Որոշակի խնդիր է առաջանալու` կարճ ժամկետում Ռաիսիի նման կերպար առաջ բերելու, որը կրկին կլինի ընդունելի. Վարդանյան

«Իրավունքի» զրուցակիցն է «Օրբելի» հետազոտական-վերլուծական կենտրոնի փորձագետ, Իրանի ռազմական-քաղաքական հարցերով վերլուծաբան, իրանագետ ԺԱՆՆԱ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆԸ:

— Ինչո՞ւ հենց Իրանի նախագահին եւ ԱԳ նախարար Աբդոլահյանին տեղափոխող ուղղաթիռը վթարվեց: Ի վերջո, սպանությո՞ւն էր, թե՞ դժբախտ պատահար:

— Իրականում չեմ կարծում, որ որեւէ դիտավորություն կա, այլ պարզապես դժբախտ պատահարի հետեւանք էր այս ամենը։ Այս պահի դրությամբ դեռեւս հրապարակված տեղեկատվություն չկա այն մասին, թե որն է վթարի գլխավոր պատճառը։ Մինչդեռ մինչ այդ հրապարակված տեղեկատվությունն այն է եղել, որ վթարը տեղի է ունեցել անբարենպաստ եղանակային պայմանների պատճառով։ Դա բավականին տրամաբանական է՝ հաշվի առնելով, թե ի՞նչ եղանակ էր տիրում այդ տարածքում, որին նաեւ ականատեսը մենք եղանք որոնողափրկարարական աշխատանքներին հետեւելիս։ Այս պահի վարկածը դժբախտ պատահարն է, եւ որպես արտաքին միջամտության ցուցիչներ` չկան ու նման հայտարարություններ պաշտոնական Իրանից դեռեւս չեն եղել։

— Այդուհանդերձ, որոշ կասկածներ հարուցում է այն, որ դեպքը տեղի է ունեցել հենց Արցախի՝ Ջրականի օկուպացված տարածքներից (որտեղ, ըստ տարբեր աղբյուրների, իսրայելական հատուկ բազաներ կան տեղակայված) դեպի Թեհրան վերադառնալիս։ Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Նշեմ, որ այդ ջրամբարների ամբարտակների բացման արարողությունը եղել է Իրան-Ադրբեջան սահմանին։ Ավելի կոնկրետ՝ Արցախից օկուպացված տարածքների սահմաններին, սակայն իսրայելական բազաների առկայության մասին այդ տարածքներում առկայությունը հաստատող որեւէ տեղեկություն մենք չունենք։ Այո, լուրեր շրջանառվում են, բայց հաստատող ոչ մի տեղեկություն չկա եւ առայժմ ոչ մի նման մատնանշում անգամ չկա, որ դա իսրայելական որեւէ դիվերսիա կամ Իսրայելի կողմից կազմակերպված ահաբեկչության հետեւանք էր։ Այսինքն՝ դրանք ընդամենը շշուկների, լուրերի տեսքով են դեռեւս շրջանառվում։

— Ամեն դեպքում, կատարվածի հետ հնարավո՞ր է, որ կապ ունենան Ադրբեջանն ու Իսրայելը՝ թիրախավորելով Իրանի նախագահ Էբրահիմ Ռաիսիի եւ ԱԳ նախարար Հուսեյն Ամիր Աբդոլահյանի անձերը։

— Նույն տրամաբանության շրջանակներում է գալիս։ Հստակ կապ մենք չենք կարող տեսնել։ Շատ դեպքերում մեզ համար գուցե ցանկալի է տեսնել այդ կապը, սակայն իրականությունը բոլորովին այլ է։  Կրկնում եմ` իրանական կողմից չկա որեւէ հայտարարություն, որեւէ տեղեկություն, որ Ադրբեջանի կողմից որեւէ միջամտություն է եղել այս միջադեպին, եւ առաջնային վարկածը դժբախտ պատահարն է։

— Տեղի ունեցածը որեւէ կերպ ազդեցություն կունենա՞ Հայաստանի Հանրապետության վրա։

— Ընդհանուր առմամբ մենք պետք է հիշենք, որ Իրանում արտաքին քաղաքականությունը չի որոշվում միայն կառավարական մակարդակով։ Այդ քաղաքականությունը մշակվում է մի քանի ինստիտուտներում եւ արձակվում անմիջապես հոգեւոր առաջնորդի կողմից։ Տվյալ դեպքում նախագահի անձի փոփոխությունը լուրջ ազդեցություն չի կարող ունենալ Հայաստանի նկատմամբ Իրանի քաղաքականության վրա։ Նկատելի է, որ Իրանը, հատկապես 2020 թվականի պատերազմից հետո, որդեգրել է Հարավային Կովկասում ակտիվանալու եւ այդ թվում՝ Հայաստանի հետ հարաբերություններն ակտիվացնելու քաղաքականություն։ Հենց այդ քաղաքականությունը կշարունակվի նաեւ նոր նախագահի օրոք, քանի որ առաջին հերթին հենց գործադիր մարմինն է կատարում այն քաղաքականությունն ու որոշումները, որոնք շատ ավելի բարձր մակարդակով են նախանշվում։ Այսինքն՝ առանձնապես մեծ փոփոխություններ այս պահին չենք տեսնում։

— Այս ամենից հետո որեւէ վարկած կա՞ այն մասին, որ կարելի է նաեւ ադրբեջանական հետք նկատել տվյալ իրավիճակում։

— Որպես վարկած՝ կարող ենք դիտարկել՝ հաշվի առնելով, որ նախկինում եղել են միջադեպեր, երբ Իսրայելը Ադրբեջանի տարածքի օգտագործմամբ որեւէ գործողություն ձեռնարկել է Իրանում կամ իրանցի պաշտոնյաների նկատմամբ։ Մասնավորապես՝ իրանական օբյեկտների եւ իրանցի պաշտոնյաների թիրախավորումը Իսրայելի կողմից։ Բայց տվյալ դեպքում, մենք չենք կարող նախկին փորձառությունը պրոյեկտել այս միջադեպի վրա եւ վստահորեն պնդել, որ այդ ամենում իր դերակատարումն ունի Ադրբեջանը։ Քանի դեռ նման ցուցիչներ իրանական կողմից չկան՝ ես ինքս եւս կխուսափեմ սա որպես առաջնային վարկած դիտարկել եւ առավել հավանական եմ համարում հենց դժբախտ պատահարի վարկածը։

— Ինչպիսի՞ հետեւանքներ կարող է թողնել այս ամենը։

— Եթե խոսում ենք Իրանի արտաքին քաղաքականության հետ կապված, ապա էական փոփոխություններ չեն լինի, քանի որ, ինչպես ասացի, այդ քաղաքականությունը շատ ավելի բարձր մակարդակով է որոշվում եւ առաջին տեղում է։ Ներքին կյանքում Ռաիսին պահպանողական ճամբարում բավականին ընդունելի կերպար էր եւ առաջխաղացում էր վերջին տարիներին հենց նրա կերպարը, ով համարվում էր նաեւ հոգեւոր առաջնորդի հավանական թեկնածուներից մեկը։ Սա կարեւոր է իրանական քաղաքական դաշտում՝ հատկապես պահպանողականների շրջանում։ Որոշակի խնդիր է առաջանալու կարճ ժամկետում Ռաիսիի նման կերպար առաջ բերելու, որը կրկին կլինի ընդունելի, պահպանողական, հոգեւոր առաջնորդի կողմից եւս լինի ընդունելի, եւ, որը, հետագայում կրկին կկարողանա կոնսոլիդացնել պահպանողականներին իր շուրջ, ինչով նաեւ հոգեւոր առաջնորդի հավանական թեկնածուն կդառնա։ Հավանական թեկնածուներ կան, սակայն գուցե կարիք լինի նաեւ այլ թեկնածուների առաջ բերել։ Այսինքն՝ հիմնական ազդեցությունն Իրանի ներքաղաքական կյանքի վրա կտեսնենք, քանի որ վերջին տարիներին Իրանում արդիականացրել են բարեփոխական գործիչներին, հոգեւորականներին եւ գուցե նրանք կրկին փորձեր կատարեն՝ քաղաքական դաշտ մուտք գործելու համար։ Նայած, թե Իրանում բարձր մակարդակով ինչպիսի՞ որոշում կընդունվի։

ԴԻԱՆԱ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ

Այս թեմայով Գնացե՛ք ձեր ԼԳԲՏ պարադը Եվրախորհրդի շենքի դիմաց անցկացրեք, как раз՝ Նիկոլի դաչեքի կողքին. Ալլա Հակոբյան ԳՐԵՏԱ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆԸ ՓԱՐԻԶԻ 2024 ԹՎԱԿԱՆԻ ՊԱՐԱԼԻՄՊԻԿ ԽԱՂԵՐԻ ՈՒՂԵԳԻՐ Է ՆՎԱՃԵԼ ԳՅՈՒՄՐԵՑԻ ՊԱՏԱՆԻ ԾԱՆՐՈՐԴ ԳՐԻԳՈՐ ՂԱԶԱՐՅԱՆԸ ԵՎՐՈՊԱՅԻ ՓՈԽՉԵՄՊԻՈՆ «Не смешите мои тапочки». Շարժումը մարեց այն ժամանակ, երբ հայտարարվեց, որ Փաշինյանին տրվում է մեկ ժամ ժամանակ հեռանալու համար. Բաբայան Ե՛վ Արթուր Վարդանյանի, ե՛ւ Վահագն Չախալյանի դեպքում իրականացվում է շատ կարծր քաղաքական հետապնդում. Բաբուխանյան