ՊՈՒՏԻՆ-ԹՐԱՄՓ ԳԱԳԱԹԱԺՈՂՈՎԸ, ԹԵԵՎ ՍՏԱՄԲՈՒԼՈՒՄ ՉԵՂԱՎ, ԲԱՅՑ ՇԱՏ ՉԻ ՈՒՇԱՆԱ

Ի­հար­կե, Մոսկ­վա­յի հա­մար ա­մե­նե­ւին էլ էա­կանն այն չէ, թե Զե­լենս­կին կամ նրա պատ­վի­րա­կութ­յու­նը կնստի բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի մոտ, չի նստի, ինչ-որ բա­ներ կո­րո­շեն, թե՝ ոչ: Ռուս­նե­րը կար­ծում են, որ ուկ­րաի­նա­կան հար­ցը կլու­ծեն նաեւ մար­տա­դաշ­տում, ինչն այս պա­հին էլ ար­վում է: Դա ցույց տվեց նաեւ պահանջը, որը դրվեց ուկրաինական կողմից առաջ` դուրս գալ այն տարծքներից, որոնք մտցված են ՌԴ կազմ: Իսկ պատերազմի շարունակությունը ռուս­նե­րի հա­մար, թեեւ կո­րուստ­ներ խոս­տա­ցող, բայց ա­պա­գա­յի հա­մար շատ ա­վե­լի ձեռն­տու տար­բե­րակ է, ինչի մասին ակնարկեց նաեւ ռուսական պատվիրակության ղեկավարը, հիշեցնելով 21-ամյա պատերազմի մասին շվեդների հետ: Եվ ռուսների նման տ րամադրությունը Զե­լենս­կու բա­նակ­ցել-չբա­նակ­ցե­լու թե­ման դարձ­նում է երկ­րոր­դա­կան:

­Շատ ա­վե­լի նման էր, որ ստամ­բուլ­յան այս խա­ղով Թ­րամ­փը հնա­րա­վո­րութ­յուն է ստա­նում դուրս գալ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցից, սա­կայն ոչ միայն չհայտն­վե­լով գլո­բա­լիստ­նե­րի թի­րա­խում, այլ ձեռք բերե­լով այդ նույն գլո­բա­լիստ­նե­րին՝ պա­տե­րազ­մը դա­դա­րեց­նել չցան­կա­նա­լու մեջ մե­ղադ­րե­լու լծակ­ներ:

­Սա­կայն ստամ­բուլ­յան այս խա­ղի ամ­բող­ջա­կան ի­մաս­տը կախ­ված է մինչեւ վերջ ա­նո­րոշ մնա­ցած մեկ այլ դե­տա­լից՝ ի վեր­ջո Պու­տինն ու Թ­րամ­փը կգնա՞ն Ս­տամ­բուլ: Ու թեեւ Թրամփը, Ստամբումլի փոխարեն, տուն վերադարձավ` նորածին թոռանը տեսնելու, ինչպես ինքը մեկնաբանեց, սա­կայն կա­րե­լի է նաեւ կռա­հել, որ Պուտինի հետ հան­դի­պու­մը դար­ձել է միան­գա­մայն անհ­րա­ժեշտ, եւ այն ար­դեն հա­զիվ թե եր­կար ձգվի:

Այս­պես, Պու­տին-Թ­րամփ գա­գա­թա­ժո­ղո­վը հե­տաձ­գող մի քա­նի հիմ­նա­կան գոր­ծոն­ներ կա­յին, ո­րոնք այս պա­հին էլ լուծ­ման ըն­թաց­քի մեջ են, բայց կար­ծես թե վերջ­նա­կան փու­լում: Նախ, ուկ­րաի­նա­կան հա­կա­մար­տութ­յունն է, որ­տեղ Բայ­դե­նի ժա­մա­նակ­նե­րից ԱՄՆ-ի ներգ­րավ­վա­ծութ­յու­նը ներ­կա­յումս Թ­րամ­փի հա­մար դեռ կա­պանք­նե­րի ֆունկ­ցիա է կա­տա­րում: Խա­ղա­ղությ­ան այն պայ­ման­նե­րը, ո­րոնք ներ­կա­յաց­նում է Ռու­սաս­տա­նը, կար­ծես թե հիմ­նա­կա­նում ըն­դու­նե­լի են Թ­րամ­փի հա­մար: Սկ­սած Ղ­րի­մը պաշ­տո­նա­պես եւ մյուս տա­րածք­նե­րը՝ ոչ պաշ­տո­նա­պես ռու­սա­կան ճա­նա­չե­լուց (ա­պա­գա սահ­մա­նի մի քա­նի կլիո­մետր այս կամ այն կողմ լի­նե­լը ա­մե­նա­հիմ­նա­կան խոչըն­դո­տը չէ), վեր­ջաց­րած՝ Ուկ­րաի­նա­յի ա­պա­գա կար­գա­վի­ճա­կով (ոչ դա­շին­քա­յին եր­կիր): Խա­ղա­ղութ­յան նման գոր­ծըն­թա­ցը, սա­կայն, տոր­պե­դա­հար­վում է գլո­բա­լիստ­նե­րի կող­մից, սա­կայն ստամ­բուլ­յան ներ­կա գոր­ծըն­թա­ցը կա­րող է չե­զո­քաց­նել եւս ուղ­ղութ­յու­նից ե­կող խնդիր­նե­րը:

­Հա­ջոր­դը` Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի թե­ման է, որ­տեղ եւս էա­կան տե­ղա­շար­ժեր կան, ինչ­քան էլ որ Թ­րամ­փը դեռ պա­հում է բարձր տո­նայ­նութ­յու­նը: Նախ, Ի­րա­նի հետ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը ար­դեն մի քա­նի փուլ է ու­նե­ցել, ո­րը նշա­նա­կում է, որ առն­վազն խո­սե­լու եւ ի­րար լսե­լու մե­խա­նիզմն աշ­խա­տում է, ավելին, կա արդեն կայմանագրի նախագիծ, որը, մի քիչ այս, մի քիչ այն կողմ, կարելի է համաձայնեցնել: Ընդ ո­րում, ըն­թաց­քի մեջ են նաեւ, այս­պես ա­սենք, Ի­րա­նի հետ ոչ ուղ­ղա­կիո­րեն կապ­ված խնդիր­նե­րի լու­ծու­մը: Այդ թվում, Թ­րամ­փը մինչ այդ հայ­տա­րա­րեց հու­սիթ­նե­րի հետ պա­տե­րազ­մը դա­դա­րեց­նե­լու մա­սին: Ի­հար­կե, իր հաղ­թա­նա­կով, բայց նման բա­նե­րին Թեհ­րա­նում շատ լուրջ չեն էլ նա­յում: Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում այս շրջայ­ցի շրջա­նակ­նե­րում խո­սեց նաեւ Գա­զա­յի խնդրի կար­գա­վոր­ման մա­սին՝ ընդգ­ծե­լով, որ պա­ղես­տին­ցի­նե­րը պետք է մնան ի­րենց հո­ղում: Իսկ դա մե­ծա­պես հա­կա­սում է իս­րա­յել­յան ծրագ­րե­րին եւ հենց Թ­րամ­փի նախ­նա­կան հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րին՝ Գա­զա­յի պա­ղես­տին­ցի­նե­րին աշ­խար­հով մեկ ցրե­լու մա­սին: Իս­րա­յե­լի հետ, ճիշտ է, հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի բնույ­թը նկա­տե­լիո­րեն փոխ­վել է եւ այն աս­տի­ճան, որ այս շրջա­գա­յութ­յան ըն­թաց­քում Թ­րամ­փը, թե­րեւս, Թել Ա­վիվ չի այ­ցե­լի,սա­կայն հենց միայն դա կա­րող է ար­դեն ակ­նար­կել ի­րա­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ ընդ­հա­նուր դրա­կան դի­նա­մի­կա­յի մա­սին, բայց նաեւ հաշ­վի առ­նե­լով, որ դրա­նում, թեեւ ոչ ճչա­ցող, սա­կայն Մոսկ­վան ու­նե­ցավ իր խո­շոր դե­րը:

­Հա­ջոր­դը չի­նա­կան ուղ­ղութ­յունն էր: Սա­կայն նա­խա­գահ Սիի մոս­կով­յան այ­ցից ար­դեն հաշ­ված օ­րեր անց այս ուղ­ղութ­յամբ եւս նկա­տե­լի դրա­կան դի­նա­մի­կա կա, այդ թվում՝ չին-ա­մե­րիկ­յան ա­ռեւտ­րա­յին պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րի տես­քով: Ու սա այն դեպ­քում, երբ Թ­րամ­փը դեռ իր պաշ­տո­նա­կան հիմ­նա­կան դաշ­նակ­ցի՝ Եվ­րո­պա­յի հետ նման պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ չու­նի: Ա­վե­լին, եվ­րո­պա­կան ուղ­ղութ­յամբ Թ­րամ­փը պահ­պա­նում է մաք­սադ­րույք­նե­րի միան­գա­մայն բարձր մա­կար­դակ սահ­մա­նե­լու տրա­մադ­րութ­յու­նը, իսկ եվ­րո­պա­ցի­ներն էլ ար­դեն սկսել են հաշ­վար­կել, թե ինչ լուրջ կո­րուստ­ներ են կրե­լու դրա արդ­յուն­քում, ո­րը «հեչ լա­վա­գույն ըն­կե­րոջ» ա­րարք չէ:

Այս­պի­սով, գործ­նա­կա­նում այն բո­լոր նախ­նա­կան խնդիր­նե­րը, ո­րոնք դրված էին մինչ Պու­տին-Թ­րամփ գա­գա­թա­ժո­ղո­վի անց­կա­ցու­մը, առն­վազն լուծ­ման բա­վա­րար ըն­թաց­քի մեջ են: Բայց դրանք բոլորն են հասել են այն կետին, երբ վերջնական շտրիխները հնարավոր է տալ միայն Պուտին-Թրամփ ուղիղ հանդօպման միջոցով, ինչի մասին, չկոռանանք, ամենաբաց տեքստով խոսեց նաեւ ամերիկյան պետքարտուղարը:

Նաեւ հաշվի առնելով, որ իրերի այս վիճակում ա­ռաջ­նա­յին են դառ­նում բուն ռուս-ա­մե­րիկ­յան պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րի հար­ցը, ար­դեն զուտ երկ­կողմ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի ի­մաս­տով: Ու այս­տեղ եւս հիմ­նա­կան լու­ծում­նե­րը ի սկզբա­նե սպաս­վում էին հենց Պու­տին-Թ­րամփ գա­գա­թա­ժո­ղո­վի շրջա­նակ­նե­րում, ո­րի կազ­մա­կերպ­ման վերջ­նա­կան փու­լի մա­սին խո­սել են ինչ­պես Մոսկ­վա­յից, այն­պես էլ՝ Վա­շինգ­տո­նից: Եվ հի­մա, երբ ստամ­բուլ­յան այս գոր­ծըն­թա­ցի «սոու­սի տակ» միան­գա­մայն ռեալ է դար­ձել նման հան­դի­պու­մը, ա­վե­լին, այդ մա­սին խո­սակ­ցութ­յուն­նե­րը բո­լո­րի շուր­թե­րին են, թե­րեւս դեռ հա­վա­նա­կան է մնում, որ այն, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, կա­րող է կա­յա­նալ, թեեւ, կրկնենք, շատ մեծ ինտ­րիգ դրա շուրջ կա: