ԹՐԱՄՓԸ ԿԱՐՈՂ Է ԾՈՒՂԱԿՈՒՄ ՀԱՅՏՆՎԵԼ ՄԵՐՁԱՎՈՐ ԱՐԵՎԵԼՔՈՒՄ
Վերլուծություն
Այսպիսով, մեր տարածաշրջանում առաջնային հարց է դառնում (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=308049&l=am), թե Թրամփը, ի վերջո, ի՞նչ հավակնություններ ունի կամ ունի՞ արդյոք: Ըստ այդմ, կովկասյան հարթակում ռուս-ամերիկյան սրացումների երբեմնի մակարդակը կպահպանվի՞, թե՞ Վաշինգտոնը պատրաստ է աշխարհաքաղաքական վերահսկողությունն այստեղ զիջել՝ այլ ուղղություններով ռուսներից զիջումների դիմաց:
Նախ նկատենք, որ ուկրաինական ուղղությամբ, չնայած որոշակի տարաձայնություններին, բրիտանացիների անընդհատ խառնելուն, ռուս-ամերիկյան շփումների ընթացքը որոշակիորեն դրական դինամիկայի մեջ է: Այսօր էլ, դատելով Թրամփի նախօրոք անոնսավորումից, կկայանա նրա հեռախոսազրույցը Պուտինի հետ, եւ շատ բաներ ավելի հստակ կդառնան:
Բայց փոխարենը, որոշակի անհարթություններ են նկատվում Մերձավոր Արեւելքի ուղղությամբ: Նախնական պլանավորմամբ, Մոսկվան պետք է միջնորդ դառնար Իրան-ԱՄՆ հարաբերությունների հարցում: Սակայն Թրամփն ակնհայտորեն այնքան բարձր նշաձող սահմանեց, որ Թեհրանը, բախվելով նաեւ ներքին տարաձայնությունների, հրաժարվեց ամերիկացիների հետ ամեն մի բանակցությունից: Իսկ Իրանի ափերին ռուսների եւ չինացիների հետ համատեղ կազմակերպված զորավարժությունները Վաշինգտոնի համար պարզ ակնարկ էին, որ պետք չէ փորձել Իրանի հանդեպ ռազմական միջոցների գնալ:
Թրամփն էլ որոշեց մոտենալ հակառակ կողմից՝ օդային հարվածներ հասցնելով հուսիթներին: Եվ շատ նման է, որ որոշումը կայացվել է իրավիճակից ելնելով, առանց երկար-բարակ մտածելու, քանի որ դրանով Վաշինգտոնն իրեն բավականին բարդ վիճակի մեջ դրեց: Նախ, այդ օպերացիայից հրաժարվեցին բրիտանացիները, եւ ԱՄՆ-ն ստիպված էր մենակ գործել: Երկրորդը. սա նույն սխալն էր, որը ժամանակին թույլ տվեց Բայդենը: Այսինքն, հուսիթական հիմնական ուժերն ամենեւին էլ քաղաքներում չէ, որ կենտրոնացած են, այլ՝ անապատային գոտում: Քաղաքներին հասցված հարվածներով Թրամփն ընդամենը խաղաղ բնակչությանը ռմբակոծողի համբավ ստացավ: Սակայն որեւէ կերպ չազդելով հուսիթների ռազմական պոտենցիալի վրա: Եվ ամենավատը. եղավ Harry Truman ավիակրի վրա հարձակման պատասխանը՝ 18 բալիստիկ եւ թեւավոր հրթիռ անօդաչուների միջոցով: Ամերիկյան կողմը հրաժարվում է հասցված վնասի մասին մանրամասներ հայտնել, եւ դա համատարած է դարձրել վարկածը, որ վնասը բավականին մեծ է: Ու այսքանից հետո էլ ի՞նչ կարող է Թրամփն անել: Շարունակել հարվածնե՞րը: Բայց ո՞րն է իմաստը, երբ էս գլխից ենթադրելի է, որ կլինեն նույն արդյունքները: Դիմել ցամաքային օպերացիայի՞: Եվ այն դեպքո՞ւմ, որ ԱՄՆ ներկա ֆինանսական տարվա առաջին հինգ ամիսներին (սկսվել է 2024 թվականի սեպտեմբերին) բյուջեի դեֆիցիտը հասել է 1,15 տրիլիոն դոլարի՝ աճելով 38%-ով, եւ երկրին, ինչպես նաեւ Մասկն է խոստովանում, կարող է մինչեւ իսկ սնանկացում սպասել:
Թրամփին ծայրահեղ անհրաժեշտ է, որ կարողանա կենտրոնանալ ամերիկյան ներքին խնդիրների վրա, այդ թվում՝ տնտեսական: Բայց կա ուկրաինական հակամարտությունը, որին գումարվում է Մերձավոր Արեւելքը, որտեղ ամերիկացիներն արդեն բախումների մեջ են մտել:
Այսպիսով այն, որ Թրամփի համար կենսական նշանակություն է ստանում Իրանի ուղղությամբ կարգավորումների հասնելը, դա արդեն միանշանակ է: Միակ միջոցը եղել եւ մնում է Մոսկվայի միջնորդությունը, որը կարող է էֆեկտիվ լինել միայն Թրամփի սահմանած այն բարձր նշաձողն իջեցնելու դեպքում:
Եվ այն, որ այս իրավիճակում Թրամփը նոր հրաման տվեց բանակին՝ հարվածել վահաբիստական ուժերին, առանց անգամ այդ մասին Վաշինգտոնին նախապես տեղեկացնելու, հետաքրքիր շրջադարձ էր: Վահաբիստների դեմ կռվում է նաեւ Իրանը, եւ սրանով, իհարկե՝ արհեստականորեն, ԱՄՆ-ն ու Իրանը հայտնվում են նույն թեւում: Իսկ այն, որ վահաբիստական ուժերի հիմնական հովանավորներից է ոչ միայն Թուրքիան, այլ նաեւ՝ Իսրայելը (ու միգուցե ամենահիմնականը), դա եւս հետաքրքիր պատկեր է ստեղծում. Թրամփը փորձում է Նեթանյահուին «դեղին քարտի» մասի՞ն ակնարկել:
Ամեն դեպքում, այս ընդհանրական իրավիճակը գալիս է հուշելու, որ Մերձավոր Արեւելքում նույն վիճակում չհայտնվելու համար, որում ժամանակին Բայդենն էր, Թրամփի համար գնալով կարեւորվում է Մոսկվայի դիրքորոշումը: Եվ, կրկնենք, առաջին հերթին Իրանի հետ կապված: Իսկ դրա համար հարավկովկասյան հարթակում ռուսների հետ բախումների գնալը, թերեւս, ամենավերջին բանն է, որ կանի Թրամփը: Առավել եւս, որ այս հարթակում ինչ-որ առանձնահատուկ շահ Վաշինգտոնը, կարծես թե, չի էլ տեսնում: