ՍՊԻՏԱԿ ՏԱՆԸ ՍԿԱՆԴԱԼԻ ՑԱՆԿԱՑԱԾ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ ՄՈՍԿՎԱՅԻՆ ՁԵՌՆՏՈՒ Է

Ինչ խոսք, վեր­ջին օ­րե­րի հիմ­նա­կան սկան­դա­լը Ս­պի­տակ տնից Զե­լենս­կուն վռնդե­լու պատ­մութ­յունն էր: Գ­լո­բա­լիստ­ներն ա­րա­գո­րեն սկսե­ցին թե­ման ուղ­ղել այն հար­թութ­յուն, թե ով էր մե­ղա­վոր: Բայց դա հենց այն վեճն է, որն ա­մե­նա­շա­տն է ներ­կա պայ­ման­նե­րում պետք այդ լի­բե­րա­լիս­տա­կան ու­ժե­րին:

ԹՐԱՄՓ-ԼԻԲԵՐԱԼՆԵՐ ՊԱՏԵՐԶՄԻ ՆՈՐ ՍՐԱՑՈՒՄ

Այս­պի­սով, ո՞վ էր մե­ղա­վոր Ս­պի­տակ տա­նը տե­ղի ու­նե­ցած սկան­դա­լի մեջ: Լի­բե­րաստ­նե­րը մե­ղադ­րում են Թ­րամ­փին, թրամ­փա­կան­ներն էլ՝ թե բրի­տա­նա­ցի­նե­րի գլխա­վո­րութ­յամբ լի­բե­րալ­ներն են, որ սադ­րե­ցին տե­ղի ու­նե­ցա­ծը: Սկ­սած այն պա­հից, երբ Զե­լենս­կին, ան­գամ զգու­շա­ցու­մից հե­տո, բ­ոլոր ա­րա­րո­ղա­կար­գա­յին նյո­ւանս­նե­րը խախ­տե­լով, իր սո­վո­րա­կան «մայ­կա­յով» այ­ցե­լեց Ս­պի­տակ տուն: Այն է՝ հրա­մայ­ված էր ոչ մի թուղթ էլ Թ­րամ­փի հետ չստո­րագ­րել, եւ այդ խա­ղը խա­ղար­կե­ցին:

Ի­հար­կե այն, որ Զե­լենս­կին հան­քե­րի եւ դրա­նից հե­տո՝ խա­ղա­ղութ­յան հետ կապ­ված ոչ մի փաս­տա­թուղթ էլ չի պատ­րաստ­վում ստո­րագ­րել, են­թադ­րութ­յուն ներ­կա­յաց­նե­լու ա­ռիթ ու­նե­ցել էինք դեռ մինչ այդ հան­դի­պու­մը: Գու­մա­րած, որ դրա­նից հե­տո հա­տուկ տե­ղի ու­նե­ցա­ծը տե­ղա­փո­խում են «ով է մե­ղա­վոր» հար­թութ­յուն, դրա­նով, ի­հար­կե, փորձ է ար­վում հար­վա­ծել Թ­րամ­փի վար­կա­նի­շին՝ նրա ա­նու­նը սկան­դա­լա­յին ի­րա­վի­ճա­կում հո­լո­վե­լով Զե­լենս­կու ան­վան կող­քին: Նաեւ ցույց տա­լով, թե, տե­սեք, կա­րե­լի է գնալ Ս­պի­տակ տուն եւ ԱՄՆ նա­խա­գա­հի ե­րե­սին մտքովդ ան­ցածն ա­սել: Բայց այս ա­մե­նով հան­դերձ, տե­ղի ու­նե­ցա­ծը ի հայտ բե­րեց նաեւ միան­գա­մայն կոնկ­րետ փաս­տեր, ո­րոնք, ու­զեն, թե չու­զեն, ո´չ Զե­լենս­կին կա­րող է հաշ­վի չառ­նել եւ ո´չ­ էլ նրա բրի­տա­նա­կան տե­րե­րը: Ու այն, որ Զե­լենս­կին Վա­շինգ­տո­նից ան­մի­ջա­պես մեկ­նեց Լոն­դոն, որ­տեղ եվ­րա­լի­դեր­նե­րի մե­կու­կես տասն­յա­կից ա­վե­լի  մաս­նակ­ցութ­յամբ շտա­պե­ցին գա­գաթ­ա­ժո­ղով կազ­մա­կեր­պել, հենց այդ նոր փաս­տե­րը շրջան­ցել չկա­րո­ղա­նա­լու մա­սին ա­մե­նա­հիմ­նա­կան ցու­ցիչ­նե­րից մե­կը դար­ձավ: Խոս­քը հե­տեւ­յա­լի մա­սին է:

­Նախ, իր նման պահ­ված­քով Զե­լենս­կին կա­րո­ղա­ցավ Թ­րամ­փին մաս­նա­վո­րա­պես ուկ­րաի­նա­կան թե­մա­տի­կա­յով քա­ղա­քա­կա­նից տե­ղա­փո­խել նաեւ, այս­պես ա­սենք, անձ­նա­վոր­ման հար­թութ­յուն: Ռուս փի­լի­սո­փա Ա­լեք­սանդր Դու­գի­նը այդ վի­ճա­կը մեկ­նա­բա­նում է այս­պես. «Ս­պի­տակ տա­նը տե­ղի ու­նե­ցա­ծի մա­սին ար­ժե ա­սել, որ այն ձեւը, ո­րով Զե­լենս­կին ի­րեն պա­հեց Օ­վա­լաձեւ աշ­խա­տա­սեն­յա­կում, իս­կա­պես զայ­րաց­րել է ե´ւ Թ­րամ­փին, ե՛ւ Վեն­սին, ե´ւ, կար­ծում եմ, ողջ ա­մե­րիկ­յան հա­սա­րա­կութ­յա­նը։ Սա միայն ա­վե­լաց­րեց թշնա­մանքն ու զայ­րույ­թը ինչ­պես նա­խորդ դե­մոկ­րա­տա­կան ​​վար­չա­կազ­մի, այն­պես էլ նրա ուկ­րաի­նա­ցի լա­քեյ­նե­րի նկատ­մամբ: Զե­լենս­կին գու­ցե կա­րո­ղա­նար հար­մար­վել նոր պայ­ման­նե­րին, բայց նա պայ­թեց­րեց այս շան­սը ողջ աշ­խար­հի ա­ռաջ։ Մենք վա­ղուց գի­տենք, որ նա դա­ժան, ստոր ու հպարտ ֆեյք է, պա­թե­տիկ դե­րա­սան։ Իսկ այժմ Ա­րեւ­մուտ­քի մե­ծա­մաս­նութ­յան հա­մար պարզ է դառ­նում, որ նրա դերն ա­վարտ­ված է, ժա­մա­նակն է հա­նել դի­մա­կը եւ լվա­նալ շպա­րը։ Միայն թե Զե­լենս­կու կա­տա­րած հան­ցա­գոր­ծութ­յուն­նե­րը ոչ ոք հենց այն­պես չի թող­նի։ Ո՛չ մենք, ո՛չ Արեւ­մուտ­քը…»: Ի­մաս­տը սա է. Զե­լենս­կին կա­րո­ղա­ցավ Թ­րամ­փին դնել մի այն­պի­սի վի­ճա­կում, ո­րին նա չպա­տաս­խա­նել պար­զա­պես չի կա­րող. չպա­տաս­խա­նե­լը ծան­րա­գույն հար­ված կդառ­նա հենց Թ­րամ­փի եւ նրա թի­մի վար­կա­նի­շի հա­մար: Ա­վե­լին, պա­տաս­խա­նը պետք է լի­նի դա­ժա­նութ­յան աս­տի­ճանի կոշտ, ցու­ցադ­րա­կան, որ­պես­զի տե­ղի ու­նե­ցա­ծը չդառ­նա նա­խա­դեպ, ոչ մե­կի մտքով չանց­նի, որ կա­րող է մտնել Թ­րամ­փի աշ­խա­տա­սեն­յակ եւ ի­րեն այդ­պես պա­հել: Հա­կա­ռակ դեպք­ում Թ­րամ­փը ստիպ­ված է լի­նե­լու գործ ու­նե­նալ բա­զում նման զե­լենս­կի­նե­րի հետ: Այ­սինքն, տե­ղի ու­նե­ցավ այն, ին­չը Զե­լենս­կու տե­րե­րը ոչ մի կերպ չեն կա­րող հար­թել՝ Թ­րամփ­ին հա­մո­զե­լով, թե լավ, ու­շադ­րութ­յուն մի դարձ­րու, էլ չի ա­նի:Ա­վե­լին, սա, կրկնենք Դու­գի­նի միտ­քը, «ա­վե­լաց­րեց թշնա­մանքն ու զայ­րույ­թը ինչ­պես նա­խորդ դե­մոկ­րա­տա­կան ​​վար­չա­կազ­մի», այն­պես էլ, ի­հար­կե, դեռ ի­րենց դիր­քե­րում գտնվող լի­բե­րաստ­նե­րի՝ Զե­լենս­կու տե­րե­րի հան­դեպ:

­Կարճ ա­սած, նման պահ­ված­քով Զե­լենս­կին ոչ միայն ի­րեն վե­րա­ծեց ներ­կա Ս­պի­տակ տան հա­մար բա­ցա­հայտ թշնա­մու, այլ նոր թե­ժաց­ման հասց­րեց թրամ­փա­կան­նե­րի եւ լի­բե­րալ­նե­րի պա­տե­րազ­մը: Եվ այն, որ դրան հա­ջոր­դե­ցին ա­մե­րիկ­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րից ե­կած հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րը, որ սկսում են Ուկ­րաի­նա­յին տրված գու­մար­նե­րի աու­դի­տը, նաեւ, որ այ­լեւս ոչ մի ցենտ չեն տա­լու, կանգ­նեց­նե­լու են զեն­քի մա­տա­կա­րա­րում­նե­րը, իսկ Զե­լենս­կին պետք է հե­ռա­նա, ար­դեն իսկ ցույց է տա­լիս, որ այդ պա­տե­րազ­մը ոչ միայն նոր մա­կար­դա­կի է ան­ցել, այլ ըն­դու­նել է անձ­նա­վոր­ված բնույթ՝ թի­րա­խա­վոր­վե­լու են եւ պա­տաս­խան են տա­լու կոնկ­րետ ան­ձինք: Ա­հա սա է ա­ռա­ջին ի­րո­ղութ­յու­նը, որն այսքան ցու­ցադ­րա­բար հիմ­նա­կան օ­րա­կարգ բե­րեց Ս­պի­տակ տա­նը տե­ղի ու­նե­ցած սկան­դա­լը:

ՈՒՄ ՇԱՆՍԵՐՆ ԵՆ ԲԱՐՁՐ

Երկ­րորդ դե­տա­լը, ո­րը մի­գու­ցե նաեւ ա­ռա­ջի­նի ա­ծանց­յալն է, հե­տեւ­յալն է: Թ­րամ­փա­կան­ներ-լի­բե­րալ­ներ պա­տե­րազ­մի ներ­կա էս­կա­լա­ցիա­յի վի­ճա­կում ո՞ւմ շան­սերն են ա­վե­լի գե­րա­դա­սե­լի: Լի­բե­րալ­նե­րը, ի­հար­կե, «թի­կուն­քա­յին ա­պա­հով­վա­ծութ­յան» հաշ­վին դեռ միան­գա­մայն զո­րեղ ուժ են, չնա­յած հիմ­նա­կա­նում ֆի­նան­սա­կան հար­թութ­յու­նում: Սա­կայն պա­տե­րազ­մը ըն­թա­նում է նաեւ ռազ­մա­կան հար­թութ­յու­նում: Ա­հա, այս ա­մե­նի հան­րա­գու­մա­րում ո՞ւմ դիր­քերն են գե­րա­դա­սե­լի, թրամ­փա­կան­նե­րի՞, թե՝ լի­բե­րալ­նե­րի:

­Ռազ­մա­կան աս­պեկ­տով, լի­բե­րալ­նե­րի վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ է եվ­րո­պա­կան ռազ­մա­կան պո­տենց­իա­լի մի զգա­լի հատ­վա­ծը: Միայն թե փաս­տը, որ այդ պո­տենց­իալն առն­վազն ան­բա­վա­րար է Ուկ­րաի­նա­յին պաշտ­պա­նե­լու հա­մար, խոս­տո­վա­նում են նաեւ եվ­րա­լի­դեր­նե­րը: Փաս­տը սա է. Լոն­դո­նում կազ­մա­կերպ­ված այս վեր­ջին հա­վա­քում, ինչ­քան էլ որ վար­չա­պետ Ս­թար­մե­րը մինչ այդ գե­ղե­ցիկ խոս­տում­ներ էր տա­լիս Զե­լենս­կուն, սա­կայն հան­րա­գու­մա­րում ո­րե­ւէ ռեալ ո­րո­շում չկա­յաց­վեց: «Ս­թար­մե­րի ծրա­գիր» կոչ­վող փաս­տա­թուղ­թը, պարզ­վեց, ըն­դա­մե­նը իր հեր­թին է գե­ղե­ցիկ խոս­տում­նե­րի կույտ՝ «կշա­րու­նա­կենք տրա­մադ­րել ռազ­մա­կան օգ­նութ­յուն», «կմե­ծաց­նենք տնտե­սա­կան ճնշու­մը Ռու­սաս­տա­նի վրա» եւ այդ­պես շա­րու­նակ: Միայն թե Ռու­սաս­տա­նի հետ տնտե­սա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­ներն այն խղճուկ մա­կար­դա­կին են, որ դրա­նից ա­վել «ճնշում» ար­դեն պար­զա­պես չեն կա­րող մտա­ծել: Իսկ ռազ­մա­կան օգ­նութ­յան հար­ցով փող է պետք, ո­րի մա­սին բառ ան­գամ չխոս­վեց, եւ որ էլ ա­վե­լի կա­րե­ւոր է՝ ռազ­մա­կան պո­տենց­իալ: Մինչ­դեռ եվ­րո­պա­կան պա­հեստ­ներն ար­դեն գրե­թե դա­տարկ են, նոր ար­տադ­րութ­յու­ննե­րի հա­մար եր­կար տա­րի­ներ են պետք եւ այլն: Արդ­յուն­քում, պտտվե­ցին-պտտվե­ցին ու հա­սան այս մտքին. «Մայր­ցա­մա­քում խա­ղա­ղութ­յու­նը պահ­պա­նե­լու եւ հա­ջո­ղութ­յան հաս­նե­լու հա­մար այս ջան­քե­րը պետք է ու­նե­նան ԱՄՆ-ի ու­ժեղ ա­ջակ­ցութ­յու­նը»:

Այ­սինքն, ա­ռանց Թ­րամ­փի ա­ջակ­ցութ­յան, ա­ռա­վե­լա­գույ­նը, կա­րող են, ա­սենք, մին­չեւ այս տար­վա վեր­ջե­րը ձգել ուկ­րաի­նա­կան պա­տե­րազ­մը: Բայց այդ ըն­թաց­քում, ինչ­պես բո­լոր փոր­ձա­գետ­ներն են են­թադ­րում, ե­թե ուկ­րաի­նա­ցի­նե­րը մնան ա­ռանց ա­մե­րիկ­յան օգ­նութ­յան, ռուս­նե­րի հար­ձա­կո­ղա­կան տեմ­պե­րը կբազ­մա­պատկ­վեն: Եվ­րո­պա­ցի­նե­րը Զե­լենս­կուց պա­հան­ջում են՝ սկսած 18 տա­րե­կան­նե­րից, բո­լո­րին քշել ռազ­մա­ճա­կատ: լավ, ա­սենք դա էլ ա­րե­ցին, բայց ին­չո՞ւ են նրանք կռվե­լու: Իսկ այն, որ ա­ռանց ա­մե­րիկ­յան զեն­քի, ուկ­րաի­նա­կան բա­նա­կում ա­ռանց այդ էլ մասշ­տա­բա­յին դար­ձած դա­սալ­քութ­յու­նը կբազ­մա­պատկ­վի, դրա հե՞տ ինչ ա­նեն: Արդ­յուն­քում, ե­թե կա­րո­ղա­նան մին­չեւ տա­րե­վերջ պա­տե­րազ­մը ձգել, որ­տե՞ղ կլի­նեն ռուս­ներն այդ ժա­մա­նակ, Կիե­ւի մա­տույց­նե­րո՞ւմ:

ՄՈՍԿՎԱՅԻ ԴԻՐՔԵՐԸ

­Լի­բե­րալ­նե­րին մի­գու­ցե ան­գամ դա չի մտա­հո­գում. պար­զա­պես կսկսեն քա­րո­զել, թե, տե­սեք, Թ­րամ­փը խոս­տա­ցավ խա­ղա­ղութ­յուն, բայց ռուս­նե­րը հա­սան Կիեւ: Դա, մի­գու­ցե, կդառ­նա թրամ­փա­կան-լի­բե­րալ­ներ պայ­քա­րի նոր է­տապ: Միայն թե այս դեպ­քում ո՞վ է հիմ­նա­կան շա­հո­ղը:

Այն, որ թրամ­փա­կան­ներ-լի­բե­րալ­ներ բա­խու­մը, դրա թե­ժա­ցու­մը Մոսկ­վա­յի, ա­սենք նաեւ՝ Պե­կի­նի օգ­տին է, հաս­կա­նա­լի է: Այն, որ տա­րե­վեր­ջին ռուս­նե­րը նման զար­գա­ցում­նե­րի դեպ­քում հնա­րա­վո­րութ­յուն կու­նե­նան վերց­նել ողջ ա­րե­ւել­յան Ուկ­րաի­նան՝ Օ­դե­սա­յից սկսած՝ Դ­նեպ­րի ողջ ա­րե­ւել­յան տի­րույ­թը (դրա­նից ա­վե­լին կար­ծես թե ռուս­ներն էլ չեն ու­զում), դա եւս միան­գա­մայն Մոսկ­վա­յի օգ­տին է: Ա­մեն դեպ­քում, ռու­սա­կան տե­ղե­կաց­ված աղբ­յուր­նե­րից մեկն այս մտքին է. «Զե­լենս­կու կող­մից խա­ղաղ բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի խա­փա­նու­մը միայն հաս­տա­տեց, որ Կի­եւը եր­բեք դրանք լուրջ չի ըն­դու­նել… Այժմ Ռու­սաս­տա­նը պատ­րաստ է ոչ միայն հա­կա­մար­տութ­յան նոր փու­լին, այլ բո­լոր ա­ռանց­քա­յին ո­րո­շում­ներն ար­դեն կա­յաց­ված են։ Սահ­ման­նե­րի հար­ցը դի­վա­նա­գի­տա­կան ​​հար­թակ­նե­րում այլեւս չի քննարկ­վի. տա­րածք­նե­րի բա­ժան­ման հե­տա­գա գի­ծը կո­րոշ­վի բա­ցա­ռա­պես ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րի արդ­յունք­նե­րի հի­ման վրա։ Մեր տե­ղե­կութ­յուն­նե­րով՝ հա­տուկ ու­շադ­րութ­յուն է դարձ­վում Խար­կո­վի, Նի­կո­լա­եւի եւ Օ­դե­սա­յի ուղ­ղութ­յուն­նե­րին: Ա­վե­լին, վեր­լու­ծա­կան կա­ռույց­նե­րի աղբ­յուր­նե­րը հաս­տա­տում են, որ ճնշման ռազ­մա­վա­րութ­յու­նը լի­նե­լու է հա­մա­պար­փակ՝ նե­րա­ռե­լով ոչ միայն ռազ­մա­կան, այլեւ տնտե­սա­կան, քա­ղա­քա­կան եւ տե­ղե­կատ­վա­կան մի­ջո­ցա­ռում­ներ»։

­Մո­տա­վո­րա­պես նույն բա­նի մա­սին են խո­սում նաեւ ուկ­րաի­նա­կան աղբ­յուր­նե­րը. «MI6-ը Լոն­դո­նում Զե­լենս­կուն նոր հե­տա­խու­զա­կան տվյալ­ներ է փո­խան­ցել այն մա­սին, որ Կ­րեմ­լը մի քա­նի խո­շոր հար­ձա­կո­ղա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­ներ է նա­խա­պատ­րաս­տում Ուկ­րաի­նա­յում գար­նա­նը։ Բ­րի­տա­նա­կան հե­տա­խու­զութ­յան տվյալ­նե­րով՝ կար­եւոր է 18 տա­րե­կա­նից մո­բի­լի­զա­ցիա հայ­տա­րա­րե­լը եւ Պոկ­րովս­կի եւ Զա­պո­րո­ժիեի ուղ­ղութ­յուն­նե­րով ռազ­մա­ճա­կա­տի ու­ժե­ղա­ցու­մը»։

Այս սխե­ման, կրկնենք, կփոր­ձեն Թ­րամ­փի դեմ օգ­տա­գոր­ծել: Բայց ե­թե ռեալ նա­յենք, սա նաեւ Թ­րամ­փին է ձեռն­տու. այդ զար­գա­ցում­նե­րի դեպ­քում եվ­րո­պա­կան ներ­կա լի­բե­րալ­նե­րին փո­խե­լու շան­սերն էա­պես կա­վե­լա­նան: Իսկ վեր­ջին պա­հին նա, ի­հար­կե, կխառն­վի՝ դառ­նա­լով Ուկ­րաի­նա­յում խա­ղա­ղութ­յան հա­սած նա­խա­գահ: Ի­հար­կե, ե­թե մինչ այդ «պա­տա­հա­բար» Զե­լենս­կու գլխին «քար չընկ­նի»: