սաս­տա­նի կեն­սա­կան շա­հե­րի մա՞ս է կազ­մում: Ա­յո, ի­հար­կե: Մոսկ­վան չի կա­րող թույլ տալ Կաս­պից ծո­վում բա­ցա­հայտ թշնա­մա­կան ռե­ժի­մի գո­յութ­յու­նը: Ո­րով­հետեւ ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կում կա­րող է բա­նը հաս­նել ՆԱՏՕ-ի բա­զա­նե­րի հայտն­վե­լուն Կաս­պից ծո­վի ա­փին: Սա ոչն­չով լա­վը չէ, քան Ուկ­րաի­նան:
Ի՞նչ եզ­րա­կա­ցութ­յուն կա­րե­լի է ա­նել դրա­նից: Անհ­րա­ժեշտ է պատ­րաստ­վել Իլ­համ Ա­լի­եւի ռե­ժի­մի դեմ կոշտ եւ­ ան­զի­ջում պայ­քա­րի՝ դրա հա­մար օգ­տա­գոր­ծե­լով դի­վա­նա­գի­տա­կան եւ տն­տե­սա­կան մի­ջոց­նե­րի ողջ սպեկտ­րը: Եվ ե­թե դրանք չեն աշ­խա­տում, ա­պա նաեւ` ռազ­մա­կան»:

­Նույն գնա­հա­տումն է նաեւ ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան փոր­ձա­գետ Յու­րի Պո­դոլ­յա­կի մոտ. «Ակն­հայտ է, որ պաշ­տո­նա­կան Բա­քուն ցան­կա­նում է վի­ճել Ռու­սաս­տա­նի հետ, եւ «բա­րե­կա­մութ­յան» ոչ մի ե­րաշ­խիք դա չի փո­խի (ա­վե­լի ճիշտ՝ Ար­եւել­քում սա կա­րող է միայն նրանց դրդել ա­վե­լի շատ հար­ձակ­վել ձեզ վրա)։ Եվ ե­թե Ա­լի­եւը ըն­դու­նել է սրման գի­ծը, ա­պա միայն նրան ցու­ցա­բեր­ված ու­ժը կա­րող է նրան ստի­պել հրա­ժար­վել դրա­նից…»:

Այս­պի­սով, ռու­սա­կան դաշ­տում սկսում է գե­րիշ­խող դառ­նալ այն թե­զը, որ Ադր­բե­ջա­նի հետ ոչ թե պար­զա­պես հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի բարդ փուլ է, ո­րը հնա­րա­վոր է ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում շտկել, այլ որ Բա­քուն Մոսկ­վա­յի հան­դեպ ան­ցել է թշնամութ­յան, կոնկ­րետ թշնա­մա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի, ո­րի միակ ել­քը պատ­ժիչ մե­խա­նիզմ­ներն են, ընդ­հուպ` ռազ­մա­կան: Եվ այն, որ հենց այս օ­րե­րին Ռու­սաս­տանն ու Ի­րա­նը հայ­տա­րա­րե­ցին Կաս­պից ծո­վում հա­մա­տեղ վար­ժանք­նե­րի մա­սին, պա­տա­հա­կան չէ: Ընդ ո­րում, թեեւ դա ներ­կա­յաց­վում է, որ­պես ծո­վա­յին ո­րո­նո­ղա­կան-փրկա­րա­րա­կան վար­ժանք­նե­ր, սա­կայն փաս­տը, որ դրանց մաս­նակ­ցում են Ռու­սաս­տա­նի եւ Ի­րա­նի ռազ­մա­ծո­վա­յին ու­ժե­րը, ինչ­պես նաեւ Իս­լա­մա­կան հե­ղա­փո­խութ­յան պա­հա­պան­նե­րի կոր­պու­սը, այդ մի­ջո­ցառ­մա­նը հա­զիվ թե «ո­րո­նո­ղա­կան-փրկա­րա­րա­կան» տեսք են տա­լիս: Ա­մեն դեպ­քում, Ա­լիե­ւը կա­րող է սա նաեւ ըն­կա­լել այս­պես` իսկ ի՞նչ տե­ղի կու­նե­նա, ե­թե այդ «ո­րո­նո­ղա­կան-փրկա­րա­րա­կան» ու­ժե­րը մո­տե­նան Բաք­վին:

­Հաշ­վի առ­նե­լով նաեւ, որ այդ նա­խօ­րոք չհայ­տա­րար­ված զո­րա­վար­ժանք­նե­րին զու­գա­հեռ, նա­խօ­րեին Պու­տի­նը հան­դի­պեց ա­յա­թոլ­լա Խա­մե­նեիի հիմ­նա­կան խորհր­դա­կա­նի`Ա­լի Լա­րի­ջա­նիի հետ: Եվ ե­թե այս ա­մե­նին ա­վե­լաց­նում ենք նաեւ ի­րա­նա­կան ԻՀՊԿ-ին շատ մոտ կանգ­նած փոր­ձա­գի­տա­կան աղբ­յուր­նե­րի տե­ղե­կատ­վութ­յու­նը, որ Ա­լիե­ւը, Մոսկ­վա­յի ուղ­ղութ­յամբ այս բո­լոր սրա­ցում­նե­րին զու­գա­հեռ, նաեւ սկսել է ու­ժեր կենտրոնաց­նել Ի­րա­նի սահ­ման­նե­րին` ո­գե­ւոր­ված Իս­րա­յե­լից ե­կող խոս­տում­նե­րով, ա­պա կա­րե­լի է հաս­նել այն մտքին, որ տա­րա­ծաշր­ջա­նը պատ­րաստ­վում է շատ մեծ ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րի։

Ինչ վե­րա­բե­րում է Հա­յաս­տա­նին, ա­պա միայն այն փաս­տը, որ նման ծայ­րա­հեղ լար­վա­ծութ­յան պա­րա­գա­յում Նի­կոլն այս­տեղ խո­սում է Էջ­միած­նի վրա հար­ձակ­ման մա­սին, ա­պա դա մեկ բա­նի մա­սին է ակ­նար­կում` մեր երկ­րի պաշտ­պա­նու­նա­կութ­յան ան­գամ վեր­ջին նշույլ­նե­րը փոր­ձում են ոչն­չաց­նել: Եվ ա­սել, թե դա պա­տա­հա­բար կամ չհաս­կա­նա­լով են ա­նում, ի­հար­կե, ծի­ծա­ղե­լի կլի­ներ:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝