ՄՈՍԿՎԱՆ ԵՎ ԹԵՀՐԱՆԸ ՉԵՆ ՀԱՆՁՆԻ ԻՐԱՆ-ՀԱՅԱՍՏԱՆ-ՌՈՒՍԱՍՏԱՆ ՈՒՂՂՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մինչ Նի­կոլն ակ­տի­վո­րեն պատ­րաստ­վում է Ա­րեւ­մուտ­քի հետ ե­թե ոչ «ա­մուս­նութ­յան», ա­պա գո­նե «նշա­նադ­րութ­յան» ա­րա­րո­ղութ­յան (Տե´ս նաեւ https://iravunk.com/?p=302873&l=am), միան­գա­մայն ակտիվ է հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յամբ գոր­ծում Ի­րա­նը: Նախ, Հա­յաս­տա­նում էր Ի­րա­նի բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տոն­յա­նե­րից մե­կը՝ Ազ­գա­յին անվ­տան­գութ­յան գե­րա­գույն խորհր­դի քար­տու­ղար եւ, փաս­տա­ցի, Ա­լի Խա­մե­նեիի աջ ձեռ­քը հա­մար­վող Ա­լի Աք­բար Ահ­մա­դիան: Այս օ­րե­րին էլ Հա­յաս­տա­նում է Մեջ­լի­սի Ի­րան-­Հա­յաս­տան բա­րե­կա­մա­կան խմբի պատ­վի­րա­կութ­յու­նը, որն ակ­տիվ շփում­նե­րի մեջ է հա­յաս­տա­նյան պաշ­տո­նա­կան հա­մա­կար­գի հետ:

­Թե որն է Ի­րա­նի այս ակ­տի­վութ­յան ի­մաս­տը, դժվար չէ հաս­կա­նալ: Նախ, Թեհ­րա­նի հա­մար լուրջ խնդիր է դառ­նում այն ակ­տի­վութ­յու­նը, ո­րով նի­կոլ­յան հա­մա­կար­գը ծա­վալ­վում է ա­րեւմտ­յան ուղ­ղութ­յամբ: Այն պարզ հաշ­վար­կով, որ Հա­յաս­տա­նը մնում է այն թե­լը, ո­րով Ի­րա­նը կա­րող է կապ­վել Ռու­սաս­տա­նի հետ: Իսկ դա Թեհ­րա­նի հա­մար պե­տա­կան անվ­տան­գութ­յան հարց է, հաշ­վի առ­նե­լով նախ՝ սի­րիա­կան հայտ­նի ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րը, այդ ֆո­նին՝ Իս­րա­յե­լի եւ Թուր­քիա­յի ակ­տի­վա­ցու­մը Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում, ո­րի փո­խա­րեն ի­րա­նա­կան պրոք­սի ու­ժերն ու­նե­ցան զգա­լի ան­կում: Վեր­ջա­պես, մեծ վտանգ են հա­մա­րում նաեւ Թ­րամ­փի նա­խա­գա­հութ­յու­նը, հաշ­վի առ­նե­լով, որ հենց նույն Թ­րամփն էր, որ իր նա­խորդ նա­խա­գա­հութ­յան ժա­մա­նակ չե­ղար­կեց Ի­րա­նի հետ մի­ջու­կա­յին գոր­ծար­քը: Ու հի­մա էլ ի­րեն դրսե­ւո­րում է, որ­պես շատ ա­վե­լի իս­րա­յե­լա­մետ գոր­ծիչ, քան Բայ­դենն էր: Վեր­ջա­պես, այն ագ­րե­սիվ տո­նը, ո­րը Թրամ­փի թիմն ար­դեն իսկ դրսե­ւո­րում է ի­րա­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ, ար­դեն իսկ Թեհ­րա­նի հա­մար ա­մե­նա­լուրջ ա­հա­զանգ է, որ ինչ­քան էլ Մա­սուդ Փե­զեշ­քիանն իշ­խա­նութ­յան ե­կավ Ա­րեւ­մուտ­քի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը կար­գա­վո­րե­լու գա­ղա­փա­րա­խո­սութ­յամբ, բայց հի­մա ստիպ­ված է բախ­վել բո­լո­րո­վին այլ ի­րո­ղութ­յուն­նե­րի: Այն է՝ Ա­րեւ­մուտ­քին եւ Իս­րա­յե­լին պետք է ոչ թե Ի­րա­նի հետ կա­նո­նա­վոր հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ, այլ Ի­րա­նի նկատ­մամբ բա­ցար­ձակ գե­րիշ­խա­նութ­յուն: Նաեւ, երբ բա­նը հա­սել է ԱՄՆ ընտր­ված նա­խա­գա­հի կող­մից Իս­րա­յե­լին հղված բա­ցա­հայտ հրա­պա­րա­կա­յին հոր­դոր­նե­րին՝ հար­վա­ծել Ի­րա­նի մի­ջու­կա­յին օբ­յեկտ­նե­րին, ա­պա նման ի­րա­վի­ճա­կում անվ­տան­գութ­յան միակ ե­րաշ­խի­քը կա­րող է դառ­նալ Մոսկ­վա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի սեր­տա­ցու­մը, այդ թվում՝ ռու­սա­կան մի­ջու­կա­յին հո­վա­նո­ցի տակ տե­ղա­վոր­վե­լու տար­բե­րա­կը:

Ըստ այդմ էլ՝ Հա­յաս­տա­նը դառ­նում է այն կա­րե­ւոր օ­ղա­կը, ո­րի կտրվե­լու դեպ­քում կմնա միայն Կաս­պից ծո­վը՝ դրա միան­գա­մայն սահ­մա­նա­փակ լո­գիս­տի­կա­յով հան­դերձ:

Ա­ռա­վել եւս, հենց այս պա­հին, երբ Մոսկ­վա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում բե­կում­նա­յին փուլ է սպաս­վում, քա­նի դեռ Թ­րամ­փը չի մտել Սպի­տակ տուն: Այս­պես, հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յամբ ներ­կա ակ­տի­վութ­յա­նը զու­գա­հեռ, նա­խօ­րեին ՌԴ-ում Ի­րա­նի դես­պան Քա­զեմ Ջա­լա­լին Ի­րա­նի պե­տա­կան հե­ռուս­տա­տե­սութ­յա­նը եւ ռա­դիո­յին տված հար­ցազ­րույ­ցում, այն է՝ ի­րա­նա­կան վե­րին իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի «դաբ­րո­յով» պաշ­տո­նա­պես վե­րա­հաս­տա­տեց, որ հուն­վա­րի 17-ին Մոսկ­վա­յում Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նութ­յան նա­խա­գահ Վ­լա­դի­միր Պու­տինն ու Ի­րա­նի նա­խա­գահ Մա­սուդ Փե­զեշ­քիա­նը կստո­րագ­րեն «Հա­մա­պար­փակ ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կե­րութ­յան մա­սին» հա­մա­ձայ­նա­գի­րը: Ա­վե­լին, դես­պա­նը նաեւ ո­րոշ ման­րա­մաս­ներ բա­ցա­հայ­տեց՝ դրա­նով ցույց տա­լով, որ այս գոր­ծըն­թացն ար­դեն վերջ­նա­կան փուլն ան­ցել է՝ մնում է միայն ստո­րագ­րու­մը: Մաս­նա­վո­րա­պես. «Հա­մա­ձայ­նա­գի­րը նե­րա­ռում է նա­խա­բան, 47 հոդ­ված եւ­ ընդգր­կում է երկ­կողմ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան բո­լոր ո­լորտ­նե­րը»: Ու տվյալ ի­րա­վի­ճա­կում, ո­րը Թեհ­րա­նի հա­մար դառ­նում է ա­մե­նա­կա­րե­ւո­րը, այդ «բո­լոր ո­լորտ­ներ» աս­վա­ծի մեջ է նաեւ ռազ­մա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յու­նը: Ու հի­շեց­նենք, որ ի­րա­նա­կան տե­ղե­կաց­ված աղբ­յուր­նե­րի պնդմամբ, փաս­տա­թուղթն ու­նի նաեւ ար­տա­քին ագ­րե­սիա­յի դեպ­քում փո­խա­դարձ օգ­նութ­յան դրույթ, ինչն ար­դեն իսկ Ի­րա­նի հա­մար կա­րող է դառ­նալ ռու­սա­կան «մի­ջու­կա­յին հո­վա­նոց»:

Ա­հա այս ֆո­նին պա­տա­հա­կան չէ, որ Մոսկ­վան էլ իր հեր­թին է ակ­նար­կում, որ Հա­յաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի թե­ման ա­մե­նե­ւին էլ դեռ շրջված չէ, ան­կախ նի­կոլ­յան ներ­կա գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րից: Մաս­նա­վո­րա­պես, Դ­միտ­րի Պես­կո­վը՝ մեկ­նա­բա­նե­լով Վա­շինգ­տո­նի հետ ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կե­րութ­յան պայ­մա­նա­գիր ստո­րագ­րե­լու Ե­րե­ւա­նի մտադ­րութ­յու­նը, դա հա­մա­րեց «Ե­րե­ւա­նի ինք­նիշ­խան ի­րա­վունք»՝ ա­վե­լաց­նե­լով. «Մենք նախ­կի­նի պես ել­նում ենք գլխա­վո­րից։ Մենք երկ­կողմ հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ ու­նենք Հա­յաս­տա­նի հետ, մենք թանկ ենք գնա­հա­տում այդ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը, մենք մտա­դիր ենք դրանք զար­գաց­նել այ­սու­հետ եւս»: Այդ թվում՝ ԵԱՏՄ-ի շրջա­նակ­նե­րում, եւ որ. «Այս ա­մենն ընդ­հա­նուր առ­մամբ հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յունն է, ո­րը նշա­նա­կա­լի դի­վի­դենդներ է տա­լիս Հա­յաս­տա­նին եւ նրա ժո­ղովր­դին։ Ս­րա­նից էլ մենք ել­նում ենք»:

Իսկ ա­հա Լավ­րո­վը պաշ­տո­նա­պես հայ­տա­րա­րեց. «Ա­րա­րատ Միր­զո­յա­նը հրա­վիր­վել է ՌԴ, նա հրա­վերն ըն­դու­նել է։ Մենք սպա­սում ենք նրան։ Հու­սով եմ, որ այ­ցը տե­ղի կու­նե­նա շու­տով»: Մի խոս­քով, նման է, որ շատ հե­տաքր­քիր զար­գա­ցում­ներ ա­ռա­ջի­կա­յում դեռ լի­նե­լու են: