ՈՒԿՐԱԻՆԱԿԱՆ ՀԱՐՑՈՎ ԹՐԱՄՓԸ ԿՄԻԱՑՆԻ «Բ» ՊԼԱՆԸ, ՊԱՐԶ ԿԴԱՌՆԱ ԱՅՍՕՐ
Վերլուծություն
Մեկ հարց եւս մնում է առաջնային՝ իսկ ռուս-ամերիկյան ներկա բանակցությունները (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=306632&l=am) կարո՞ղ են հանգեցնել վերջնական պայմանավորվածությունների, թե՞ գերիշխող է ռիսկը, որ ինչ-որ պահի դրանք կանգ կառնեն: Իհարկե, կանգ առնելու տարբերակը միշտ էլ կա: Առավել եւս, որ Ստամբուլում կայացած ռուս-ամերիկյան այս «դեսպանատների» հետ կապված հանդիպման փոխարեն նախապես ծրագրված էր Սաուդյան Արաբիայում բանակցությունների եւս մեկ փուլ: Բայց այն, ըստ էության, փոխարինվեց Ստամբուլով:
Բայց մյուս կողմից, ռուս-ամերիկյան բանակցությունները դանդաղեցնելու հարցում կա մեկ գործոն: Այն է՝ բանակցությունները դժվար է առաջ տանել, քանի դեռ Թրամփը չի կարողացել պարտադրել Զելենսկուն՝ առաջ գնալ բացառապես այդ օրակարգով: Հաշվի առնելով, որ եթե Զելենսկին մինչեւ վերջ համառի, ապա ռուս-ամերիկյան բանակցություններն էլ կարող են ընթացքը փոխել դեպի «Բ» պլան: Զելենսկին էլ, մինչեւ ուկրաինական պատերազմի մասին ռուս-ամերիկյան պայմանագրի տակ իր ստորագրությունը դնելը, նախ պետք է ստորագրի 500 միլիարդի մասին Թրամփի պահանջած «ղազագրի» տակ, որը Ուկրաինային (եթե Զելենսկուն հետո հանեն) կզրկի այս ընդհանրական գործընթացից հետ քաշվելու ամեն մի հնարավորությունից: Այսինքն, ունեցած հիմնական սեփականություններն ԱՄՆ-ին հանձնելով, Ուկրաինան պարզապես արդեն չի կարող ունենալ այն ռեսուրսը, որ լուրջ բանակ պահի, էլ ուր մնաց՝ պատերազմի մեջ մտնի: Փորձում են այդ պայմանագրի մեջ ներառել ԱՄՆ-ի վրա Ուկրաինային պաշտպանելու պարտավորություն դնելու դրույթ, չի ստացվում: Այդ նպատակով Մակրոնը մինչեւ իսկ հասավ Վաշինգտոն, բայց, ինչպես օրինակ Politico-ն է գնահատում, դա ձախողված, բացարձակապես անհաջող այց էր՝ «ժամանակի վատնում»: «Խորամանկ» մեխանիզմ էին մտածել, թե եվրոպացիները կգնան Ուկրաինա՝ որպես անվտանգության երաշխավոր, բայց թող ԱՄՆ-ն էլ եվրոպացիների անվտանգությունը երաշխավորի: Անգամ զավեշտ է հնչում՝ անվտանգության երաշխավորի՝ անվտանգության երաշխավոր, որից, իհարկե, Թրամփը հրաժարվեց տիպիկ բիզնես-բացատրությունով՝ ԱՄՆ-ն հանուն ինչի՞ պետք է ձեր վրա փող ծախսի:
Մի խոսքով, 500 միլիարդի մասին պայմանագիրը Զելենսկին պետք է վաղուց ստորագրած լիներ, բայց բրիտանացիները թույլ չեն տալիս՝ նաեւ չառաջարկելով Թրամփին պատասխանելու որեւէ ռեալ մեխանիզմ: Ու հիմա, Թրամփը մի վերջին փորձ է ձեռնարկել՝ հրապարակավ այսօր Զելենսկուն կանչելով Վաշինգտոն՝ պայմանագիր ստորագրելու: Կգնա՞, կամ գնալու դեպքում կստորագրի՞. իրավիճակը հենց այդ փուլում է:
Ամեն դեպքում, նախօրեին Զելենսկին շարունակում էր պնդել, թե ոչ մի 500 կամ նույնիսկ՝ 100 միլիարդի պարտք էլ չի ճանաչում: Բայց դա դեռ ամենեւին էլ չի նշանակում, որ չի գնա կամ չի ստորագրի: Հաշվի առնելով հենց հիշատակված «Բ» պլանը:
Այսինքն, իսկ Թրամփին պե՞տք է, որ Զելենսկին գնա եւ ստորագրի: Այն է՝ խոշոր հաշվով ի՞նչ է նրա ուզածը: Այդ մասին Թրամփ կրտսերը շատ պարզ արտահայտվեց. «Անկեղծ ասած, չեմ կարող պատկերացնել, որ ինչ-որ մեկին ճիշտ մտքում ընտրի Ուկրաինան որպես դաշնակից, երբ Ռուսաստանը գտնվում է նժարի մյուս կողմում: Ինքներդ մտածեք դրա մասին: Հզոր միջուկային տերություն, հարուստ բնական ռեսուրսներով, որն անհրաժեշտ է բոլորին: Մոլորակի ամենամեծ երկիրը…»: Ուրեմն, այս տրամաբանությունն ունեցող որդու հորը ի՞նչ է հետաքրքրում: Նախ, չբախվել «հզոր միջուկային տերության» հետ: Երկրորդ, շատ հետաքրքիր են նրա հարուստ ռեսուրսները: Առավել եւս՝ հազվագյուտ մետաղները, որոնց հարցում ԱՄՆ-ն ծանր կախվածություն ունի Չինաստանից:
Հազվագյուտ մետաղների աղբյուր է Ուկրաինան, իսկ Զելենսկին չի ուզում տալ. արդեն բրիտանացիներին է տվել:
Ու այս ֆոնին, իհարկե, պատահական չէր, որ հենց այս պահին Պուտինը հայտարարեց, որ կարող է ամերիկյան ներդրողների հետ մշակել ռուսական հազվագյուտ մետաղների պաշարները: Այսինքն, այդ ռազմավարական հանքատեսակների հարցը Թրամփը կարող է լուծել ռուսական դաշտում: Բայց այստեղ մեկ հետաքրքիր նյուանս կա. եթե Զելենսկին չստորագրի, մնա առանց ԱՄՆ-ի օգնության, ապա բրիտանացիներին նվիրված ուկրաինական հիմնական հանքավայրերի գոտիները շատ արագ կարող են հայտնվել ռուսական փաստացի վերահսկողության տակ: Մի շարք փորձագետների գնահատմամբ, ուկրաինական առանցքային կենտրոններ` Օդեսա, Դնեպրոպետրովսկ, Խարկով ուղղությունները վերահսկողության տակ առնելու համար նման իրավիճակում ռուսներից ընդամենը ամիսներ կպահանջի: Իսկ ո՞վ ասաց, որ ռուսական հանքավայրերը մշակելու Պուտինի առաջարկը չի վերաբերում նաեւ այն հանքավայրերին, որոնք այսօր դեռ ռուսական վերահսկողության տակ չեն: Դրանով Թրամփն իր երազանքների մետաղը կստանա, բայց նաեւ լիովին ազատվելով մի 100 տարի ուկրաինացիներին կերակրելու անհրաժեշտությունից: Ավելին, մնացյալ Ուկրաինան թող դառնա Եվրոպայի գլխացավանքը, եւ այդ պայմաններում «միասնական Եվրոպա» գաղափարը եւս մեկ ծանրագույն հարված է ստանում: