ԹՈՒՐՔԻԱՅԻ ՀԱՄԱՐ ՍԻՐԻԱԿԱՆ ՈՒՂՂՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՈՐԻՑ ԴԱՌՆՈՒՄ Է ՎՏԱՆԳԱՎՈՐ

Ա­լիե­ւի հա­մար, ի­հար­կե, աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան փո­փո­խութ­յու­նն­երի գնա­լու հար­ցում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=317255&l=am) շա­րու­նա­կում է ա­ռաջ­նա­յին մնալ, թե ի՞նչ ծա­վա­լի օգ­նութ­յուն կստա­նա Էր­դո­ղա­նից: Ան­կա­րան, ի­հար­կե, հա­րավ­կով­կաս­յան ուղ­ղութ­յամբ իր դիր­քե­րը դեռ ա­մուր է հա­մա­րում եւ հա­զիվ թե ա­ռանց պայ­քա­րի տա­րա­ծաշր­ջա­նի վե­րահս­կո­ղութ­յու­նը հանձ­նի Մոսկ­վա­յին:

­Բայց մյուս կող­մից էլ, շատ նման է, որ նոր մար­տահ­րա­վեր­նե­րը, ո­րոնց ա­ռաջ ներ­կա­յումս կանգ­նած է Էր­դո­ղա­նը, նոր շրջա­դար­ձե­րի կտա­նեն: Ու շատ բան այս­տեղ կապ­ված է այն ներ­քա­ղա­քա­կան ի­րա­վի­ճա­կի հետ, ո­րը, ան­գամ Ս­տամ­բու­լի քա­ղա­քա­պե­տի այդ­քան աղ­մուկ հա­նած ձեր­բա­կա­լութ­յու­նից հե­տո դեռ միայն զար­գա­նում է լար­վա­ծութ­յան ուղ­ղութ­յամբ:

Ի­րա­կա­նում, Ս­տամ­բու­լի ընդ­դի­մա­դիր քա­ղա­քա­պե­տի եւ Էր­դո­ղա­նի մյուս հա­կա­ռա­կորդ­նե­րի դեմ բռնաճն­շում­նե­րը ան­հետ­եւանք չեն անց­նում։ Նա­խորդ ընտ­րութ­յուն­նե­րում Թուր­քիա­յի ա­ռաջ­նոր­դը ա­ռանց այդ էլ հա­զիվ հաղ­թեց: Սա­կայն այդ­պես էլ չհաղ­թա­հար­վող տնտե­սա­կան ճգնա­ժա­մը, դրա արդ­յուն­քում ժո­ղովր­դա­կա­նութ­յան նոր ան­կու­մը, դրա­նից բխող՝ բռնութ­յուն­նե­րի ա­լի­քը, հա­ջոր­դած վար­կա­նի­շա­յին նոր ան­կում­նե­րը փակ օ­ղա­կի մեջ են ներ­քա­շել Էր­դո­ղա­նին: Բռ­նաճն­շում­նե­րը շա­րու­նակ­վում են, եւ վեր­ջին դրվա­գով է­լի հար­յու­րա­վոր զին­վո­րա­կան­նե­րի եւ այլ ան­ձանց դեռ միայն ան­ցած ա­միս նա բանտ ու­ղար­կեց: Նոր վար­կա­նի­շա­յին ան­կում է հա­ջոր­դում, կհե­տե­ւեն նոր ճնշում­ներ, եւ այս­պես շա­րու­նակ. ար­դեն տե­ւա­կան ժա­մա­նակ է, որ այս օ­ղա­կից ելք Էր­դո­ղա­նը չի գտնում:

Ու նման է, որ կփոր­ձի այդ կո­րուստ­նե­րը փոխ­հա­տու­ցել դրսում ու­նե­ցած հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րով՝ հե­տե­ւե­լով Նե­թան­յա­հո­ւի օ­րի­նա­կին: Այն է՝ երկ­րի ներ­քին քա­ղա­քա­կան տի­րույ­թի մաք­րում ՝ ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նութ­յան ար­մա­տա­կա­նաց­ման մի­ջո­ցով։

­Բայց այս դեպ­քում էքս­պան­սիա­յի ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան թի­րա­խը Սի­րիան է, որ­տեղ տա­րօ­րի­նակ վի­ճակ է: Այս­պես, թեեւ այն տպա­վո­րու­թյունն է, որ Սի­րիա­յում Էր­դո­ղա­նին հա­վա­տա­րիմ ռե­ժիմն է իշ­խա­նութ­յան ե­կել, թուր­քա­մետ ու­ժե­րը ա­ռա­ջըն­թաց են գրան­ցում, սա­կայն կան այդ տպա­վո­րութ­յա­նը հա­կա­սող մի շարք էա­կան դրվագ­ներ: Նախ, թեեւ Էր­դո­ղանն ար­գե­լա­փա­կեց Թուր­քիա­յի տա­րած­քով Ի­րա­նին Իս­րա­յե­լի, ա­սենք նաեւ՝ ԱՄՆ-ի կող­մից հար­ված­ներ հասց­նե­լը, սա­կայն սի­րիա­կան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը միան­գա­մայն հա­կա­ռակն ա­րե­ցին։ Ա­պա նաեւ, այդ նույն իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը պաշ­տո­նա­պես հրա­ժար­վե­ցին Հո­լա­նի բար­ձունք­նե­րի նկատ­մամբ հա­վակ­նութ­յու­նից՝ այդ տա­րած­քը փաս­տա­ցի հանձ­նե­լով Իս­րա­յե­լին: Այն դեպ­քում, երբ Էր­դո­ղա­նը քա­նիցս խո­սել է Սի­րիա­յի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նութ­յան օգ­տին: Թ­րամփն էլ, որ­պես պար­գեւ, չե­ղար­կեց Սի­րիա­յի նկատ­մամբ պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը, ին­չին Էր­դո­ղանն էլ էր փոր­ձում հաս­նել, բայց չկա­րո­ղա­ցավ: Սա ար­դեն թա­փան­ցիկ ակ­նարկ էր, թե ի­րա­կա­նում ով է սի­րիա­կան ներ­կա իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի հա­մար «հարց լու­ծող»: Վեր­ջա­պես, սի­րիա­կան ներ­կա իշ­խա­նութ­յու­նները նաեւ քրդե­րի հան­դեպ են առն­վազն լո­յալ կուրս վերց­րել, այն դեպ­քում, երբ հենց «քրդա­կան հար­ցը», ա­վե­լի կոնկ­րետ՝ Քուր­դիս­տա­նի հար­ցը Իս­րա­յե­լի հիմ­նա­կան խա­ղա­քար­տե­րից մեկն է՝ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի ա­պա­գա ճար­տա­րա­պե­տութ­յան հար­ցում: Ու նաեւ՝ Թուր­քիա­յի հիմ­նա­կան մտա­հո­գութ­յու­նը:

Այ­սինքն, այն հիմ­նա­կան տպա­վո­րութ­յունն է, որ այս պա­հին «քրդա­կան հարցի» լուծ­ման փոր­ձե­րը Էր­դո­ղա­նի հա­մար դառ­նում են հիմ­նա­կան նա­խա­պատ­վութ­յուն: Եր­կու ի­մաս­տով. միան­գա­մայն ռեալ դար­ձած վտան­գի չե­զո­քա­ցում եւ այդ ֆո­նին՝ ի­դեա­լա­կան մի­ջոց ներ­քին քա­ղա­քա­կան «մաք­րա­գործ­ման» հա­մար: Այն է՝ Էր­դո­ղա­նի կուր­սին դեմ հան­դես ե­կող բո­լոր ներ­քին լի­բե­րալ ու­ժե­րը կմե­ղադր­վեն Քուր­դիս­տա­նին ա­ջակ­ցե­լու մեջ եւ կեն­թարկ­վեն քա­ղա­քա­կան ստե­րի­լի­զաց­ման: Սի­րիա­յի հյու­սի­սում հա­տուկ գոր­ծո­ղութ­յան ի­րա­կա­նա­ցումն էլ կամ­րապն­դի Էր­դո­ղա­նի դիր­քե­րը անվ­տան­գութ­յան բլո­կում:

Ա­մեն դեպ­քում, Սի­րիան Էր­դո­ղա­նի «Մեծ Թու­րան» ստեղ­ծե­լու ջան­քե­րի ա­մե­նա­հա­վա­նա­կան ուղ­ղութ­յունն է։ Ի­հար­կե, նա կհան­դի­պի Իս­րա­յե­լի դի­մադ­րութ­յա­նը։ Թել Ա­վի­վի հա­մար Ան­կա­րան շատ ա­վե­լի վտան­գա­վոր մրցա­կից է, քան` Թեհ­րա­նը։ Ի վեր­ջո, Թուր­քիան ոչ միայն ՆԱՏՕ-ի ան­դամ է, այլեւ տեխ­նո­լո­գիա­կան զար­գաց­ման բարձր մա­կար­դակ ու­նե­ցող պե­տութ­յուն, այդ թվում՝ ռազ­մա­կան տեխ­նո­լո­գիա­ներ։ Եվ, ի թիվս այլ բա­նե­րի, այն հակ­ված է ա­ջակ­ցել իս­լա­մա­կան ար­մա­տա­կան­նե­րին, ո­րոնք ան­մի­ջա­կան սպառ­նա­լիք են ներ­կա­յաց­նում հրեա­կան պե­տութ­յան գո­յութ­յան հա­մար։

­Մի խոս­քով, որ թուրք-իս­րա­յել­յան բախ­ման հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը, ե­թե Իս­րա­յե­լը հրա­ժար­վի Ի­րա­նի հետ միան­գա­մայն ծանր երկ­րորդ պա­տե­րազ­մից, կար­ծես թե դառ­նում է չա­փա­զանց ի­րա­տե­սա­կան: Ընդ ո­րում, այս դեպ­քում շատ հե­տաքր­քիր է, թե Ա­լիե­ւը, որ հա­մա­ռո­րեն փոր­ձում էր հաշ­տեց­նել իր եր­կու դաշ­նա­կից­նե­րին, ո՞ր կող­մին կնա­խընտ­րի: Բայց ան­կախ դրա­նից, կով­կաս­յան հար­թա­կում սե­փա­կան խաղն ա­ռաջ տա­նե­լու հար­ցում Ա­լիե­ւը հա­զիվ թե այս պա­հին կա­րո­ղա­նա «մեծ եղ­բոր» մասշ­տա­բա­յին օ­ժան­դա­կութ­յան վրա ա­ռանձ­նա­կի խա­ղադ­րույք­ներ կա­տա­րել:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝