Ինչու Վաշինգտոնն այսքան բացահայտ «գցեց» Նիկոլին

Եվ այս­պես, հա­յաս­տան­յան վայ իշ­խա­նութ­յուն­նե­րի կող­մից այդ­քան գո­վազդ­ված` Նի­կո­լի բրյու­սել­յան այցն ու հան­դի­պու­մը ԱՄՆ-ԵՄ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ, ինչ­պես եւ ա­վե­լի վաղ են­թադ­րում էինք, ա­վարտ­վեց կա­տար­յալ ձա­խող­մամբ: Ա­վե­լին, ինչ­քան էլ որ նի­կոլ­յան թիմն այդ հան­դի­պու­մը փոր­ձեց հա­յաս­տան­յան հան­րութ­յա­նը հրամց­նել, որ­պես Հա­յաս­տա­նին օգ­նե­լուն միտ­ված գա­գա­թա­ժո­ղով, սա­կայն ան­գամ գա­գա­թա­ժո­ղո­վի նշույլ չկար.ըն­դա­մե­նը կան­չել էին Նի­կո­լին` ի­րենց ո­րո­շում­նե­րը հայտ­նե­լու եւ հրա­հանգ­ներ տա­լու:

ԲՐՅՈՒՍԵԼՅԱՆ ԽԱՅՏԱՌԱԿՈՒԹՅԱՆ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

­Թե ին­չու էր այս հան­դի­պու­մը դեռ չկայա­ցած, ար­դեն իսկ ձա­խող­ման են­թա­կա, ակն­հայտ էր ի սկզբա­նե: Հա­յաս­տան­յան իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը խնդիր ու­նեն` հա­մո­զել ժո­ղովր­դին, թե ի­րենց ա­րեւմտ­յան կուրսն ար­դա­րաց­ված է, այ­սինքն, էս է, կկնքեն «խա­ղա­ղութ­յան պայ­մա­նա­գի­րը», դրա­նով կլուծ­վի մեր անվ­տան­գութ­յան խնդի­րը, հե­տո Ա­րեւ­մուտ­քը մեր երկրին այն­քան փող կտա, որ բազ­մա­կի կգե­րա­զան­ցի ռու­սա­կան ուղ­ղութ­յու­նից ե­կա­ծը, կանց­նենք ա­րեւմտ­յան վեկ­տո­րի եւ կապ­րենք կուշտ եւ բախ­տա­վոր: Իսկ ժո­ղովր­դին հա­մո­զե­լու հա­մար եր­կու պարզ փաստ պետք է կա­րո­ղա­նան հիմ­նա­վո­րել: Նախ, որ Ա­րեւ­մուտ­քի օգ­նութ­յամբ ի­րոք կա­րող ենք հաս­նել կա­յուն խա­ղա­ղութ­յան: Երկ­րոր­դը, որ Ա­րեւ­մուտ­քից սպաս­վում են շատ ա­վե­լի մեծ տնտե­սա­կան օ­գուտ­ներ, քան Ռու­սաս­տա­նից ե­կա­ծը: Ու ե­թե այս­քա­նը չեն կա­րո­ղա­նում ա­պա­ցու­ցել եւ շա­րու­նա­կում են ի­րենց ա­րեւմտ­յան կուրս կոչ­վա­ծը, ա­պա դրա­նով հա­կա­ռակն են ա­պա­ցու­ցե­լու, որ դի­տա­վո­րութ­յամբ եր­կի­րը տա­րել եւ տա­նում են ա­մե­նա­քի­չը` ա­վե­լի վատ վի­ճա­կի, որն ու­նենք, իսկ ա­վե­լի ռեալ` կոր­ծան­ման: Հենց այդ բրյու­սել­յան հան­դի­պու­մից էլ սպա­սում էին ստա­նալ «ա­րեւմտ­յան ե­րա­զանք­նե­րի» ա­պա­ցույց­նե­րը: Թե­կու­զեւ ձե­ւա­կան, ըն­դա­մե­նը խոս­տում­նե­րի տես­քով, որ Նի­կո­լը հետ գար եւ սկսեր պո­պու­լիզ­մի հեր­թա­կան հե­ղե­ղը, թե` «Ա­րեւ­մուտ­քը մեզ ա­մեն ին­չով կօգ­նի»:

­Բայց այն, ինչ Բ­լին­քե­նի եւ կո­ռուպ­ցիա­յի մե­ղադ­րանք­նե­րը շա­լա­կած Ուր­սու­լա­յի շուր­թե­րով Ա­րեւ­մուտ­քը խոս­տա­ցավ Նի­կո­լին, ոչ թե փրկութ­յան ու­ղի էր Հա­յաս­տա­նի հա­մար, այլ պար­զա­պես ձեռ­առ­նո­ցի: Ու այս­տեղ ա­ռաջ է գա­լիս այս պատ­մութ­յան, թե­րեւս, ա­մե­նա­կա­րե­ւոր հար­ցե­րից մե­կը: Կա­րո՞ղ էին, չէ, սո­վո­րա­կա­նի պես ոս­կե լեռ­ներ խոս­տա­նալ, ո­րը, ի­հար­կե, չէին տա, բայց Նի­կո­լի հա­մար այս պա­հին լայն պո­պու­լիս­տա­կան դաշտ կբա­ցեին: Բայց շարժ­վե­ցին միան­գա­մայն հա­կա­ռակ ուղ­ղութ­յամբ` տվե­ցին այն­պի­սի «խոս­տում­նե­ր», ո­րը Նի­կո­լին ան­գամ պո­պու­լիզ­մից է զրկում: Օ­րի­նակ, այն, ինչ խոս­տա­ցավ մաս­նա­վո­րա­պես ԱՄՆ-ն թ­վա­յին տես­քով, այն է` 65 մի­լիոն դո­լար, հա­վա­սա­րա­զոր էր նրան, որ Բ­լին­քե­նը հայ­տա­րա­րեր` ե­կել եմ ա­սե­լու, որ վրաս հույս չդնեք: Ու­րեմն, ին­չո՞ւ գնա­ցին այդ տար­բե­րա­կով`ոս­կե սա­րե­րի փո­խա­րեն` մեզ վրա ո´չ­ անվ­տան­գա­յին, ո´չ տն­տե­սա­կան հար­ցե­րով հույս չդնեք, բայց պար­տա­վոր եք հա­վա­տար­մո­րեն ծա­ռա­յել: Հաշ­վի չառ­նե­լով ան­գամ այն, որ նման վար­վե­լա­կեր­պը լուրջ հար­ված է հա­յաս­տան­յան խա­մա­ճիկ­նե­րի քա­րոզ­չա­կան դիր­քե­րին` ա­րեւմտ­յան «պայ­ծառ ա­պա­գա­յի» հետ կապ­ված: Սա Բ­լին­քեն-Ուր­սու­լա­յի կող­մից հա­տուկ քա՞յլ էր, այն­քան են վստահ հա­յաս­տան­յան կա­տա­րա­ծու­նե­րի հա­վա­տար­մութ­յան եւ դիր­քե­րի ամ­րութ­յան վրա, որ հարկ չեն հա­մա­րում ան­գամ «շրջան­ցիկ մա­նեւ­րե­րի» դի­մե՞լ, թե՞ պար­զա­պես հեր­թա­կան գլո­բալ կո­պիտ սխա­լը թույլ տվե­ցին:

ՀԵՐԹԱԿԱՆ ԽՈՇՈՐ ԽԱՂԻ ՄԵՋ ԵՆՔ

­Մեկ բան հաս­տատ է. Բ­լին­քե­նը, որ­պես­զի կար­ճա­ժամ­կետ կամ մի­գու­ցե՝ եր­կա­րա­ժամ­կետ կտրված­քով սեղ­մե­լով հա­յաս­տան­յան ուղ­ղութ­յամբ ար­գե­լա­կը, ան­գամ ռիս­կի են­թար­կե­լով ի­րենց դիր­քե­րը, պետք է որ շատ լուրջ շար­ժա­ռիթ­ներ ու­նե­նար: Եվ ա­հա այս ֆո­նին տե­ղի ու­նե­ցան մի շարք ի­րա­դար­ձութ­յուն­ներ, ո­րոնք մտո­րում­նե­րի տե­ղիք տա­լիս են: Նախ, բրյու­սել­յան այս հան­դիպ­ման շե­մին Իս­րա­յե­լը բա­ցա­հայտ հար­ձակ­ման գնաց Ի­րա­նի դեմ՝ հար­վա­ծե­լով Դա­մաս­կո­սում ի­րա­նա­կան դի­վա­նա­գի­տա­կան հաս­տա­տութ­յա­նը եւ դրա­նով ծայ­րա­հեղ սրե­լով մեծ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին ի­րա­վի­ճա­կը: Այն, որ դա ԱՄՆ-ին Ի­րա­նի դեմ պա­տե­րազ­մի մեջ ներ­քա­շե­լու հեր­թա­կան փորձն էր, նաեւ այն, որ այդ հար­վածն ա­ռանց բրի­տա­նա­կան «դաբ­րո­յի» հա­զիվ թե լի­ներ, դժվար չէ կռա­հել: Ա­մեն դեպ­քում, այդ­պի­սի ակ­նարկ­ներ ե­ղան նաեւ ա­մե­րիկ­յան պաշ­տո­նա­կան հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րում: Եվ ա­հա, այս ա­մե­նին զու­գա­հեռ, ի­րո­ղութ­յունն այն է, որ բր­յու­սել­յան հան­դիպ­ման թի­կուն­քում եւս պարզ տե­սա­նե­լի են բրի­տա­նա­կան ա­կանջ­նե­րը, հաշ­վի առ­նե­լով նաեւ փաս­տը, որ այդ հան­դի­պումն ա­ռա­ջինն ա­նոն­սա­վո­րեց MI6-ի սի­րա­սուն ԱԽՔ Ար­մեն Գ­րի­գոր­յա­նը: Իսկ այն, որ Հա­յաս­տա­նի` կտրուկ ա­րեւմտ­յան շրջա­դար­ձի դեպ­քում մեր երկ­րում ՆԱՏՕ-ա­կան ու­ժե­րի ա­րա­գաց­ված տե­ղա­կայ­ման հե­ռան­կար էր բաց­վում, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ: Թե­կու­զեւ Ադր­բե­ջա­նի կող­մից սահ­մա­նա­յին ի­րա­վի­ճա­կի սրե­լու պատ­ճա­ռա­բան­մամբ: Ու այս­տեղ այս հարցն է՝ իսկ ինչ­պե՞ս ե­ղավ, որ հենց այս պա­հին Բա­քուն, ո­րը ԱՄՆ-ին պա­տե­րազ­մի մեջ ներ­քա­շե­լու ջա­տա­գով բրի­տա­նա-իս­րա­յել­յան թի­մի դաշ­նա­կիցն է, հենց այս ա­մե­նին զու­գա­հեռ գնաց սրա­ցում­նե­րի: Բր­յու­սել­յան հան­դիպ­ման պատ­ճա­ռո՞վ, որն ակն­հայ­տո­րեն Բաք­վի հա­մար խնդիր չէ: Կա­րե­լի է նաեւ այս­պես ձե­ւա­կեր­պել. այն բրյու­սել­յան հան­դիպ­մա՞ն, ո­րի թի­կուն­քում ցցված են իր մեր­ձա­վոր բրի­տա­նա-իս­րա­յել­յան թե­ւի ա­կանջ­նե­րը: Ու այս ա­մե­նին զու­գա­հեռ՝ պա­տա­հա­կա՞ն է, որ ի­րա­նա­կան մի շարք աղբ­յուր­ներ Իս­րա­յե­լից զատ, նաեւ Բաք­վի հաս­ցեին են մե­ղադ­րող ակ­նարկ­ներ հնչեց­նում Դա­մաս­կո­սի հյու­պա­տո­սա­րա­նի վրա հար­ձակ­ման հետ կապ­ված: Կամ, պա­տա­հա­կա՞ն է, որ այս ա­մե­նին զու­գա­հեռ, ի­րա­նա­կան աղբ­յուր­նե­րը տե­ղե­կատ­վա­կան ար­տա­հոսք կազ­մա­կեր­պե­ցին՝ Հա­յաս­տան ռազ­մա­կան բեռ­ներ (ա­նօ­դա­չու­ներ եւ այլն) փո­խան­ցե­լու մա­սին:

Ի­հար­կե, միամ­տութ­յուն կլի­ներ այս բո­լոր պա­րա­մետ­րե­րի հա­մընկ­նու­մը պա­տա­հա­կա­նութ­յուն հա­մա­րել, եւ շատ նման է, որ այս փաս­տեր խո­սում են ԱՄՆ-ին Ի­րա­նի դեմ պա­տե­րազ­մի մեջ ներ­քա­շե­լու պլա­նա­վոր­ված օ­պե­րա­ցիա­յի մա­սին, ո­րը նաեւ ռուս­նե­րի հա­մար երկ­րորդ ճա­կատ է բա­ցե­լու: Մո­տա­վո­րա­պես այն­պես, ինչ­պես ուկ­րաի­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ էին ծրագ­րում, երբ բրի­տա­նա-իս­րա­յել­յան մանկ­լա­վիկ Մակ­րո­նը (ա­մեն դեպ­քում, հենց այն­պես չէ, որ, օ­րի­նակ, նա­խօ­րեին Բ­րի­տա­նիա­յի արտ­գործ­նա­խա­րար Քե­մե­րո­նը եւ Ֆ­րան­սիա­յի վար­չա­պե­տի «կնոջ» եւ հա­մա­տե­ղութ­յան կար­գով՝ արտ­գործ­նա­խա­րար Ս­տե­ֆան Սե­ժուր­նե­նի հետ հա­մա­տեղ հայ­տա­րա­րե­ցին, թե՝ Ուկ­րաի­նա­յի պար­տութ­յու­նը կնշա­նա­կի Արեւ­մուտ­քի պար­տութ­յուն) հան­կարծ սկսեց խո­սել Ուկ­րաի­նա զորք տե­ղա­փո­խե­լու մա­սին՝ դա կպցնե­լով ՆԱՏՕ-ի ան­վան հետ: Ու այս խա­ղը սկսեց մի փոքր թու­լա­նալ միայն այն բա­նից հե­տո, երբ Վա­շինգ­տո­նը քա­նիցս ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դակ­նե­րով հայ­տա­րա­րեց, թե ոչ մի դեպ­քում Ուկ­րաի­նա ա­մե­րիկ­յան զին­վոր­ներ չի ու­ղար­կե­լու: Եվ նույն Մակ­րո­նը նման մի թեզ էլ Հա­յաս­տա­նի հետ կապ­ված է հնչեց­նում, ո­րի մա­սին, չմո­ռա­նանք, Հա­յաս­տա­նում Ֆ­րան­սիա­յի դես­պա­նը մի իս­կա­կան շոու սար­քեց բրյու­սել­յան հան­դիպ­ման շե­մին: Ու ե­թե Բր­յու­սե­լում Բ­լին­քե­նը սկսեր խո­սել Հա­յաս­տա­նին ցու­ցա­բեր­վե­լիք մասշ­տա­բա­յին օգ­նութ­յան մա­սին եւ ոչ թե 65 մի­լիո­նա­նոց ձե­ռառ­նո­ցին սար­քեր, ա­պա, արդ­յոք թվարկ­ված ա­րեւմտ­յան ու­ժե­րը չէի՞ն հրամց­նի, որ­պես ԱՄՆ-ից ե­կած «դաբ­րո»՝ անց­նե­լով Հա­յաս­տան «ֆրան­սիա­կան ռազ­մա­կան օգ­նութ­յուն» բե­րե­լու փու­լին: Ա­ռա­վել եւս, ե­թե Ի­րա­նը տաք-տաք վի­ճա­կում մի քա­նի հար­ված հասց­ներ Իս­րա­յե­լին: Գու­մա­րենք բրյու­սել­յան հան­դիպ­ման մա­սին Մոսկ­վա­յի ռեակ­ցիան ու կհայտն­վեինք Եր­րորդ աշ­խար­հա­մար­տից մի քա­նի վայրկ­յան պա­կաս վի­ճա­կում:

ԻՆՉ Է ՊԵՏՔ ՎԱՇԻՆԳՏՈՆԻՆ

­Բայց ա­հա Բ­լին­քե­նը նախ՝ հա­մա­ռո­րեն հա­մո­զեց Թեհ­րա­նին, որ Դա­մաս­կո­սի հար­վա­ծի հետ Վա­շինգ­տո­նը ո­րե­ւէ կապ չու­նի: Բա­ցի այդ, շատ նման է, որ ան­գամ սե­փա­կան դիր­քե­րը թու­լաց­նե­լու ռիս­կին գնա­լով, Վա­շինգ­տո­նը հրա­պա­րա­կավ հայ­տա­րա­րեց Նի­կո­լի` նման չնչին օգ­նութ­յան խոստ­ման մա­սին, ո­րը եւս ռուս-ի­րա­նա­կան ուղ­ղութ­յամբ բախ­ման չգնա­լու հար­ցում ար­գե­լա­կի տպա­վո­րութ­յուն է թող­նում:

Ա­մեն դեպ­քում, չմո­ռա­նանք, որ ար­դեն տե­ւա­կան ժա­մա­նակ է, որ Իս­րա­յելն ու Բ­րի­տա­նիան միան­գա­մայն հաս­կա­նա­լի դրդա­պատ­ճառ­նե­րով հա­մա­ռո­րեն փոր­ձում են ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին Մեր­ձա­վոր Ա­րե­ւել­քում ներ­քա­շել հա­կաի­րա­նա­կան պա­տե­րազ­մի մեջ: Բայց ան­գամ այն պա­րա­գա­յում, երբ ե­մեն­ցի հու­սիթ­նե­րը ար­գե­լա­փա­կե­ցին Կար­միր ծով – Սո­ւե­զի ջրանցք ան­ցու­մը, որն ԱՄՆ-ի­ եւ Եվ­րո­պա­յի հա­մար կեն­սա­կան նշա­նա­կութ­յուն ու­նի, Վա­շինգ­տոնն է­լի խու­սա­փեց պա­տե­րազ­մից: Ու միայն այս օ­րի­նա­կը գա­լիս է հու­շե­լու, որ առն­վազն այս պա­հին պա­տե­րազմ չսկսե­լու հրա­մա­յա­կանն ա­մե­րիկ­յան գոր­ծող վար­չա­կազ­մի հա­մար գե­րիշ­խող է մնա­ցած ա­մեն բա­նի հան­դեպ: Թե ին­չու, կա­րե­լի է հաս­կա­նալ. ընտ­րութ­յուն­նե­րին հաշ­ված ա­միս­ներ են մնա­ցել, եր­կի­րը ֆի­նան­սա­կան կո­լապ­սի ա­ռաջ է, ԱՄՆ պե­տա­կան պարտ­քը, ո­րը Թ­րամ­փը հանձ­նեց մոտ 22 տրի­լիոն դո­լա­րի ­մակար­դա­կով (կո­րո­նա­վի­րու­սի պատ­ճա­ռով ա­ճով հան­դերձ), հի­մա 35 տրի­լիո­նի շե­մին է՝ բո­լոր հե­տե­ւանք­նե­րով հան­դերձ, Բայ­դե­նի իշ­խա­նութ­յու­նը մա­զից կախ­ված վի­ճա­կում է, եւ նոր, ա­ռա­վել եւս՝ մասշ­տա­բա­յին պա­տե­րազ­մը կդառ­նա այդ թե­լը կտրող մկրա­տը: Ա­ռա­վել եւս, երբ այդ պա­տե­րազմն ուղ­ղա­կիո­րեն ԱՄՆ-ի թիվ 1 հա­կա­ռա­կոր­դի՝ Չի­նաս­տա­նի հետ չի առնչ­վե­լու: Այ­սինքն, թե­կու­զեւ մի­ջին մասշ­տա­բի պա­տե­րազ­մը, ա­սենք՝ Իրա­նի հետ, ե­թե ան­գամ ռուս­նե­րը չխառն­վեն, է­լի ԱՄՆ-ի հա­մար ծանր հար­ված է, իսկ Չի­նաս­տա­նի հա­մար՝ թռիչք:

­Կարճ ա­սած, պետք է գո­նե մինչ ընտ­րութ­յուն­նե­րը դի­մա­նալ, եւ այս ի­րա­վի­ճա­կում Նի­կո­լին գցել-չգցե­լու թե­ման Վա­շինգ­տո­նի հա­մար ան­գամ ոչ թե տաս­նե­րոր­դա­կան, այլ ընդ­հան­րա­պես օ­րա­կար­գա­յին հարց չի կա­րող լի­նել:

Ա­մեն դեպ­քում, Նե­թան­յա­հուն ար­դեն գրե­թե բան­տի ճա­նա­պարհն է բռնել, Սու­նա­կին խոս­տա­նում են հա­զիվ մեկ ամս­վա վար­չա­պե­տա­կան կյանք: Այ­սինքն, MI6-ի սար­քած՝ Հա­յաս­տա­նի եվ­րո­պա­սի­րութ­յան եւ Ա­լիե­ւի իս­րա­յե­լա­սի­րութ­յան այս նո­պան դառ­նում է քիչ հե­ռան­կա­րա­յին: Չ­նա­յած, Ա­լիե­ւը ջրից չոր դուրս գա­լու բա­զում քայ­լեր ու­նի: Մ­նում է տես­նել, թե Նի­կոլն ինչ կա­նի: