Մտածել, թե եվրոպացին գալու է Հայաստանում որևէ անվտանգային հարց լուծի, մանկամտություն է․ Քոչարյան

Հատված ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի՝ 4 լրատվամիջոցների տված հարցազրույցից․

— Անընդհատ խոսում ենք Նիկոլ Փաշինյանից, խոսում ենք իր իշխանության ծրագրից, որը, իմ գնահատմամբ, թուրքական ծրագիր է, բայց մյուս կողմից հաճախ ընդունում եմ ընդդիադիր քաղաքական գործիչների, հարցրեր եմ տալիս, բոլորը քննադատում են Փաշինյանին և լավ են անում, որովհետև քննադատելու տեղ կա, և դատապարտելու տեղ կա, բայց չկա ծրագիր՝ ինչ անել։ Երբ ընդդիմությունը ծրագիր չի ներկայացնում, նմանեցնում եմ իրավիճակի, որ մարդիկ կոչ անեն, ասենք, թուրքական հագուստ Հայաստանում չկրել, բայց ուրիշ հագուստ չառաջարկեն։ էդ դեպքում մարդիկ մերկ են մնալու։ Այո, ինչը որ խաղաղության պայմանագրի անվան տակ են մատուցում, վատ է։ Բայց ես ակնկալիք ունեմ ձեզանից լսելու՝ իսկ դո՞ւք ինչ եք պատրաստվում անել։ Հղում անել Ձեր նախորդ կառավարման շրջանին, այո, հստակ ձեռքբերումների տարիներ են եղել, բայց հիմա աշխարհը 1998-2008 թվականների աշխարհը չէ, Հայաստանի կուտակած ռեսուրսները գոյություն չունեն։ Խնդրում եմ հնարավորինս պարզ բացատրել՝ ո՞րն է ձեր ծրագիրը։

Նայեք, պետությունները ո՞ց են դիրքավորվում այս աշխարհում՝ և՛ մոտական հարևանների հետ, և՛ ավելի հեռու գտնվող հարևանների, և՛ աշխարհաքաղաքական կենտրոններ հետ։ Ինչ-որ ձև դիրքավրվում են։ Հատկապես փոքր պետությունների համար սա չափազանց կարևոր է։ Հիմա դու քեզանից պետք է գնահատես՝ ինչ ես ներկայացնում, ինչ պոտենցյալ և հնարավորություններ ունես՝ քո անվտանգությունն ապահովելու համար։ Ի՞նչ պետք է անես այդ ուղղությամբ։ Սեփական բանակ, անվտանգային համակարգ։ Եվ դու ինչքան ավելի ուժեղ ես լինում, այնքան ավելի գրավիչ գործընկեր ես լինում ուրիշերի համար։ Որքան թույլ ես, էնքան քո ընկերությունն ուրիշների հետ դիտվում է որպես մի երկիր, որի վրա պետք է անընդհատ ծախսեր անել, անընդհատ պետք է խնդրանքներ ունենաս․ ոչ թե գործընկեր է, այլ բեռ է։ Մենք մեր այսօրվա կեցվածքով մեզ դրել ենք բեռ-պարտնյոր կարգավիճակի մեջ։ Ու փոքր երկիրը կարող է և պետք է որոշակի կոմպլեմենտարության քաղաքականություն ունենալ, բայց ինքը չի կարող շպագատի մեջ լինել։

Վերջերս Հայաստանի վարչապետը եղավ Էստոնիայում։ Փոքր երկիր է՝ Ռուսաստանին սահմանակից։ Չասենք, թե ուր գնաց, ծաղիկ դրեց, ինչի համար և այլն։ Այդ փոքր երկիրը որոշել է, որ վտանգ է տեսնում Ռուսաստանից, ինչքանով է արդարացված, դրա մասին չենք քննարկում, չեմ կարծում, թե արդարացված է, բայց իրենք ուղղություն են վերցրել Եվրամիություն, ՆԱՏՕ և փորձում են, այդ մեծ համակարգի մաս լինելով որպես պետություն երաշխավորել իրենց անվտանգությունը։

Հիմա Հայաստանն այս տարածաշրջանում մենակ ի վիճակի՞ է սա ապահովել, այս վիճակում։ Չեմ կարծում, որ որևէ ողջամիտ մարդ այս հարցին կասի՝ այո, կարող է։ Չի կարող։ Ուրեմն դու առաջին հերթին դու քո ներսում ավելի կազմակերված պետք է լինես, քո բանակով զբաղվես, և հնարավարո աշխարհաքաղաքական պարտյորների հետ այն գործընկերությունը սահմանաես, որը կկոմպենսացնի այն բացը, որ ունես։ Շատ տրամաբանված մոտեցում է սա։

Ես չեմ տեսնում, որ այս իշխանությունն այդ ուղղությանբ որևէ բան անում է։

Մեր տարածաշրջանի ուղղակի քարտեզին նայեք։ Հարավային Կովկասը՝ Հյուսիսում Ռուսաստանն է, հարավում՝ Թուրքիա, Իրան։ Այսօր մտածել, թե եվրոպացին գալու է Հայաստանում որևէ անվտանգային հարց լուծի, միամտություն է, կամ մանկամտություն է, ավելի ճիշտ։ Հա, Մակրոնն ինչ-որ սիրուն հայտարարություն կանի, կուրախանանք, միգուցե Հայաստանի վարչապետի հետ գրկախառնվի, ինքը սիրում է գրկախառնվել, դրանով ամեն ինչ ավարտվելու է։

Հիմա կա երեք պետություն, որ հողի վրա այս տարածաշրջանում կարող են դերակատարում ունենալ՝ Ռուսաստան, Թուրրքիա, Իրան։ Ո՞ր երկիրն է մեզ ավելի հոգեհարազատ։ Ո՞ր երկրի հետ են մեր տնտեսական կապերն ավելի ուժեղ, ունեն պատմություն այդ կապերը և ունեն հսկայական ծավալ։ Ո՞ր պետությունն է այդ երեքից ամենահզորը՝ իր պոտենցյալով՝ և՛ տնտեսական, և՛ ռազմական, և ո՞ր պետությունն է մշակութային առումով մեզ ավելի մոտ։ Սրանք այն հարցերն են, որոնցում չկա բազմաթկարություն։ Նաև մշակութային կոդով ամենիաց մոտ պետությունը մեզ համար Ռուսաստանն է։

Հիմա մյուսը Թուրքիան է։ Կարո՞ղ ենք Թուրքիայի հետ ունենալ այս բոլոր կոմպոնենտները, կա՞ն, թե չկան։ Ավելին, մեր հարաբերությունները ծանրաբեռնված են պատմական ծանր բեռով։ Ուրեմն մենք պետք է ճիշտ կողմնորոշվենք և ասենք՝ մեր անվտանգության համար ինչ է պետք։ Դա այն է, ինչ առաջին նախագահից սկսած, մինչև երրորդ նախագահ Հայաստանն անում էր։

Ուրեմն պետք է այս հարաբերությունները ոչ թե շպագատով փորձել կարգավորել, այլ շատ հստակ, դաշնակցային հարաբերություներ։

Սա այն դեպքը չէ, երբ մենք բազմաթիվ ալլընտրանքներ ունենք։ Ուղղակի չկան։

Եվրոպայի վերաբերյալ այս վերջին քննարկումներն ուղղակի անիմաստ են։ Հա, սիրուն թեմա է, բայց ադ թեմային հենց եվրոպացիք չեն արձագանքում։

Այսօրվա վիճակում կա մի նպատակ՝ Ռուսաստանին վատություն անել Ուկրաինայի միջոցով, Հայաստանի միջոցով կամ գտել այլ երկիր և նրա միջոցով փորձել վատություն անել։ Սա ռազմավարություն չէ, սա ուրիշի ձեռքում գործիք հանդիսանալ է։ Սա՞ ենք ուզում։

Կարո՞ղ եք ասել՝ այսօր Հայաստանն արտաքին մասով ինչ քաղաքականություն է վարում․ փորձում եմ հասկանալ ու չեմ հասկանում։ Սա քաղաքականություն չէ, խայտառակություն է, որը ծանր հետևանքների է բերում։ Ի միջի այլոց, սրա պատճառով է, որ մենք այն աջակցությունը, որ սպասում էինք, չստացանք։ Այդ անիմաստ խաղերի պատճառով։

Մանրամասն՝ տեսանյութում։

https://www.facebook.com/share/v/1Ebhyo8YH2/