Նոր խաղեր Հայաստանի գլխին

Չ­նա­յած նրան, որ տե­ւա­կան ժա­մա­նակ է՝ փակ է մնում Կի­րան­ցի ճա­նա­պար­հը, Հա­յաս­տա­նի տար­բեր հատ­ված­նե­րում պար­բե­րա­բար փակ­վում-բաց­վում են այլ ճա­նա­պարհ­ներ, բայց ա­սել, թե դա մեծ զանգ­վա­ծայ­նութ­յուն ու­նի իր տակ, սխալ կլի­ներ: Եվ դրա տակ օբ­յեկ­տիվ հիմ­քեր, ի­հար­կե, կան:

ԻՆՉ ԵՆ ԱՆՈՒՄ ՆԻԿՈԼԻՆ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ԲԵՐՈՂ ԱՐԵՎՄՏԱՄԵՏՆԵՐՆ ԸՆԴԴԻՄՈՒԹՅԱՆ ՄԵՋ

Այն, որ Հա­յաս­տա­նի բնակ­չութ­յան բա­ցար­ձակ մե­ծա­մաս­նութ­յունն ար­դեն հաս­կա­նում է Նի­կո­լի եւ նրա թի­մի ինչ լի­նե­լը եւ դեմ է նրանց հե­տա­գա պաշ­տո­նա­վար­մա­նը, դա միան­շա­նակ է: Ա­ռա­վել եւս, երբ հի­մա փոր­ձում են ի­րենց այս սահ­մա­նա­զա­տում կոչ­վածն ար­դա­րաց­նել, թե՝ պետք է օ­րի­նա­կան քար­տե­զա­յին հիմ­քով ա­նել, դրա­նով, ըստ էութ­յան, պնդե­լով, թե Հա­յաս­տա­նի ներ­կա պաշ­տո­նա­կան քար­տեզն օ­րի­նա­կան չէ: Մինչ­դեռ, ինչ էլ լի­նի, հենց ներ­կա քար­տեզն է դրված հա­յաս­տան­յան գոր­ծող օ­րենսդ­րութ­յան հիմ­քում, այդ քար­տե­զի հի­ման վրա է մաս­նա­վո­րա­պես Նի­կո­լը վար­չա­պետ դար­ձել եւ այդ քար­տե­զը կաս­կա­ծի տակ դնե­լը նշա­նա­կում է Նի­կո­լի իշ­խա­նութ­յան ոչ լե­գի­տի­մա­ցում: Ին­չե­ւէ, օ­րենսդ­րա­կան խեղ­կա­տա­կութ­յուն են ու­զում սար­քել, շատ լավ հաս­կա­նա­լով, որ ա­պօ­րի­նա­բար են հանձ­նում հա­յաս­տան­յան գոր­ծող օ­րենսդ­րութ­յամբ սահ­ման­ված տա­րածք­նե­րը, ո­րի հաամր հաս­տատ պա­տաս­խա­նատ­վութ­յու­նից չեն խու­սա­փի:

Բայց մյուս կող­մից, եր­կրում ըն­թա­ցող ներ­կա գոր­ծըն­թաց­նե­րն այս պահին դեռ ունեն թույլ մաս­սա­յա­կա­նութ­յու­նը սխալ կլի­ներ բա­ցատ­րել ժո­ղովր­դի հա­կաիշ­խա­նա­կան տրա­մադ­րութ­յուն­նե­րի պա­կա­սով: Պար­զա­պես մար­դիկ այդ­պես էլ չեն հաս­կա­նում, ա­սենք, ճա­նա­պարհ փա­կե­լու նպա­տա­կա­յին ի­մաս­տը: Մի կող­մից, թեեւ այդ գոր­ծըն­թա­ցի ա­ռա­ջին պլա­նում տե­սա­նե­լի է բարձ­րաս­տի­ճան հո­գե­ւո­րա­կա­նութ­յու­նը, բայց նաեւ՝ երկ­րորդ-եր­րորդ պլա­նում նկատ­վում են այն ու­ժե­րը, ո­րոնք մինչ այս աշ­խա­տել են նույն նի­կոլ­յան խուն­տա­յի ա­րեւմտ­յան տե­րե­րի օգ­տին, շա­տերն ակ­տիվ դեր են ու­նե­ցել նի­կոլ­յան հե­ղաշրջ­ման ժա­մա­նակ­նե­րում եւ այլն: Պատ­կե­րաց­րեք, այ­սօր ընդ­դի­մա­դիր է «դար­ձել», ա­սենք, Նի­կո­լի եր­բեմ­նի ԱԳ նա­խա­րար Ա­րա Այ­վազ­յա­նը, ով քա­րո­զում է. «Ե­րե­ւա­նի միա­կող­մա­նի զի­ջում­նե­րը եւ Ադր­բե­ջա­նի ծա­վա­լա­պաշ­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը ան­հա­մա­տե­ղե­լի են»: Լավ է ա­նում, բայց նաեւ «մո­ռա­նա­լով», որ այս վի­ճա­կի եւ 44-օր­յա պա­տե­րազ­մի խայ­տա­ռա­կութ­յան հար­ցում նա անձ­նա­կան պա­տաս­խա­նատ­վութ­յուն ու­նի, ո­րի հա­մար դեռ պետք է դա­տա­րա­նի ա­ռաջ կանգ­նի: Կամ, շատ ակ­տիվ է նի­կոլ­յան եր­բեմ­նի ՊԵԿ Ա­նան­յա­նը. գ­նա­ցել, հա­սել է Կի­րանց: Բայց նախ պետք է բա­ցատ­րի՝ ի՞նչ էր ժա­մա­նա­կին ա­նում Նի­կո­լի կող­քին, այն ժա­մա­նակ չէ՞ր հաս­կա­նում, թե ում հետ է, եւ ե­թե այդ­քան «միա­միտ» է, հի­մա նրա խոս­քին ինչ­պե՞ս մար­դիկ վստա­հեն: Ս­րանք բա­զում օ­րի­նակ­նե­րից մի քա­նիսն են միայն: Եվ սա, ի­հար­կե, հան­րութ­յան մոտ տա­րա­կու­սանք­նե­րի տե­ղիք չի կա­րող չտալ: Եվ մյուս կող­մից, ան­հաս­կա­նա­լի է մնում, թե ներ­կա շարժ­ման հիմ­նա­կան նպա­տա­կը ո՞րն է: Խոս­վում է, թե նման սահ­մա­նա­զա­տում չի կա­րե­լի թույլ տալ: Բայց չէ՞ որ այդ դեպ­քում խնդի­րը Տա­վու­շի մի փոքր հատ­վա­ծի հետ չէ, որ կապ­ված է: Ն­ման սահ­մա­նա­զատ­ման հիմք է հան­դի­սա­նում Ալ­մա-Ա­թա­յի հա­մա­ձայ­նագ­րի հիմ­քով Հա­յաս­տա­նի եւ Ադր­բե­ջա­նի մի­ջեւ սահ­մա­նա­զա­տու­մը, այն է՝ ԽՍՀՄ-ի փլուզ­ման ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նին հա­մա­պա­տաս­խան, ին­չը Հա­յաս­տա­նին պար­տադր­վել է Ա­րեւ­մուտ­քի կող­մից Պ­րա­հա­յում՝ Նի­կո­լի սի­րա­հո­ժար հա­մա­ձայ­նութ­յամբ: Ե­թե բո­ղո­քող­նե­րի նպա­տա­կը դա թույլ չտալն է, ա­պա շա­տե­րի հա­մար ան­հաս­կա­նա­լի է՝ Կի­րան­ցում ճա­նա­պարհ փա­կե­լով, ինչ­պե՞ս են դրան հաս­նե­լու: Նի­կոլն է ա­ռաջ գնում Ալ­մա-Ա­թա­յի հա­մա­ձայ­նագ­րով, եւ դա կանգ­նեց­նե­լու հա­մար կա´մ ն­րան պետք է հան­րա­յին ճնշու­մը պար­տադ­րի՝ հրա­ժար­վել այդ ըն­թաց­քից, կա´մ հան­րութ­յու­նը պետք է ա­զատ­վի նի­կոլ­յան ամ­բողջ թի­մից, ո­րը, չմո­ռա­նանք, մեկ մար­դու նման Ալ­մա- Ա­թա­յի հա­մա­ձայ­նագ­րի հար­ցում կանգ­նել է իր ա­ռաջ­նոր­դի կող­քը: Եր­կու դեպ­քում էլ խնդի­րը Կի­րան­ցում ճա­նա­պարհ փա­կե­լով` չի կա­րող լուծ­վել. լու­ծու­մը մայ­րա­քա­ղա­քում է:

Վեր­ջա­պես, ան­հաս­կա­նա­լի է մնում նաեւ շարժ­ման հե­տա­գա քա­ղա­քա­կան տես­լա­կա­նը: Ե­թե ան­գամ այս շար­ժու­մը հաս­նի Նի­կո­լի հրա­ժա­րա­կա­նին, ա­պա չմո­ռա­նանք, որ նա նման խոս­տում­ներ աշ­խար­հի ա­ռաջ տվել է Հա­յաս­տա­նի ա­նու­նից: Այ­սինքն, այս գոր­ծըն­թա­ցի դե­ռեւս քիչ տե­սա­նե­լի ղե­կա­վար­նե­րը պատ­րա՞ստ են իշ­խա­նութ­յան գա­լու դեպ­քում հրա­ժար­վել նի­կոլ­յան կուր­սից՝ Ալ­մա-Ա­թա­յի հռչա­կագ­րով հան­դերձ: Ե­թե ա­յո, դրա փո­խա­րեն ի՞նչ լու­ծում­ներ են ա­ռա­ջար­կում, ռեալ հաշ­վի առ­նե­լով այն ի­րո­ղութ­յուն­նե­րը, ո­րոնք նի­կոլ­յան թի­մը ստեղ­ծել է Հա­յաս­տա­նում: Կամ, այդ դեպ­քում, ի՞նչ է նշա­նա­կում` այս շարժ­ման մեջ մտած ակն­հայտ ա­րեւմ­տա­մոլ­նե­րը սե­փա­կան տե­րե­րի քա­ղա­քա­կան կուր­սի՞ն են դեմ դուրս ե­կել, թե՞ դրա տակ այլ ի­մաստ կա, կփոր­ձեն այդ խա­ռը ի­րա­վի­ճա­կից օգտ­վե­լով, ա­ռաջ բե­րել Ադր­բե­ջա­նի հետ նոր սրա­ցում­ներ՝ ողջ կով­կաս­յան տա­րա­ծաշր­ջա­նում նոր պայթ­յուն ա­ռա­ջաց­նե­լու ակն­կա­լի­քով: Կամ, ե­թե մտա­ծում են Նի­կո­լի փո­խա­րեն իշ­խա­նութ­յան գա­լու դեպ­քում չգնալ նման սրա­ցում­նե­րի եւ շա­րու­նա­կել ներ­կա կուր­սը, ա­պա չէ՞ որ դա կտրուկ կտար­բեր­վի այն տրա­մա­բա­նութ­յու­նից, ո­րը դրված է Կի­րան­ցում ճա­նա­պարհ փա­կե­լու գոր­ծո­ղութ­յան հետ՝ ոչ մի թիզ հող չենք տա:

Ա­մեն դեպ­քում, պա­տաս­խա­նի կա­րոտ այս բո­լոր հար­ցե­րը գա­լիս են ակ­նար­կե­լու, որ հեր­թա­կան խաղն է սարք­վում հայ ժո­ղովր­դի գլխին, ինչն ա­վե­լի է հիմ­նա­վո­րում այն լու­րե­րը, որ վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս ա­կան­նե­րի տես­քով ընդ­դի­մա­դիր դաշ­տում ներդր­ված ա­րեւմտ­յան ո­րո­շա­կի ու­ժեր զգա­լի նոր ֆի­նան­սա­վո­րում են ստա­ցել ա­րեւմտ­յան տե­րե­րից:

ԷՐԴՈՂԱՆԸ ԴԵՐԻ ՄԵՋ Է

Ու ստա­նում ենք նման «տա­րօ­րի­նակ» պատ­կեր. մի կող­մից, ա­րեւմտ­յան փողն ու, ըստ այդմ, հրա­ման­նե­րը տե­սա­նե­լի են ընդ­դի­մութ­յան մի ո­րոշ հատ­վա­ծի մոտ: Մ­յուս կող­մից, նույն Ա­րեւ­մուտ­քը պաշ­տո­նա­պես ող­ջու­նում է Նի­կո­լի քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը, թե ինչ լավ ես ա­նում, որ կտոր-կտոր հո­ղեր ես տա­լիս Ա­լիե­ւին: Չէ, այս­տեղ եր­կե­րե­սա­նիութ­յուն պետք չէ տես­նել: Պար­զա­պես, երբ մի ձեռ­քով այն­պի­սի ի­րա­վի­ճակ ես սար­քում, ո­րը մյուս ձեռ­քով կա­րող ես շի­կաց­նել, ա­պա դա ըն­դա­մե­նը քա­ոս եւ ծայ­րա­հեղ լա­րում­ներ ա­ռաջ բե­րող այն սո­վո­րա­կան մե­խա­նիզ­մին է շատ նման, ո­րը այդ­քան սի­րում են տար­բեր հատ­ված­նե­րում կի­րա­ռել անգ­լո­սաք­սե­րը: Ու ներ­կա ի­րո­ղութ­յուն­նե­րը գա­լիս են հու­շե­լու, որ նման խա­ղի հա­մար, ո­րը հա­յութ­յան հա­մար կա­րող է դառ­նալ վերջ­նա­կան հար­ված, պա­րարտ հող մեր երկ­րում ի­րոք կա:

Բայց մյուս կող­մից, թեեւ նա­խօ­րեին Բ­լին­քե­նը հեր­թա­կան ան­գամ խո­սեց Նի­կո­լի եւ Ա­լիե­ւի հետ՝ փոր­ձե­լով վե­րա­հաս­տա­տել տպա­վո­րութ­յու­նը, որ «գոր­ծի գլխին» Վա­շինգ­տոնն է կանգ­նած, մեկ է, այդ հար­ցում տա­րա­կու­սանք­նե­րի պա­կաս չկա: Եվ ա­մե­նա­մեծ հար­ցը՝ արդ­յո՞ք Ալիե­ւը հակ­ված է ա­մե­րիկ­յան ծրագ­րե­րով ա­ռաջ շարժ­վել, ո­րը մի կող­մից, նրա հա­մար ի­րոք շատ հրա­պու­րիչ է, ա­ռա­վել եւս, ե­թե Ս­յու­նի­քով կա­րո­ղա­նան «Զան­գե­զու­րի մի­ջանցք» կա­ռու­ցել: Բայց մյուս կող­մից, հի­շեց­նենք, դա չա­փա­զանց վտան­գա­վոր խաղ կլի­ներ ՌԴ-ի եւ Ի­րա­նի հան­դեպ: Այս հար­ցի վերջ­նա­կան, հստակ պա­տաս­խանն է, որ այս պա­հին տե­սա­նե­լի չէ:

Այս­պես, Ա­լիե­ւը նա­խօ­րեին հաս­տա­տեց, որ Հա­յաս­տա­նի հետ պաշ­տո­նա­կան բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը հա­մա­ձայն է շա­րու­նա­կել: Ըստ նրա, մոտ ժա­մա­նակ­ներս ղա­զա­խա­կան կող­մի ա­ռա­ջար­կով Ալ­մա -Ա­թա­յում կհան­դի­պեն Ադր­բե­ջա­նի եւ Հա­յաս­տա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար­նե­րը: Ընդ ո­րում, հայ­տա­րա­րութ­յու­նը հնչել է Բ­լին­քե­նի հետ հե­ռա­խո­սազ­րույ­ցի ֆո­նին, ին­չը եւս կա­րող է ակ­նարկ լի­նել, թե գոր­ծըն­թա­ցը տա­կից ա­ռաջ է տա­նում Վա­շինգ­տո­նը: Ընդ ո­րում, սա սպա­սե­լի էր. վեր­ջերս, Ղա­զախս­տա­նի նա­խա­գահ Տո­կաե­ւի հա­յաս­տան­յան այ­ցի ժա­մա­նակ, երբ նա պաշ­տո­նա­պես հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան բա­նակ­ցութ­յուն­նե­րի միջ­նոր­դութ­յան հայտ ներ­կա­յաց­րեց, ար­դեն իսկ հաս­կա­նալ կա­րե­լի էր, որ այդ մա­սին պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ ձեռքբեր­ված են: Ի դեպ, չմո­ռա­նանք, որ դրա­նից հե­տո Ղա­զախս­տա­նը հասց­րեց Բ­րի­տա­նիա­յի հետ ռազ­մա­վա­րա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցութ­յան մա­սին ինչ-որ պայ­մա­նա­գիր կնքել, ո­րը կա­րող է ստեղ­ծել տպա­վո­րութ­յուն, որ Տո­կաե­ւը սկսել է բա­ցա­հայ­տո­րեն խա­ղալ անգ­լո­սաք­սե­րի օգ­տին, այն է՝ Ռու­սաս­տա­նի դեմ: Բայց ան­գամ դրա­նով, դեռ ռեալ չէ ա­սել, որ հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան գոր­ծըն­թա­ցում միջ­նորդ դառ­նա­լու ա­ռա­ջար­կը Տո­կաեւն ա­նում է անգ­լո­սաք­սե­րի կող­մից:

Այս­պես, մի կող­մից՝ «Մի­ջին մի­ջանց­քի» կամ «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» սցե­նա­րը, ո­րը փոր­ձում են ա­ռաջ տա­նել Թուր­քիան եւ Ա­րեւ­մուտ­քը, բայց նաեւ «ի­րար տակ փո­րե­լով», ի­րոք Ղա­զախս­տա­նի հա­մար կա­րող է միան­գա­մայն շա­հա­վետ լի­նել: Բայց նախ՝ Էր­դո­ղա­նը հրա­ժար­վեց Վա­շինգ­տոն ծրագր­ված այ­ցից, եւ դա կա­րող է վերջ­նա­կա­նա­պես ձա­խող­վել ժա­մա­նա­կի սղութ­յան պատ­ճա­ռով. Վա­շինգ­տո­նին հա­մե­մա­տա­բար «ա­զատ ման­եւ­րե­լու» ժա­մա­նակ մնում է մոտ եր­կու-ե­րեք ա­միս: Դ­րա­նից հե­տո ԱՄՆ-ում սկսվե­լու է բուն ընտ­րա­կան փու­լը, եւ ինչ ի­մա­նաս, թե դա ին­չի կտա­նի: Այ­սինքն, ե­թե այս կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում Էր­դո­ղա­նը չհասց­նի Բայ­դե­նի թի­մի հետ կոնկ­րետ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­ներ ձեռք բե­րել, պետք է սպա­սի ընտ­րութ­յուն­նե­րի ա­վար­տին: Ա­սենք, ե­թե ան­գամ ինչ-որ բան պայ­մա­նա­վոր­վի, ա­պա է­լի պետք է սպա­սի, թե ով է ընտր­վե­լու: Ընդ ո­րում, չմո­ռա­նանք, խա­ղաթղ­թին է դրված ռուս­նե­րի (նաեւ պար­սիկ­նե­րի, չի­նա­ցի­նե­րի) հետ թշնա­մա­նալ-չթշնա­մա­նա­լու հար­ցը, եւ այն­պի­սի ծեր աղ­վե­սը, ինչ­պի­սին Էր­դո­ղանն է, հա­զիվ թե այս պա­հին կտրուկ քայ­լե­րի գնա:

ՈՒՄ ՀԱՄԱՐ Է ԱՇԽԱՏՈՒՄ ՏՈԿԱԵՎԸ

Նույ­նը կա­րե­լի է ա­սել նաեւ Տո­կաե­ւի մա­սին, ո­րը, բա­ցի սե­փա­կան կուր­սից, մաս­նա­վո­րա­պես «Թ­յուր­քա­կան մի­ջանց­քի» հար­ցով պետք է նա­յի Էր­դո­ղա­նի քայ­լե­րին: Գու­մա­րած դրան, Տո­կաեւն ի­րա­կա­նում «մի փոքր» ա­վե­լի լայն շա­հեր ու­նի, քան ըն­դա­մե­նը անգ­լո­սաք­սե­րի քա­րո­զած «Մի­ջին մի­ջանցքն» է: Ղա­զախս­տա­նը, ակն­հայ­տո­րեն, ի­րեն տես­նում է չի­նա­կան «Մե­տաք­սի ու­ղի» ա­ռանց­քա­յին մաս­նա­կից­նե­րից մե­կի դե­րում, ո­րի մեջ նույն «Մի­ջին մի­ջանց­քը» այլ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան ի­մաս­տով տե­ղա­վոր­վում է, գու­մա­րած մի շարք այլ խո­շո­րա­գույն ծրագ­րեր: Իսկ դրա հա­մար Տո­կաե­ւը չի կա­րող խոր­քա­յին ի­մաս­տով շեղ­վել այն պայ­մա­նա­վոր­վա­ծութ­յուն­նե­րից, ո­րոնք գոր­ծում են Ռու­սաս­տան-­Չի­նաս­տան-Ի­րան աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան դաշ­տում: Ընդ ո­րում, թեեւ Վա­շինգ­տո­նը հեր­թա­կան ան­գամ փոր­ձեց Բ­լին­քե­նի այ­ցի մի­ջո­ցով վե­րա­կողմ­նո­րո­շել Պե­կի­նին, սա­կայն այդ այ­ցը դար­ձավ, այս­պես ա­սենք, ան­նա­խա­դեպ ձա­խող­ված: Պատ­կե­րաց­րեք, բա­նը հա­սավ նրան, որ ե­թե Բ­լին­քե­նին դի­մա­վո­րե­լիս Պե­կի­նը ինչ-որ փոքր տրա­մա­չա­փի պաշ­տոն­յա­յի ու­ղար­կել էր օ­դա­նա­վա­կա­յան, ա­պա ճա­նա­պար­հե­լիս միայն ԱՄՆ դես­պանն էր: Ա­րա­րո­ղա­կար­գա­յին հար­ցե­րին խորհր­դան­շա­կան ու­շադ­րութ­յամբ վե­րա­բեր­վող Պե­կի­նի «լեզ­վով» սա նշա­նա­կում է, որ պետ­քար­տու­ղա­րին պար­զա­պես դուրս են վռնդել Չի­նաս­տա­նից: Այ­սինքն, Չի­նաս­տա­նը շա­րու­նա­կում է իր գի­ծը, եւ քիչ հա­վա­նա­կան է թվում, որ այս թեժ պա­հին Ղա­զախս­տա­նը կփոր­ձի մտնել անգ­լո­սաք­սո­նա­կան ինչ-որ խա­ղե­րի մեջ, ո­րոնք ու­նեն ան­թա­քույց հա­կա­ռու­սա­կան (հա­կաի­րա­նա­կան եւ, վերջ­նարդ­յուն­քում, հա­կա­չի­նա­կան) ուղղ­վա­ծութ­յուն:

Ընդ ո­րում, Հա­յաս­տա­նով անց­նող Մեղ­րիի փոք­րիկ հատ­վածն այդ գլո­բալ ծրագ­րե­րի ա­ռանց­քա­յին դե­տալ­նե­րից մեկն է մնում, եւ այս ֆո­նին ա­սել, թե Տո­կաե­ւը հա­նուն անգ­լո­սաք­սե­րի շա­հե­րի է Ա­լիե­ւին եւ Նի­կո­լին Ղա­զախս­տան հրա­վի­րել, մնում է քիչ հա­վա­նա­կան տար­բե­րա­կը:

Ա­մեն դեպ­քում, այն, որ հայ-ադր­բե­ջա­նա­կան սահ­ման­նե­րին ըն­թա­նում է ակ­տիվ սահ­մա­նա­զատ­ման գոր­ծըն­թաց, ար­դեն իսկ հու­շում է, որ օ­րա­կարգ է մտնում գլխա­վոր հար­ցը՝ կո­մու­նի­կա­ցիա­նե­րի թե­ման: Իսկ թե ում սցե­նա­րով, դա, կրկնենք, շատ ա­վե­լի հստակ կդառ­նա Նի­կո­լին սպաս­վող մոս­կով­յան այ­ցից, դրա չկա­յա­նա­լուց կամ, մի­գու­ցե, մինչ այդ նրա հրա­ժա­րա­կա­նից: Չնայած, խեսում են, թե միջոցառումներից մեկին չի գնա, մյուսին` կգնա: Սակայն աշխարհում այն սուր վիճակն է, որև «կիսահղի» խաղալով ոչ թե երկու կողմերի հետ էլ լավ կլինես, այլ կմնաս երկուսի ճնշման տակ: