ԴՐՍՈՒՄ` ԿՈՒԶԵԿՈՒԶ, ՆԵՐՍՈՒՄ` ԱՆՏԵՐՈՒԴՈՒՍ

Օ­մե­գա Ա­րոն Լոն­դո­նում է: Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յում Հա­յաս­տա­նի դես­պա­նութ­յու­նը տե­ղա­փոխ­վել է նոր շենք, բաց­ման ա­րա­րո­ղութ­յա­նը ներ­կա էին ՀՀ ԱԳՆ ղե­կա­վար Ա­րա­րատ Միր­զո­յա­նը և Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի առևտ­րի նա­խա­րար Թի­մո­թի Մին­թո­նը։ Ո՛չ, բրի­տա­նա­ցիք սխալ նա­խա­րար չեն ու­ղար­կել: Ն­րանք ջենթլ­մեն են, չեն կեղ­ծում և քա­նի որ գի­տեն` Օ­մե­գան հայ­րե­նա­վա­ճառ­նե­րի ԱԳ նա­խա­րարն է, ա­պա ու­ղար­կել են հենց պրո­ֆի­լա­յին նա­խա­րա­րին` ա­ռևտ­րի:

«ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ» ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԽԱՉՄԵՐՈՒԿԻՆ ԸՆԴԱՌԱՋ

­Միր­զո­յանն էլ Լոն­դո­նը որ­պես այ­ցի վայր ընտ­րե­լիս վար­վել է որ­պես թրքահ­պա­տակ Նի­կո­լի ճշմա­րիտ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ: Glo­bal Wit­ness մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պութ­յու­նը հայտ­նում է. «Բ­րի­թիշ Փեթ­րո­լիում նավ­թա­յին ըն­կե­րութ­յու­նը մե­ղադր­վում է Լեռ­նա­յին Ղա­րա­բա­ղում Ադր­բե­ջա­նի ագ­րե­սիան ֆի­նան­սա­վո­րե­լու մեջ»։ Ընդ­հա­նուր առ­մամբ, 2020 թվա­կա­նից ի վեր BP–ն Ադր­բե­ջա­նի կա­ռա­վա­րութ­յա­նը փո­խան­ցել է 35 մի­լիարդ դո­լա­րի նավթ և գազ։ Մա­սամբ մի­ջոց­ներն ուղղ­վել են ար­ցա­խա­հա­յութ­յան դեմ զեն­քի ձեռք­բեր­մա­նը։ BP–ն հեր­քում է մե­ղադ­րանք­նե­րը։ Բա­ցի այդ, սեպ­տեմ­բե­րի 19–ին Ար­ցա­խի դեմ ադր­բե­ջա­նա­կան ագ­րե­սիա­յի սկսվե­լուց հե­տո Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի նախ­կին վար­չա­պետ Թո­նի Բ­լե­րը հայտն­վել է Ադր­բե­ջա­նի շա­հե­րի լոբ­բին­գի կաս­կա­ծան­քի կի­զա­կե­տում։ Բ­լե­րը սերտ կա­պեր հաս­տա­տեց Ա­լի­ևի հետ այն բա­նից հե­տո, երբ թո­ղեց Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նը և սկ­սեց մի­լիոն­ներ վաս­տա­կել որ­պես կա­ռա­վա­րութ­յուն­նե­րի և­ ըն­կե­րութ­յուն­նե­րի խորհր­դա­տու: Մեծ Բ­րի­տա­նիա­յի նախ­կին վար­չա­պե­տը աշ­խա­տան­քի է ըն­դուն­վել BP–ի գլխա­վո­րած կոն­սոր­ցիու­մին խորհր­դատ­վութ­յուն տա­լու հա­մար, ո­րը ձգտում է բնա­կան գազ ար­տա­հա­նել Ադր­բե­ջա­նից Եվ­րո­պա:

Ընդ­հան­րա­պես Ա­րա­րատ Միր­զո­յա­նի հան­դի­պում­նե­րը «Խա­ղա­ղութ­յան խաչ­մե­րու­կի» կեղծ հա­յե­ցա­կար­գի շրջա­նակ­նե­րում արևմտ­յան երկ­րոր­դա­կան–եր­րոր­դա­կան պաշ­տոն­յա­նե­րի հետ բա­վա­կա­նին շատ են: Չենք անդ­րա­դառ­նա դրանց ա­ռան­ձին–ա­ռան­ձին, ըն­դա­մե­նը նշենք, որ «թոզ փչե­լու» է նման­վում` իբր թե ժրա­ջան հո­գում է Հա­յաս­տա­նի անվ­տան­գութ­յան «այ­լընտ­րանք» ստեղ­ծե­լու մա­սին: Իսկ երկ­րի ներ­սում ա­վե­լա­նում է ռեպ­րե­սիա­նե­րի ծա­վա­լը...

Այս­պես, «բռնութ­յան կո­չե­րի» չա­րա­բաս­տիկ հոդ­վա­ծով ար­դեն ՔԿ–ն հրա­վի­րել է «Պա­տիվ ու­նեմ» խմբակ­ցութ­յան ղե­կա­վար Հայկ Մա­մի­ջան­յա­նին: Իսկ ՀՀ 3–րդ նա­խա­գահ Սերժ Սարգս­յա­նի դեմ կար­ված կեղծ գոր­ծե­րի շար­քին ա­վե­լա­ցել է գու­մա­րի բռնա­գան­ձու­մը։ «Սերժ Սարգս­յա­նը Ար­ցա­խը ա­զա­տագ­րած հե­րոս է և ն­ման շին­ծու գոր­ծե­րով փոր­ձում են հան­րութ­յա­նը շե­ղել, դրա­նով ևս մեկ ան­գամ մո­լո­րեց­նել ժո­ղովր­դին, ի­րենց հա­կա­պե­տա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով»,– ն­շում է ՀՀԿ ԵԿ ղե­կա­վար Հեն­րիխ Դա­նիել­յա­նը: Քաղ­բան­տարկ­յալ­նե­րի ի­րո­ղութ­յու­նը նաև գի­տակց­վում է հան­րութ­յան կող­մից, «հան­ցա­վոր նախ­կին­ներ» կարծ­րա­տի­պը էլ չի աշ­խա­տում: Ըստ «Գե­լա­փի»–ի հե­տա­զո­տութ­յան` Ար­մեն Ա­շոտ­յա­նը քաղ­բան­տարկ­յալ է։ Հարց­ված­նե­րի 47,2 % –ը Ար­մեն Ա­շոտ­յա­նին հա­մա­րում է քաղ­բան­տարկ­յալ։ Այս ա­մե­նը փաս­տում է միայն այն, որ Հա­յաս­տա­նում չկա խոս­քի ա­զա­տութ­յուն, ժո­ղովր­դի «կող­մից» «ընտր­ված» «ժո­ղովր­դա­վար» կա­պի­տուլ­յան­տը հա­մար­վում է բռնա­պետ և­ այլևս չու­նի ոչ մի հան­րա­յին ա­ջակ­ցութ­յուն։ Եվ գոր­ծում է տի­պիկ բռնա­պե­տա­վա­րի` հա­րուց­ված քրգոր­ծե­րը կապ չու­նեն ո՛չ ի­րա­վա­գի­տութ­յան, ո՛չ էլ փաս­տե­րի հետ: «От­сут­ст­вие у вас су­ди­мос­ти – это не ва­ша за­слу­га, а на­ша не­до­ра­бот­ка»,– 100 տա­րի ա­ռաջ ա­սում էր «եր­կա­թե Ֆե­լիք­սը»` ЧК–ի ռեպ­րե­սիվ մե­քե­նա­յի հիմ­նա­դիր Ձեր­ժինս­կին:

Օ­րեր ա­ռաջ ԱՄՆ Պետ­դե­պի, ինչ­պես նաև Կոնգ­րե­սի եր­կու պա­լատ­նե­րի ա­ռանց­քա­յին ան­դամ­նե­րին՝ այդ թվում հայ­կա­կան հանձ­նախմ­բի ան­դամ­նե­րին ու­ղարկ­վել է զե­կույց, ո­րը վե­րա­բե­րում է Հա­յաս­տա­նում ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան ի­րա­կան վի­ճա­կին և քաղ­բան­տարկ­յալ­նե­րի խնդրին: Մաս­նա­վո­րա­պես, ման­րա­մաս­ներ են ներ­կա­յաց­վել Ար­մեն Ա­շոտ­յա­նի, Նա­րեկ Մալ­յա­նի, Մա­մի­կոն Աս­լան­յա­նի, Տաթ­ևիկ Վի­րաբ­յա­նի, Գ­րի­գո­րի Խա­չա­տու­րո­վի և­ այ­լոց դեմ կար­ված ա­պօ­րի­նի գոր­ծե­րի վե­րա­բեր­յալ: Զե­կույ­ցի նպա­տակն է կոնգ­րե­սի ազ­դե­ցիկ ան­դամ­նե­րին տե­ղե­կաց­նել Հա­յաս­տա­նում տե­ղի ու­նե­ցող հա­կա­ժո­ղովր­դա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րի մա­սին: Ն­մա­նա­տիպ զե­կույց ստա­ցել են նաև ԵՄ մի շարք երկ­նե­րի կա­ռա­վա­րութ­յուն­ներ և­ օ­րենս­դիր մարմ­նի ա­ռանց­քա­յին դեմ­քեր:

Մ­նում է «թավշ­յա» բռնա­պե­տի մա­սին ճիշտ եզ­րա­կա­ցութ­յուն­ներ ա­նեն, այլ ոչ թե ա­ռաջ­նորդ­վեն «շան որ­դի է, բայց մեր շան որ­դին» բա­նա­ձև­ով: Մինչ­դեռ դրա նա­խան­շան­նե­րը կան: «ԵՄ–ն իր ան­վե­րա­պահ ա­ջակ­ցութ­յունն է հայտ­նում Հա­յաս­տա­նի ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ճա­նա­պար­հով ընտր­ված իշ­խա­նութ­յուն­նե­րին։ Մենք պետք է շատ զգոն լի­նենք Հա­յաս­տա­նը ա­պա­կա­յու­նաց­նե­լու ցան­կա­ցած փոր­ձի դեմ՝ ներ­քին, թե ար­տա­քին»,– հայ­տա­րա­րել է ԵՄ ար­տա­քին գոր­ծե­րի և­ անվ­տան­գութ­յան քա­ղա­քա­կա­նութ­յան գե­րա­գույն ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ժո­զեպ Բո­րե­լը:

ԹՐՔԱԲՈԼՇԵՎԻԿՅԱՆ «ՈՒՂԵՂԱԼՎԱՑՈՒՄԸ» ՄԱՍԱՄԲ ՀԱՍՆՈ՞ՒՄ Է ԻՐ ՆՊԱՏԱԿԻՆ

Եվ այս­պես, «Գե­լափ»–ը ներ­կա­յաց­րել է ՀՀ անվ­տան­գա­յին և ներ­քա­ղա­քա­կան խնդիր­նե­րի վե­րա­բեր­յալ հար­ցում­նե­րի արդ­յունք­նե­րը։

Ինչ­պես եք գնա­հա­տում ՀՀ նա­խա­գա­հի, ԱԺ–ի, կա­ռա­վա­րութ­յան ու վար­չա­պե­տի գոր­ծու­նեութ­յու­նը հար­ցին՝ հարց­ված­նե­րի 34%–ը հա­վա­նութ­յուն է տվել կամ ա­վե­լի շուտ հա­վա­նութ­յուն է տվել Նի­կո­լի գոր­ծու­նեութ­յա­նը, 52,6%–ը նշել է, որ հա­վա­նութ­յուն չի տա­լիս կամ ա­վե­լի շուտ հա­վա­նութ­յուն չի տա­լիս։

­Հա­մա­պա­տաս­խա­նա­բար, 29,1%–ը հա­վա­նութ­յուն է տվել կա­ռա­վա­րութ­յան գոր­ծու­նեութ­յա­նը, 57,7 %–ը նշել է, որ հա­վա­նութ­յուն չի տա­լիս։ ԱԺ–ի գոր­ծո­ւնե­ութ­յա­նը հա­վա­նութ­յուն է տվել 22,2%–ը, իսկ 64%–ը՝ հա­վա­նութ­յուն չի տվել։ ՀՀ նա­խա­գա­հի գոր­ծու­նեութ­յա­նը հա­վա­նութ­յուն է տվել հարց­ված­նե­րի 23%–ը, հա­վա­նութ­յուն չի տվել 53,7%–ը։ «Գե­լա­փի» հա­յաս­տան­յան գրա­սեն­յա­կի տնօ­րեն Ար­ման Նա­վա­սարդ­յա­նի խոս­քով` ա­մե­նա­վատ ցու­ցա­նի­շը գրան­ցել է Ազ­գա­յին ժո­ղո­վը։

Այս­տեղ տես­նում ենք, որ ակն­հայ­տո­րեն ա­ճում է բևե­ռաց­վա­ծութ­յու­նը և ն­վա­զում է չկողմ­նո­րոշ­ված­նե­րի տե­սա­կա­րար կշի­ռը: Սա­կայն մտա­հո­գիչ է, որ կա­պի­տուլ­յան­տի վար­կա­նի­շը դուրս է ե­կել պատ­մա­կան մի­նի­մու­մի փո­սից, այ­սինքն չկողմ­նո­րոշ­ված­նե­րի մի փոքր մաս թեք­վել է դե­պի ար­ցա­խա­դավ դա­վա­ճա­նը: Այ­սինքն` խուն­տա­յի կոշտ տե­ղե­կատ­վա­կան–հո­գե­բա­նա­կան պա­տե­րազմն ընդ­դեմ հայ հան­րութ­յան, շուր­ջօր­յա մար­տա­կան քա­րոզ­չութ­յու­նը հաս­նում է իր նպա­տա­կին: Ճիշտ է, Նի­կո­լի դեմ տրա­մադր­վա­ծութ­յունն այլևս ան­դառ­նա­լիո­րեն տի­րա­պե­տող է հան­րա­յին կար­ծի­քում, սա­կայն ագ­րե­սիվ կողմ­նա­կից­նե­րի փոք­րա­մաս­նութ­յուն կա, ո­րը ա­վե­լի մո­նո­լիտ է դառ­նում: Այդ դի­նա­մի­կան մի օր կա­րող է բե­րել Ա­վե­տիք Ի­սա­հակ­յա­նի մար­գա­րեութ­յան կա­տար­մա­նը` կոշտ սցե­նա­րով...

­Սա­կայն խուն­տա­յի «ու­ղե­ղալ­վաց­ման» է­ֆեկ­տը ա­վե­լի բարձր է աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան կողմ­նո­րոշ­ման վրա ազ­դե­լու տե­սանկ­յու­նից: Կր­կին «Գե­լա­փի» թվե­րով, Հա­յաս­տա­նը ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օգ­նութ­յուն կա­րող է ստա­նալ Ֆ­րան­սիա­յից` այս­պես են կար­ծում 41.1%–ը։ 2023 թվա­կա­նի հու­նի­սի հա­մե­մատ (19,6%) այս ցու­ցա­նիշն ա­ճել է եր­կու ան­գամ։ Այ­սինքն` թեև Ֆ­րան­սիա­յի օգ­նութ­յունն ա­վե­լի շուտ խորհր­դան­շա­կան է, սա­կայն հա­մակ­րան­քի ցու­ցա­նի­շը ա­ճել է շատ ռեալ: 

Ըստ հարց­ման` Ռու­սաս­տա­նի Դաշ­նութ­յու­նից ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օգ­նութ­յուն ստա­նա­լու ակն­կա­լիք­նե­րը զգա­լիո­րեն նվա­զել են` կազ­մե­լով 14.4%։ Մինչ­դեռ 2023 թվա­կա­նի հուն­վա­րին այս ցու­ցա­նի­շը ե­ղել է 30,0%։

Ի­րա­նից ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օգ­նութ­յան ակն­կա­լիք ու­նեն հարց­ված­նե­րի 18.7%–ը։ 2023 թվա­կա­նի հուն­վա­րի հա­մե­մատ (40,1%) այս ցու­ցա­նիշն ա­վե­լի քան եր­կու ան­գամ նվա­զել է:

ԱՄՆ–ից ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օգ­նութ­յուն ստա­նա­լու հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը կազ­մում է 23%, Հնդ­կաս­տա­նից` 21,3%, Չի­նաս­տա­նից` 1.8%:

­Հարց­ված­նե­րի 15,7%–ը գտնում է, որ չկան երկր­ներ, ո­րոն­ցից ար­ժե ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օգ­նութ­յուն ակն­կա­լել, այս ցու­ցա­նի­շը հու­նի­սին ե­ղել է 35,8%։ Այ­սինքն` ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րի այդ` ա­մե­նաող­ջա­միտ շեր­տը սրըն­թաց կրճատ­վում է:

Ինչ վե­րա­բե­րում է հար­ցին, թե որ եր­կիր կամ երկր­ներ պետք է ուղղ­վի Հա­յաս­տա­նի ին­տեգր­ման վեկ­տո­րը, հարց­ված­նե­րի 40%–ը կար­ծում են, որ ՀՀ–ն պետք է ու­նե­նա հա­վա­սար հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ ազ­դե­ցութ­յան կենտ­րոն­նե­րի հետ, 17%–ը գտնում է, որ Հա­յաս­տա­նի ին­տեգր­ման վեկ­տո­րը պետք է ուղղ­ված լի­նի Եվ­րա­միութ­յուն, 14%–ը` որ այն պետք է ուղ­ղել դե­պի ՌԴ։ Հա­յաս­տա­նի ին­տեգր­ման վեկ­տո­րի ճիշտ ուղ­ղութ­յունն ԱՄՆ–ն է հա­մա­րում հարց­ված­նե­րի 13, Ի­րա­նը` 4.8%–ը։

Այս­պի­սով, խուն­տա­յի քա­րոզ­չա­մե­քե­նա­յին հա­ջող­վել է ամ­բող­ջո­վին վե­րա­ֆոր­մա­տա­վո­րել հան­րութ­յան աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան կողմ­նո­րո­շու­մը, և­ ա­ռա­ջին ան­գամ է, որ Ռու­սաս­տա­նի հետ ին­տեգր­ման կողմ­նա­կից­նե­րը ա­վե­լի քիչ են, քան եվ­րաին­տեգր­ման ջա­տա­գով­նե­րը: Եվ հարկ է նշել, որ տիտ­ղո­սա­յին ընդ­դի­մութ­յունն այժմ շատ կար­ևոր դեր է խա­ղում, զսպե­լով ռու­սա­ֆո­բիա­յի ա­ճը, և ռու­սա­մետ վեկ­տո­րի պահ­պան­ման միակ շան­սը խուն­տա­յի հե­ռա­ցումն է: Չէ՞ որ նի­կո­լա­կան­նե­րի` «մե­ղա­վոր են նախ­կին­նե­րը» բա­նաձ­ևը դար­ձել է «մե­ղա­վոր են նախ­կին­նե­րը և ռուս­նե­րը» է՛լ ա­վե­լի ան­հե­թեթ բա­նաձև:

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԳԱԼԱՋՅԱՆ