Լո՞ւրջ, որեւէ մեկին թվում է, որ Ալիեւին ինչ-որ մեկը պետք է ձերբակալի՞. Վահե Գրիգորյան

— «Հայաքվեն» այս օրհասական իրավիճակում ի՞նչ խնդիր կարող է լուծել , ինչո՞ւմն է այդ նախաձեռնության կարեւորությունը:

— Զուտ իրավական առումով, որպեսզի Հայաստանը որեւէ միջազգային պայմանագիր ճանաչեր, անհրաժեշտ է, որպեսզի բացի երկրի ղեկավարի ստորագրությունը, այն անցնի Սահմանադրական դատարանով, այնուհետեւ` Ազգային ժողովով վավերացվի, զուտ իրավական տեսանկյունից: Այո՛, նախագիծը կարող է քննարկվել եւ որոշակի «ֆիկտիվ» արդյունք ունենալ:

— Իսկ Հռոմի ստատուտի հետ կապված` ինչ կասեք, ինչո՞ւ հիմա որոշում կայացվեց այն վավերացնելու եւ ի՞նչ օգուտ կարող է տալ Հայաստանին:

— Որքանով Հաագայի դատարանը օգուտ տվեց Հայաստանի Հանրապետությանը` Լաչինի միջանցքը բացելու մասին իր անկատար եւ, ըստ էության, արդեն առարկայազուրկ որոշմամբ, այնքան օգուտ էլ կարող է տալ Հռոմի ստատուտով Միջազգային քրեական դատարանին Հայաստանի անդամակցումը: Այն ընդամենը անձերին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու միջազգային ինստիտուտ է, որը պետություններին պարտավորեցնում է հետեւել Միջազգային քրեական դատարանի սահմանած որոշումներին եւ դրանց կատարմանը, բայց չունի որեւէ հարկադիր կատարման մեխանիզմ: Եվ ամենակարեւորը` ինքնին այդպիսի դատարանին անդամակցելը, դեռեւս որեւէ իրական արդյունք ապահովող ինստիտուտից օգտվելու հնարավորություն չի ընձեռում Հայաստանի Հանրապետությանը: Գիտե՞ք, ունենք այնպիսի իրավիճակ, երբ Ադրբեջանը ՄԻԵԴ-ի հարյուրավոր վճիռներ չի կատարել, եւ Հայաստանի Հանրապետությունը բոլոր իշխանությունների օրոք, մշտապես ՄԻԵԴ վճիռներով ու որոշումներով առաջնորդվել է եւ դրվել է մեկ հարթության վրա: Նույն Եվրոպան այս իշխանությանը, իհարկե, շատ տարօրինակ պայմաններում, բայց հայտարարում է ժողովրդավարական, իսկ Ալիեւի բռնատիրությունը, որը հայտնի է, դրվել է մեկ նժարի վրա: Թեպետ, կներեք, մեկ նժարին չի էլ դրվել, Ադրբեջանը ավելի ծանրակշիռ է դարձել Արեւմուտքի համար եւ ավելի ընդունելի ու պաշտպանված: Հետեւաբար, հույսը դնել հերթական բարոյական հաղթանակի վրա, հերթական Սեւրի պայմանագրի վրա, ուղղակի, անմտություն է, եւ բացի դրանից, այն փչացնում է Հայաստան-Ռուսաստան առանց այն էլ փխրուն եւ խորը ճաք տված հարաբերությունները: Լավ, եթե ինչ-որ մեկին դուր չի գալիս Ռուսաստանը, ԱՄՆ-ն, Իրանը կամ Եվրոպան, դա կարող էր լինել իր անձնական տեսակետը , բայց Հայաստանը հիմա այն վիճակում չէ ու այն ներուժը չուներ, որպեսզի նոր թշնամիներ ձեռք բերեր:

— Իսկ Հռոմի ստատուտը հնարավո՞ր է, որ ի դեմս Հայաստանի, օգտագործվի, եւ շատ ու շատ արցախյան հերոսներ կանգնեն միջազգային դատարանի առաջ:

— Դրա մասին հայկական իրականության մեջ առաջինը ես եմ խոսել եւ ես պնդում եմ, որ այո՛, կարող է, Ադրբեջանը ընդամենը պետք է վավերացնի այն եւ դիմի Միջազգային քրեական դատարան` Արցախյան առաջին պատերազմում ռազմական սխրանքներ գործած անձնանց Միջազգային քրեական դատարանի քննության ներքո ուղարկելու համար:

— Իսկ հայաստանյան իշխանությունն այս քայլին գնում է գիտակցաբա՞ր:

— Դուք խոսում եք մի իշխանության մասին, որոնք, ցավոք սրտի, ներկայացնում են Հայաստանի Հանրապետությունը, բայց այդ մարդիկ այսօր կալանավորի կարգավիճակում են պահում գեներալ Խաչատուրովին: Ամեն ինչ գիտակցված է տեղի ունենում, բայց խնդիրը այն է, որ շատ-շատերը չեն գիտակցում, որ այս իշխանությունները գիտակցված են գործում:

— Իսկ եթե մինչ Արցախի հայաթափումը Հռոմի ստատուտը վավերացվեր, ինչ-որ առումով կարո՞ղ էր օգնել իրավիճակը փոխել, թե՞ հերթական անգամ թղթի վրա գրված կետեր էին մնալու:

— Ոչ, որեւէ կերպ չէր կարող օգնել: Լավ, ենթադրենք Ադրբեջանի նախագահի հանդեպ այս իշխանությունը որոշի գործ հարուցել եւ դիմի Միջազգային քրեական դատարան, ու տան ձերբակալման «օրդեր»: Ի՞նչ է լինելու, լո՞ւրջ, որեւէ մեկին թվում է, որ Ալիեւին ինչ-որ մեկը պետք է ձերբակալի՞, Արեւմո՞ւտքը, որը նրա բոլոր պահանջներն ու կամակորությունները կատարում է: Գուցե այս իշխանությունը մնա պատմության մեջ, որպես Ալիեւին ձերբակալելու «օրդեր» տված իշխանություն, բայց նաեւ պատմության մեջ կմնա իշխանություն, որի օրոք հանձնվեց Արցախը:

Ս. ԱՍԱՏՐՅԱՆ