Մերձավոր Արեւելքի մեծ պատերազմը այս անգամ էլ չի լինի

Ու մինչ «Ա­պո­կալիպ­սի­սի հեծ­յա­լը» Փա­րի­զում մահ ու ա­վե­րա­ծութ­յուն­նե­րի է կան­խա­տե­սում, Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում այդ կան­խա­տե­սում­նե­րին սկսել են գործ­նա­կան տեսք տալ: Խոսքն այն ծայրա­հեղ սրա­ցում­նե­րի մա­սին է, ո­րոնք այս պա­հին կան Իս­րա­յե­լի եւ Լի­բա­նա­նի, այն է՝ Հեզ­բոլ­լա­հի, այն է՝ նաեւ Հեզ­բոլ­լա­հի թի­կուն­քին կանգ­նած ու­ժե­րի մի­ջեւ:

­Հեր­թա­կան լար­վա­ծութ­յու­նը սկսվեց այն բա­նից հե­տո, երբ չգի­տես էլ ում կող­մից հրթի­ռա­կո­ծութ­յան են­թարկ­վեց Հո­լա­նի բար­ձունք­նե­րում գտնվող Մաջ­դալ Շամս բնա­կա­վայ­րը, որ­տեղ կան տասն­յա­կի չափ զո­հեր եւ վի­րա­վոր­ներ: Իս­րա­յե­լը շտա­պեց մե­ղադ­րել Հեզ­բոլ­լա­հին, ինչ­քան էլ որ վեր­ջինս պնդում եւ հի­մնա­վո­րում է, որ ինքն այս հար­վա­ծի հետ ո­րե­ւէ առն­չութ­յուն չու­նի: Ընդ ո­րում, այդ պնդում­նե­րը միան­գա­մայն հիմ­նա­վոր են: Նախ, մինչ այս չի ե­ղել ա­պա­ցուց­ված դեպք, որ Հեզ­բոլ­լա­հը ոչ ռազ­մա­կան օբ­յեկտ­նե­րին, ա­ռա­վել եւս՝ խա­ղաղ բնակ­չութ­յա­նը հար­ված­ներ է հասց­րել: Ա­ռա­վել եւս, նման հար­ված Մաջ­դալ Շամս բնա­կա­վայ­րին հասց­նե­լու ի­մաստ չկար: Բանն այն է, որ Մաջ­դալ Շամ­սում բնակ­վում են ոչ թե հրեա­ներ, այլ հիմ­նա­կա­նում ա­րա­բա­կան ծա­գում­նա­բա­նութ­յամբ դրուզ­ներ: Ընդ ո­րում, քա­ղա­քա­կան ա­ռու­մով շատ ա­վե­լի սի­րիա­կան կողմ­նո­րոշ­մամբ, քա­ն` իս­րա­յել­յան: Այ­սինքն, Մաջ­դալ Շամ­սի բնա­կիչ­նե­րը Հեզ­բո­լլա­հի հա­մար առն­վազն չե­զոք, ե­թե ոչ բա­րե­կա­մա­կան ըն­կալ­ման մեջ են, ո­րոնց թե հա­նուն ին­չի պետք է հրթի­ռա­կո­ծեին, առն­վազն ան­հաս­կա­նա­լի է: Իսկ Իս­րա­յե­լը, ե­թե ռեալ նա­յենք, հա­նուն ինչ-որ դրուզ­նե­րի կա­րո՞ղ էր հրեա­նե­րին մա­հա­ցու վտան­գի են­թար­կել. բա­ցառ­վում է:

­Բայց մեկ է, իս­րա­յել­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը Հեզ­բոլ­լա­հին են մե­ղադ­րում՝ դրա տակ ո­րե­ւէ ա­պա­ցույց չդնե­լով: Իսկ դա մեկ բա­նի մա­սին է խո­սում՝ այս մի­ջա­դե­պն ըն­դա­մե­նը սո­վո­րա­կան պատր­վակ է, որ Թել Ա­վի­վը պա­տե­րազ­մա­կան ծրագ­րեր ա­ռաջ տա­նի, թեեւ չբա­ցա­ռենք, որ ի­րա­կա­նում բո­լո­րո­վին այլ նպա­տակ­ներ կա­րող են լի­նել:

Այ­սպի­սով, այս ան­գամ կսկսվի՞ Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քի մեծ պա­տե­րազ­մը, ո­րի մա­սին այդ­քան խոս­վել է: Չ­նա­յած նրան, որ Նե­թան­յա­հու­ի կա­ռա­վա­րութ­յու­նը մի իս­կա­կան մար­տա­կան կեց­ված­քի մեջ է, թե՝ այ­սօր կհար­վա­ծենք, վա­ղը կհար­վա­ծենք, բայց ընդ­հա­նուր տպա­վո­րութ­յունն այն է, որ այս ան­գամ եւս ոչ մի մեծ պա­տե­րազ­մի էլ չեն գնա: Ն­ման պա­տե­րազ­մը մի­գու­ցե ցան­կա­լի է Նե­թան­յա­հու­ի հա­մար գո­նե այն ի­մաս­տով, որ նրան աշ­խար­հով մեկ ներ­կա­յումս հա­մա­րում են ռազ­մա­կան հան­ցա­գործ, պա­տաս­խան տա­լու պահն ա­րա­գո­րեն մո­տենում է, եւ պա­տե­րազ­մի հաշ­վին հնա­րա­վոր է այդ բո­լոր մե­ղադ­րանք­նե­րը դուրս գրել: Բայց մյուս կող­մից, երբ իս­րա­յել­յան բա­նակն ան­գամ հա­մե­մա­տա­բար փոք­րիկ ՀԱՄԱՍ-ի հար­ցը չի կա­րո­ղա­նում լու­ծել, ի՞նչ պետք է ա­նի Հեզ­բոլ­լա­հի հետ, գու­մա­րած ողջ «դի­մադ­րութ­յան շար­ժում» կոչ­վա­ծը՝ մոտ 250 հա­զար մար­տիկ­նե­րով եւ տասն­յակ հա­զա­րա­վոր հրթիռ­նե­րով զին­ված: Եվ դա ա­ռանց Ի­րա­նին հաշ­վի առ­նե­լու:

­Կա­րե­լի էր այդ հաշ­վի մեջ նե­րա­ռել նաեւ Թուր­քիա­յին, ո­րի նախագահն ար­դեն իս­կա­կան «լեզ­վակ­ռիվ» է սկսել Թել Ա­վի­վի հետ: Բա­նը հա­սավ նրան, որ Էր­դո­ղա­նը խոս­տա­ցավ ներ­խու­ժել Իս­րա­յել՝ «ինչ­պես Ղա­րա­բաղ եւ Լի­բիա», իսկ Նե­թան­յա­հու­ի կա­ռա­վա­րութ­յու­նը նրան հա­մե­մա­տեց Սա­դամ Հու­սեյնի հետ՝ խոս­տա­նա­լով ոչն­չաց­նել Թուր­քիան: Բայց, ինչ­պես նկա­տում է ի­րա­նա­կան աղբ­յու­րը, Էր­դո­ղա­նը միայն խո­սում է պա­տե­րազ­մից, բայց «տա­կից» շա­րու­նա­կե­լով Իս­րա­յե­լի հետ ա­ռեւ­տու­րը: Ի տար­բե­րութ­յուն Ի­րա­նի, ո­րը խո­սում է բա­ցա­ռա­պես խա­ղա­ղութ­յան մա­սին, սա­կայն անհ­րա­ժեշ­տութ­յան դեպ­քում կոնկ­րետ հար­վածներ է հասց­նում Իս­րա­յե­լին:

­Կարճ ա­սած, Թեհ­րա­նում, մեղմ ա­սած, ինչ­քան էլ որ Թուր­քիա­յի հետ ռազ­մա­կան տե­սանկ­յու­նից գործ­նա­կան հույ­սեր չեն կա­պում, բայց դրա­նից Իս­րա­յե­լի վի­ճա­կը չի թե­թե­ւա­նում: Այ­սինքն` այն, որ ա­ռանց ԱՄՆ-ի ան­մի­ջա­կան ներգ­րավ­ման Իս­րա­յե­լը կպարտ­վի ռեալ պա­տե­րազ­մում, լուրջ փոր­ձա­գի­տա­կան հան­րութ­յան մոտ նա­խա­պատ­վե­լի վար­կածն է: Իսկ ԱՄՆ-ի մաս­նակ­ցութ­յան հե­ռան­կարն ի­րա­տե­սա­կա՞ն է, այն էլ՝ նա­խընտ­րա­կան այս ֆո­նին եւ այն բա­նից հե­տո, երբ ա­մե­րիկ­յան փա­ռա­բան­ված ա­վիա­կիր­նե­րը լռվել-մնա­ցել են Ե­մե­նի ա­փե­րին, ա­վե­լի ճիշտ՝ Ե­մե­նի ա­փե­րից պատ­կա­ռե­լի հե­ռա­վո­րութ­յան վրա, այդ­պես էլ չկա­րո­ղա­նա­լով ո­րե­ւէ ռեալ գոր­ծո­ղութ­յուն ի­րա­կա­նաց­նել հու­սիթ­նե­րի դեմ:

Մ­յուս կող­մից էլ, ե­թե Նե­թան­յա­հուն այս ա­ռի­թը եւս չօգ­տա­գոր­ծի, եր­կու-ե­րեք ամ­սից պա­տե­րազմ սկսե­լու հե­ռան­կա­րը դառ­նա­լու է շատ ա­վե­լի բարդ: Այս­պես, նա­խօ­րեին տե­ղի ու­նե­ցավ Ի­րա­նի նո­րըն­տիր նա­խա­գահ Փե­զեշ­քիա­նի երդմ­նա­կա­լութ­յու­նը, եւ Մոսկ­վան չհա­պա­ղեց հի­շեց­նել, որ ար­դեն հոկ­տեմ­բե­րի կե­սե­րին նրան սպա­սում են Կա­զա­նում, որ­տեղ կա­յա­նա­լու է BRICS-ի գա­գաթ­ա­ժո­ղո­վը: Բա­ցի BRICS-ի հետ կապ­ված մի շարք ա­ռանց­քա­յին ո­րո­շում­նե­րից, սպաս­վում է նաեւ, որ Կա­զա­նում կստո­րագր­վի ռուս-ի­րա­նա­կան մեծ աղ­մուկ հա­նած ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան պայ­մա­նա­գի­րը, ո­րը, հի­շեց­նենք, ըստ տար­բեր գնա­հա­տում­նե­րի, ու­նի բա­վա­կա­նին ծան­րակ­շիռ ռազ­մա­կան բա­ղադ­րիչ: Իսկ այդ դեպ­քում, ար­դեն ան­գամ ԱՄՆ-ի ու­ղիղ մաս­նակ­ցութ­յան դեպ­քում (ան­կախ այն բա­նից, թե ով կհաղ­թի նա­խա­գա­հա­կան ընտ­րութ­յուն­նե­րում) Ի­րա­նի հետ Իս­րա­յե­լի բա­խու­մը դառ­նում է շատ ա­վե­լի վտան­գա­վոր, հաշ­վի առ­նե­լով, որ նույն­քան մե­ծա­նում է հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը, որ դա կվե­րած­վի նաեւ Ռու­սաս­տա­նի հետ ու­ղիղ բախ­ման:

Էլ չա­սած, որ այս պա­հին նույն հե­տե­ւո­ղա­կա­նութ­յամբ զար­գա­նում են նաեւ ռուս-չի­նա­կան ռազ­մա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը: Օ­րերս բա­նը հա­սավ ստրա­տե­գիա­կան ա­վիա­ցիա­յի հա­մա­տեղ թռիչք­նե­րին, ընդ ո­րում, դրա արդ­յուն­քում չի­նա­կան ա­վիա­ցիան պատ­մութ­յան մեջ ա­ռա­ջին ան­գամ հայտն­վե­ց ԱՄՆ-ի (Ալ­յաս­կա­յում) ա­փե­րի ան­մի­ջա­կան հա­րե­ւա­նութ­յամբ: ԱՄՆ-ն, բնա­կան է, փոր­ձում է հա­կազ­դե­ցութ­յան մի­ջոց­ներ գտնել, ընդ­հուպ՝ խա­ղա­ղօվ­կիա­նոս­յան տա­րա­ծաշր­ջա­նում ՆԱՏՕ-ի տի­պի կա­ռույց ստեղ­ծե­լու փոր­ձե­րի մի­ջո­ցով: Բայց ան­գամ այդ դեպ­քում, ա­ռա­վել եւս, ե­թե կշեռ­քի ռուս-չի­նա­կան նժա­րին ա­վե­լա­նում է նաեւ Հ­յու­սի­սա­յին Կո­րեան՝ իր ռազ­մա­կան միան­գա­մայն ծան­րակ­շիռ պո­տենց­իա­լով, ԱՄՆ-ի հա­մար մո­լո­րա­կի ցան­կա­ցած հատ­վա­ծում ու­ղիղ բախ­ման գնա­լը մնում է ան­հու­սա­լի գործ, որ­քան էլ որ Իս­րա­յե­լը փոր­ձի նման խաղ ա­ռաջ տա­նել:

Իսկ փա­րիզ­յան «Ար­մա­գե­դո­նի հեծ­յա­լը», ի վեր­ջո, վիր­տո­ւալ էր, մինչ­դեռ հա­կա­ռակ կող­մի տրա­մադ­րութ­յան տակ կան միան­գա­մայն զո­րեղ եւ մո­տի­վաց­ված բա­նակ­ներ: