1700-ամյա եկեղեցու քայլերը մեկնաբանելու համար՝ շատ հացուպանիր պետք է ուտեք. Չախալյան

Վերաօծվեց Մայր Տաճարն ու կայացավ մյուռոնօրհնեքի արարողությունը: Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում այս մասին «Իրավունք»-ը զրուցել է Ազգային արժեքների պաշտպանության «Կամք» հասարակական նախաձեռնության հիմնադիր-ղեկավար ՎԱՀԱԳՆ ՉԱԽԱԼՅԱՆԻ հետ:

— Քաղաքական լայն դիսկուրսի առարկա դարձավ այն, թե ինչու եկեղեցին պատմական եւ սուրբ այս արարողություններին հրավիրեց իշխանության ներկայացուցիչներին, ինչի պատճառով էլ մի շարք ընդդիմադիրներ հրաժարվեցին ներկա գտնվել: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Նախ ուզում եմ շնորհավորել մեզ՝ բոլորիս, մյուռոնօրհնեքի եւ Մայր տաճարի վերաօծման հետ կապված: Իսկապես պատմական օրեր ենք ապրում: Ես` որպես հայ քրիստոնյա զավակ, շատ մեծ հույսեր եմ կապում Մայր տաճարի վերաօծման հետ: Ինչ վերաբերում է եկեղեցու հրավերին, այսպես ասեմ՝ իրականում ես ինձ շատ փոքր եմ համարում եկեղեցու քայլերը քննադատելու համար: Ավելին՝ ճիշտ չեմ համարում այն քաղաքական գործիչների քայլը, ովքեր այս կամ այն դրդապատճառով հրաժարվեցին Էջմիածին գալ: Այստեղ երկու կարեւոր հանգամանք կա: Նախ` ի՞նչ են պատճառաբանում, որ Նիկոլ Փաշինյա՞նն էր ներկա լինելու, դրա համար իրենք չեն գալիս: Էհ, թող իրենք գային, Նիկոլը չգար: Չէ՞ որ սա մեր պապերի պահած, շահած եւ մեզ փոխանցված եկեղեցին է, մենք ի՞նչ ունեինք չգալու: Իհարկե, պարզ է, որ իր երեսը պադոշ է, կգար, բայց հիմա չեմ ուզում այս հարցը քաղաքականացնել: Եվ երկրորդ՝ այստեղ երկակի ստանդարտների հարց կա. ախր նույն Ազգային ժողով շատ լավ գնում են, հարցուպատասխան են անում, «պարոն»-ով են դիմում: Ազգային ժողովը, պայմանական ասած, մաքրազերծո՞ւմ է իրենց ներկայությունը մի տանիքի տակ: Հրաշագործ հնարավորություն ունի՞ Ազգային ժողովի տանիքը: Այսինքն՝ այնտեղ իրենց կարելի է նույն տարածքում լինել, իսկ մեր Մայր տաճարում ինչ-որ հարցեր պետք է լինե՞ն: Հստակ ասում եմ՝ ես սա ճիշտ չեմ համարում:

Եվ հետո՝ մեր բոլորի թուլությունն է, որ մինչեւ այսօր Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետ է: Օրինակ` նաեւ իմ մեղքով է, որ նա վարչապետ է: Անշուշտ, ես եւ իմ ընկերները մեր ձեռքից եկածը տարիների ընթացքում արել ենք, բայց միայն մեր անելը քիչ է: Բայց նաեւ, ամեն դեպքում, պատասխանատվությունից չեմ էլ ուզում խուսափել եւ կրկնում եմ՝ մեր մեղքն է, որ մինչեւ օրս նա է վարչապետը: Այդ սիրուն ու մեծ քննադատողները, բա թող փոխեին, թող իրենցից մեկը լիներ վարչապետը, իրենց կհրավիրեին՝ որպես վարչապետ: Գուցե մի քիչ կոպիտ հնչի, բայց սխալ է սեփական թուլություններն ու մեղքերը թողած՝ ուրիշներին քննադատելը: Առավել եւս, որ մեր եկեղեցին 1700-ամյա գենետիկ հիշողություն ունեցող միակ ինստիտուտն է Հայոց բովանդակ պատմության մեջ, հետեւապես իր քայլերը մեկնաբանելու համար, մենք, այսպես ասած, շատ հացուպանիր պետք է ուտենք: Հայ Առաքելական սուրբ եկեղեցին շատուշատ մարտահրավերների միջով է անցել, եւ երբ մի քանի տեղ աշխատած, պաշտոն ունեցած ինչ-որ անձինք իրենց իրավունք են վերապահում եկեղեցու այս քայլը դատապարտել, իսկապես ճիշտ չեմ գտնում: Իրենք իրականում իրենց շատ են թույլ տալիս: Ուղղակի, այդ քննադատողների մեջ հարգելի մարդիկ կան, մեր պայքարի ընկերներից կան, չեմ ուզում պառակտում մտցնել ու ասել՝ տղանե՛ր ջան, այսպես որ խոսում եք, դուք կարո՞ղ եք ձեր խոսքերի համար պատասխան տալ: Չե՛ն կարող, իսկապես չեն կարող:

— Պարոն Չախալյան, իսկ Ձեր գնահատմամբ՝ իշխանությունն ի՞նչ խնդիր էր լուծում Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում հայտնվելով: Մի՞թե որոշել են դարձի գալ ու ապաշխարել:

— Նախ եկեղեցին չի կարող մարդուն ասել՝ դուք հանցագործ եք եւ չթողնել, որ եկեղեցի մտնի: Անգամ մարդասպաններն են եկեղեցի մտնում ու դուրս գալիս: Ճիշտ է, կհակադարձեք՝ մատնանշելով հրավերի փաստը, բայց եկեղեցին չի հրավիրել Նիկոլ Փաշինյանին, այլ հրավիրել է ՀՀ վարչապետին: Համաձայնեք, որ Հայ Առաքելական եկեղեցին չէր կարող Մայր Տաճարի վերաօծմանը ՀՀ վարչապետին չհրավիրել՝ ուզեինք սա, թե՝ չուզեինք: Հիմա հարցն այն է, թե ինչու են ՀՀ վարչապետի աթոռին նստածին հայ ժողովուրդը, քաղաքական ուժերը հանդուրժում: Սա արդեն բոլորիս մեղքն է: Իսկ թե նա գալով ինչ հարց է լուծում, անկեղծ՝ չեմ կարող բացատրություն գտնել: Միգուցե իսկապե՞ս ուզում է ապաշխարել, չգիտեմ: Իրականում չեմ ուզում հիմա հավելյալ ակնկալիք առաջացնել եւ ասել, թե ուզում էր դարձի գալ: Երանի ուզեր, իր համար էլ լավ կլիներ, մեզ համար էլ, ժողովրդի համար էլ, բայց չեմ կարծում: Ամեն դեպքում, մենք մեր պայքարը շարունակելու ենք, որովհետեւ այն, որ նա է մինչեւ օրս վարչապետի աթոռը զբաղեցնում, բոլորիս ամոթն է, իսկ մնացածն արդեն հետեւանքներ են: Էլի եմ շեշտում՝ բուն պատճառն այն է, որ մենք ենք հանդուրժում:

— Իսկ ի՞նչ հույսեր եք կապում Բագրատ սրբազանի հոկետեմբերի 2-ից մեկնարկող պայքարի նոր փուլի հետ:

— Ճիշտն ասած, ես մեծ նախադրյալներ չեմ տեսնում այս պահին, որ ժողովրդական զանգվածները կմոբիլիզացվեն: Նաեւ հասկանում եմ, որ մինչեւ քաղաքական արմատականություն չլինի այս ամենի մեջ, այս խնդիրը հենց այնպես չի լուծվելու: Արցախ հանձնած իշխանությունները հենց այնպես չեն հեռանալու:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ