Վաղ միջնադարից մինչեւ 20-րդ դարի կեսերը ստեղծված կշեռքները մեկտեղվել են ռուսական արվեստի թանգարանում

Վաղ միջնադարից մինչեւ 20-րդ դարի կեսերը ստեղծված կշեռքները մեկտեղվել են ռուսական արվեստի թանգարանում

­Ռու­սա­կան ար­վես­տի թան­գա­րա­նում (պրոֆ. Ա. Աբ­րա­համ­յա­նի հա­վա­քա­ծու) դե­ռեւս նա­խորդ տար­վա վեր­ջին տե­ղի ու­նե­ցավ «Կ­շեռք» պատ­մա­գե­ղար­վես­տա­կան ցու­ցա­հան­դե­սի հան­դի­սա­վոր բա­ցու­մը։ Ցու­ցա­հան­դե­սը, ո­րը միջ­թան­գա­րա­նա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան օ­րի­նա­կե­լի նա­խա­գիծ է, ներ­կա­յաց­նում է վաղ միջ­նա­դա­րից մին­չեւ 20-րդ դա­րի կե­սե­րը ստեղծ­ված կշեռք­ներ՝ հա­վաք­ված Հա­յաս­տա­նի տար­բեր թան­գա­րան­նե­րից ու մաս­նա­վոր հա­վա­քա­ծու­նե­րից։ Ցու­ցա­հան­դե­սի հա­մադ­րող­ներ Մա­րի­նե Մկրտչ­յա­նը, Ռու­սա­կան ար­վես­տի թան­գա­րա­նի տնօ­րենն ու Հ­րազ­դան Թոք­մաջ­յա­նը, ով նկարիչ, ազգագրագետ, արվեստաբան է, վար­պե­տո­րեն կեր­տել են այս ու­շագ­րավ նա­խա­գի­ծը՝ ընդգր­կե­լով ցու­ցան­մուշ­ներ Հա­յաս­տա­նի պատ­մութ­յան թան­գա­րա­նի, Հա­յոց ազ­գագ­րութ­յան եւ ա­զա­տագ­րա­կան պայ­քա­րի պատ­մութ­յան ազ­գա­յին թան­գա­րա­նի, Ե­րե­ւան քա­ղա­քի պատ­մութ­յան թան­գա­րա­նի, Գ­րա­կա­նութ­յան եւ ար­վես­տի թան­գա­րա­նի, Մի­ջին ա­րե­ւել­քի թան­գա­րա­նի, Մա­տե­նա­դա­րա­նի, Սեր­գեյ Փա­րա­ջա­նո­վի թան­գա­րա­նի, ինչ­պես նաեւ կո­լեկ­ցիո­ներ­ներ Նա­րեկ Վան Ա­շու­ղա­թո­յա­նի, Հա­կոբ Մոմջ­յա­նի, Գա­լամ­քեր­յան­նե­րի եւ Հ­րազ­դան Թոք­մաջ­յա­նի հա­վա­քա­ծու­նե­րից։ Ցու­ցադ­րութ­յու­նը բաց կլի­նի մինչև 2025 թվա­կա­նի ապ­րի­լի 1-ը։ Այդ ըն­թաց­քում նա­խա­տես­վում են թե­մա­տիկ դա­սա­խո­սութ­յուն­ներ ու կրթա­կան ծրագ­րեր։ Այս ա­ռի­թով «Ի­րա­վունք»-ը խո­սեց Ռու­սա­կան ար­վես­տի թան­գա­րա­նի տնօ­րեն ՄԱՐԻՆԵ ՄԿՐՏՉՅԱՆԻ հետ:

— Ցուցահանդեսում ներկայացված են տարբեր դարաշրջանի կշեռքներ եւ կշռաքարեր: Որո՞նք են համարվում ամենից հինը եւ որտեղի՞ց են նրանք պեղվել:

— Հնագույն կշռաքարերն ու կշեռքները պատկանում են Հայաստանի պատմության թանգարանի ֆոնդին եւ ներկայացված նմուշներից ամենից հնագույնները համարվում են՝ 6-7-րդ դարերի Բյուզանդական ժամանակաշրջանի կշեռքները, ինչպես նաեւ 11-13-րդ դարերի Դվին եւ Անի քաղաքների կշեռքները: Բյուզանդական կշռաքարերը, որոնք 6-7-րդ դարերից են մեզ հասել, գտնվել են Դվին քաղաքից: Կան նաեւ 11-13-րդ դարերից բերված մեկական կշեռքներ՝ Դվին եւ Անի քաղաքներից: Պատմության թանգարանի ֆոնդում յուրահատուկ տեղ են գրավում նաեւ մետաղադրամ կշռելու կշեռքները, որոնք թվագրվում են 18-19- դարեր՝ Վանից եւ Ախլցխայից բերված: Կշեռքները ինչպես հայկական գաղթօջախներից են բերված, այնպես էլ պեղված են բուն Հայաստանի տարածքից, օրինակ՝ Հայաստանի գաղթօջախից է բերված ոսկու կշեռքը, որը գործածվել է մինչեւ 1952-1980- ական թվականները՝ մինչ էլեկտրական կշեռքների կիրառությունը:

— Ով­քե՞ր էին ներ­կա ցու­ցա­հան­դե­սի բաց­մա­նը:

— Ն­մա­նա­տիպ ցու­ցա­հան­դես­նե­րը միջ­թան­գա­րա­նա­յին հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան լա­վա­գույն օ­րի­նակ­ներն են, եւ այս ըն­թաց­քում Ռու­սա­կան ար­վես­տի թան­գա­րա­նը հա­մա­գոր­ծակ­ցել է Ե­րե­ւան քա­ղա­քի պատ­մութ­յան թան­գա­րա­նի, Գ­րա­կա­նութ­յան ու ար­վես­տի թան­գա­րա­նի, Մի­ջին ա­րե­ւել­քի թան­գա­րա­նի, Մա­տե­նա­դա­րա­նի, Սեր­գեյ Փա­րա­ջա­նո­վի թան­գա­րա­նի հետ: Ցու­ցա­հան­դե­սի բաց­մա­նը ներ­կա էին Հա­յաս­տա­նի պատ­մութ­յան թան­գա­րա­նի տնօ­րեն Գա­գիկ Պո­ղոս­յա­նը, Ե­ղի­շե Չա­րեն­ցի ան­վան գրա­կա­նութ­յան ու ար­վես­տի թան­գա­րա­նի տնօ­րեն Ս­յու­զան­նա Խո­ջա­միր­յա­նը, Ե­րե­ւան քա­ղա­քի պատ­մութ­յան թան­գա­րա­նի տնօ­րեն Գե­ւորգ Օր­բել­յա­նը, Սեր­գեյ Փա­րա­ջա­նո­վի թան­գա­րա­նի տնօ­րեն Ա­նա­հիտ Մի­քա­յել­յա­նը, ինչ­պես նաեւ շատ տար­բեր մաս­նա­վոր կա­ռույց­նե­րից ան­հատ­ներ: Ի­րենց ող­ջույ­նի խոս­քով հան­դես ե­կան ցու­ցա­հան­դե­սի հե­ղի­նակ, հա­մադ­րող Հ­րազ­դան Թոք­մաջ­յա­նը, Ար­մի­նե Զոհ­րաբ­յա­նը, ով ցու­ցա­հան­դես­նե­րի տեքս­տե­րի հե­ղի­նակն է եւ, ի­հար­կե, ես` որ­պես Ռու­սա­կան ար­վես­տի թան­գա­րա­նի տնօ­րեն: Զոհ­րաբ­յան Ար­մի­նեն, որ­պես ին­ֆոր­մա­տիվ նյու­թի հե­ղի­նակ, ներ­կա­յաց­րեց «Կ­շեռք»-ի ծա­գումն ու նրա խորհր­դա­բա­նութ­յու­նը, ինչ­պես նաեւ բա­ցատ­րեց «Կ­շեռք»-ի կի­րա­ռութ­յու­նը հա­յոց կեն­ցա­ղում:

— Մինչ 2025 թվա­կա­նի ապ­րի­լի 1-ը տե­ւե­լու է ցու­ցա­հան­դե­սը: Այդ ողջ ըն­թաց­քում ինչ­պի­սի՞ ծրագ­րեր կկի­րառ­վեն ցու­ցա­հան­դե­սի շրջա­նակ­նե­րում:

— Այս ողջ ցու­ցա­հան­դե­սի ըն­թաց­քում տե­ղի կու­նե­նան թե­մա­տիկ եւ հա­մադ­րո­ղա­կան էքս­կուր­սիա­ներ, ինչ­պես նաեւ կլի­նեն ան­պայ­ման կրթա­կան ծրագ­րեր, դա­սա­խո­սութ­յուն­ներ, ո­րը մեր այ­ցե­լու­նե­րին ա­մեն ան­գամ նո­րո­վի եւ յու­րո­վի կմա­տու­ցի ցու­ցա­հան­դե­սում ներ­կա­յաց­ված նյու­թը:

ՆԱՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ