ԻՐԱՆՈՒՄ ԲԼԻՑ ԿՐԻԳԸ ՉՍՏԱՑՎԵՑ, ՀԵՏՈ՞…

Ի­հար­կե, երբ խո­սում ենք Ի­րան-Իս­րա­յել բա­խում­նե­րի մա­սին (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=315834&l=am), ա­պա այս հար­ցում, բա­ցի ա­ռա­ջին պլա­նի եր­կու դե­րա­կա­տար­նե­րից, ա­ռաջ­նա­յին են նաեւ ար­տա­քին ա­ռանց­քա­յին ու­ժե­րի շա­հերն ու հա­կա­շա­հե­րը: Այ­սինքն, որ խա­ղը պտտվում-պտտվում, եւ վե­րա­դառ­նում է ԱՄՆ-ՌԴ-­Չի­նաս­տան տի­րույթ, թե­րեւս հաս­կա­նա­լը դժվար չէ: Ու­րեմն, խո­շոր խա­ղա­ցող­նե­րից ով եւ ինչ է ու­զում այս պատ­մութ­յու­նից:

­Միաց­յալ Նա­հանգ­նե­րը շա­րու­նա­կում է ամ­րապն­դել իր ռազ­մա­կան ներ­կա­յութ­յու­նը՝ ա­վե­լի ու ա­վե­լի ներգ­րավ­վե­լով հա­կա­մար­տութ­յու­նում: Թ­րամ­փը խոս­տո­վա­նեց, որ Վա­շինգ­տո­նը կա­ջակ­ցի Թել Ա­վի­վին, տե­սա­նե­լի են դրա միան­գա­մայն կոնկ­րետ դե­տալ­ներ: Բայց մին­չեւ ո՞ր աս­տի­ճան:

Երբ խոս­վում է Ի­րա­նի քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գի փո­փո­խութ­յան սցե­նա­րի մա­սին, ա­պա դա նաեւ նշա­նա­կում է, որ Վա­շինգ­տո­նի հիմ­նա­կան ծրագ­րե­րում են Թեհ­րա­նին Մոսկ­վա­յի և Պե­կի­նի հետ ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կե­րութ­յու­նից պո­կե­լը: Միայն թե, նման փո­փո­խութ­յու­նը կպա­հան­ջի զգա­լի ջան­քեր և ժա­մա­նակ, եւ այդ ըն­թաց­քում Պե­կինն ու Մոսկ­վան հա­զիվ թե ան­տար­բեր դի­տոր­դի դե­րում մնան: Նախ, Պե­կի­նը հսկա­յա­կան ներդ­րում­ներ ու­նի Ի­րա­նում, նաեւ` այդ երկ­րի հետ կապ­ված գլո­բալ ծրագ­րեր: Ի­րա­նը չի­նա­կան է­ներ­գա­կիր­նե­րի հիմ­նա­կան մա­տա­կա­րար­նե­րից է եւ այլն: Մոսկ­վան, բա­ցի Ի­րա­նի հետ ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան հայտ­նի պայ­մա­նագ­րից, նաեւ փայ­փա­յում է Հ­յու­սիս-­Հա­րավ ռազ­մա­վա­րութ­յան հաշ­վի գլո­բալ հա­րավ դուրս գա­լու գա­ղա­փա­րը: Հետ­ևա­բար, Պե­կի­նը, ակն­հայ­տո­րեն, ան­գործ չի նստի և կա­ջակ­ցի իր դաշ­նակ­ցին:

Այս ա­մե­նը հա­կա­մար­տութ­յա­նը հա­ղոր­դում է ձգձգվող բնույ­թի տպա­վո­րութ­յուն, ա­մեն դեպ­քում, դրա բո­լոր նշան­նե­րը կան, այդ թվում՝ խո­շոր հա­մաշ­խար­հա­յին խա­ղա­ցող­նե­րի շա­հե­րի բախ­ման պատ­ճա­ռով: Բայց այս­տեղ ի հայտ է գա­լիս միան­գա­մայն այլ խնդիր: Բո­լոր հե­ղի­նա­կա­վոր փոր­ձա­գի­տա­կան հաշ­վարկ­նե­րը ցույց են տա­լիս, որ ԱՄՆ-Իս­րա­յե­լի հա­մար շատ կա­րե­ւոր էր հաղ­թա­նա­կի բլիցկ­րի­գա­յին տար­բե­րա­կը: Եր­կա­րա­ժամ­կետ հա­կա­մար­տութ­յու­նը, ա­վե­լի կոնկ­րոտ, ե­թե այն ան­գամ եր­կու շա­բա­թից ա­վել տե­ւի, ըստ այդ հաշ­վարկ­նե­րի, արդեն իսկ կսկսի լուրջ հար­ված­ներ հասց­նել հա­մաշ­խար­հա­յին տնտե­սութ­յա­նը: Մեկ ա­միս շա­րու­նակ­վե­լու դեպ­քում գլո­բալ ճգնա­ժա­մը դառ­նում է ան­խու­սա­փե­լի: Եվ ե­թե դրան էլ գու­մար­վի նավ­թի հա­մաշ­խար­հա­յին գնե­րի ան­կան­խա­տե­սե­լի ա­ճը, ի­րո­ղութ­յուն­նե­րը կա­րող են միան­գա­մայն կա­տաստ­րո­ֆիկ ըն­թացք ստա­նալ հատ­կա­պես ա­րեւմտ­յան տնտե­սութ­յուն­նե­րի հա­մար: ԱՄՆ-ում ա­ռանց դրա էլ, բյու­ջե­տա­յին ծան­րա­գույն դե­ֆի­ցիտ է, ո­րը հա­սել է պե­տա­կան պարտ­քի դե­ֆոլ­տի շե­մին (դեռ մի կողմ թող­նենք ներ­քին բուն­տե­րը): Եվ­րո­պա­յում տնտե­սա­կան ռե­ցե­սիա­յի փուլ է` է­լի հա­մեմ­ված բյու­ջե­տա­յին ծանր դե­ֆի­ցի­տով: Ռու­սաս­տա­նի հա­մար ա­ռանձ­նա­կի խնդիր­ներ չկան. ռու­սա­կան տնտե­սութ­յունն ար­դեն հար­մար­վել է ներ­կա ծանր ի­րո­ղութ­յու­ններին, իսկ նավ­թի թան­կա­ցու­մը Մոսկ­վա­յին միան կու­րա­խաց­նի: Իսկ ա­հա չի­նա­ցի­նե­րը սո­վոր են ան­գամ ա­մե­նա­բարդ ի­րա­վի­ճակ­նե­րից շա­հույթ ստա­նալ:

Մ­յուս կող­մից, Ա­րեւ­մուտ­քը կա­րո՞ղ է ուկ­րաի­նա­կա­նին զու­գա­հեռ, նաեւ ի­րա­նա­կան ձգձգված հա­կա­մար­տութ­յու­նը «շա­լա­կել»: ԱՄՆ-ն­ ար­դեն ան­գամ պաշ­տո­նա­պես է հայտ­նել, որ Ուկ­րաի­նա­յի հա­մար նա­խա­տես­ված մաս­նա­վո­րա­պես ՀՕՊ սպա­ռա­զի­նութ­յունն ու­ղար­կում է Իս­րա­յել: Այն է՝ բա­ցա­հայտ ​​լքում է ուկ­րաի­նա­կան խա­ղը, ինչ­պես որ, օ­րի­նակ, ներ­կա­յաց­րեց The Telegraph-ը։ Սա ա­ռա­ջին հեր­թին Եվ­րո­պա­յի հա­մար է խնդիր. ե­թե ցան­կա­նում են պա­հել ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յու­նը, ա­պա ան­գամ ներ­կա ի­րա­վի­ճա­կում պո­տենց­իա­լը բա­վա­րար չէ, էլ ուր մնաց, ուկ­րաի­նա­կա­նից զատ նաեւ ի­րա­նա­կան ճգնա­ժա­մի ա­ռա­ջին պլա­նում հայտն­վե­լը: Կամ հա­կա­ռա­կը. ե­թե ու­զում են Իս­րա­յե­լին օգ­նել, ստիպ­ված են Ուկ­րաի­նա­յից հրա­ժար­վել: Իսկ այդ դեպ­քում Մոսկ­վան չի՞ կա­րո­ղա­նա շատ ա­րագ լու­ծել եւ ա­զատ­վել ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յու­նից, ո­րի դե­պքում ա­ռաջ­նա­յին տե­ղում կհայտն­վի ի­րա­նա­կա­նը:

­Կարճ ա­սած, որ­քան էլ Ա­րեւ­մուտ­քի դիր­քերն այս պա­հին անմ­ռայլ տեսք ու­նեն, մեկ է, Ի­րա­նում ձգվող հա­կա­մար­տութ­յան դեպ­քում լուրջ հե­տեւ­նանք­նե­րը պար­զա­պես ե­րաշ­խա­վոր­ված են: Ա­հա այս ֆո­նին, թեեւ ԱՄՆ-ն դեռ փոր­ձում է պար­բե­րա­բար «ա­տամ ցույց տալ», բայց այն, որ վեր­ջին մեկ-եր­կու օ­րե­րին Թ­րամ­փը քա­նիցս խո­սեց ի­րա­նա-իս­րա­յել­յան զի­նա­դա­դա­րի եւ «հա­ջող գոր­ծար­քի» մա­սին, այն էլ՝ Մոսկ­վա­յի ներգ­րավ­մամբ, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ: Ա­վե­լին, որ «ներ­կա­յումս մշակ­վում է լավ գոր­ծար­քի»: Ու գու­մա­րած այն, որ կա­յա­ցավ նաեւ Պու­տին-Թ­րամփ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցը, կա­րե­լի է են­թադր­փել, որ կու­լի­սա­յին միան­գա­մայն ակ­տիվ բա­նակ­ցութ­յու­ննե­րը շա­րու­նակ­վում են:

­Խո­շոր հաշ­վով, թե այդ «գոր­ծար­քում» ով եւ ինչ կզի­ջի կամ կստա­նա, հար­ցի տեխ­նի­կա­կան կողմն է: Սա­կայն նման պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րը Ի­րա­նին հնա­րա­վո­րութ­յուն են տա­լիս՝ առն­վազն ոչ-ո­քիով դուրս գալ մի հա­կա­մար­տութ­յու­նից, որ­տեղ նա ու­ղիղ բախ­ման մեջ է հա­մաշ­խար­հա­յին ա­ռա­ջա­տար ու­ժե­րի հետ: Իսկ դա ար­դեն իսկ էա­կա­նո­րեն կբարձ­րաց­նի Թեհ­րա­նի քա­ղա­քա­կան կշի­ռը:

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝