Փաշինյանի վարչապետությամբ պատերազմը բերելու է նոր եղեռն ու աղետ, իսկ էսկալացիայի վտանգը սահմանի ողջ երկայնքով` առավել քան ռեալ է. Ռազմական փորձագետ

Հանդիպում 6 Սեպտեմբեր, 2023 13:31

Վերջին օրերին սոցցանցերի ադրբեջանական տիրույթում շրջանառվում են տեսանյութեր, որտեղ հստակ երևում են ադրբեջանական զինուժի ակտիվ տեղաշարժերը, ընդ որում՝ խոսքը ոչ միայն ցամաքային զորքերի, այլ նաև օդուժի մասին է։ Որքանով է հավանական լայնամաշտաբ պատերազմի վտանգը հարցի պատասխանը փորձել ենք ստանալ ռազմական փորձագետ ԴԱՎԻԹ ՋԱՄԱԼՅԱՆԻՑ, ով նախ նկատեց.

-Առաջինն ինչի մասին պետք ասել հետևյալն է՝ պատերազմը անխուսափելի է: Նիկոլ Փաշինյանի ձեռամբ, Նիկոլ Փաշինյանի շնորհիվ պատերազմը դարձել է անխուսափելի: Խաղաղության մասին խոսելով, բայց Հայոց պետականության պաշտպանական ինքնաբավությունը զրոյացնելով այս թրքացածների իշխանությունները` գործը բերել ու հասցրել են անխուսափելի պատերազմի: Հարցը հետևյալն է՝ այդ պատերազմում մենք հաղթելու հնարավորություն ունենալո՞ւ ենք, թե՞ ոչ: Այ՛ո, ունենալու ենք, եթե իշխանությունն արագ փոխվեց և ձևավորվեց պատասխանատուների իշխանություն պատերազմի հենց առաջին օրերին ու ժամերին: Որքան արագ փոխվի իշխանությունը ու որքան արագ ձևավորվի նոր պատասխանատուների իշխանությունը, հայրենասեր պատասխանատուների իշխանությունը, այնքան ավելի արագ մենք այդ հաղթանակը ձեռք կբերենք: Նիկոլ Փաշինյանի վարչապետությամբ պատերազմը մեզ բերելու էնոր եղեռն ու աղետ: Առևելագույնը ինչ կարելի է ակնկալել Նիկոլ Փաշինյանով պատերազմի դեպքում` դա այն է, որ Ռուսաստանի և Իրանի միջամտությամբ պայմանավորված ինչ որ պատառիկներ, տարածքներ մեզ այնուամենայնիվ մնան: Այսինքն՝ ինչ-ինչ տարածքներ թշնամուն ուղղակի հնարավոր չլինի զավթել պայմանավորված ռուս-իրանական հուժկու հակազդեցության: Բայց, եթե իշխանություն է փոխվում, եթե մենք օգտագործում ենք նպաստավոր աշխարհաքաղաքական գործոնները այն է՝ դաշնակից Ռուսաստանի և բարեկամ Իրանի շահը տեսնելու ռեգիոնում սուբեյկտայնություն ունեցող ուժեղ Հայաստան, հայապատկան Արցախ այնպիսի մի գործոն, որի վրա կարելի է հույս դնել, որի վրա կարելի է հենվել: Իսկ Հայաստանը և հայոց պետականությունն իբրև այդպիսին են ընկալում բացառապես պետականակենտրոն ռուսական ուժերը և իրանական վերնախավը: Հետևաբար, եթե մենք իշխանությունն արագ ենք փոփոխում, ապա դաշնակիցների, բարեկամների գործուն աջակցությամբ հաղթանակը դառնում է անխուսափելի:

Այ՛ո, այս պահին հարվածը հասցնելու առումով ամենահարմար պահն է Ալիևի համար: Ինչո՞ւ, որովհետև այստեղ իշխանության ղեկին է Փաշինյանը և ուկրաինական ուղղությամբ Ռուսաստանը շարունակում է մեծ ջանքեր ու ռեսուրսներ ներդնել: Եվ ըստ Ալիևի Ռուսական հակազդեցությունն այստեղ այն ուժը չի ունենա, որից սարսափելով նա չդիմի ագրեսիայի: Իհարկե, այստեղ մեծ արկածախնդրություն կա: Բայց Ալիևը հասկանում է, որ եթե հիմա չհարվածի վաղը` ուշ է լինելու: Վաղը ուկրաինական ճակատում բեկում է մտնելու ամեն վայրկյան, Նիկոլը կարող է իշխանությունը կորցնել և պանթուրքական հեռահար այդ ծրագրերի վերջը կգա միանգամից: Այդ ռիսկը աչքի առջև ունենալով, բայց հասկանալով, որ հիմա է միակ պատեհ պահը հետո ուշ է լինելու Ալիևը հարվածը ըստ իս հասցնելու է իր ուժերով ու միջոցներով որտե՞ղ, ո՞ր ուղղությամբ, գուցե միաժամանակ մի քանի ուղղությամբ` դժվար է դատել, բայց Աիևի տեսանկյունից հարվածը հասցնելը թեպետ ունի շատ մեծ ռիսկեր, բայց այնուամենայնիվ ամենահարմար պահն է, որը կորցնել չի կարելի: Ըստ իր տեսանկյունից, եթե փորձենք դիտարկել խնդիրը, հետևաբար պատերազմ կլինի: Հարցն այն է, թե Նիկոլ Փաշինյանո՞վ մենք կդիմավորենք այդ արհավիրքը, այդ փորձությունը, թե՞ առանց Նիկոլ Փաշինյանի: Առանց Նիկոլ Փաշինյանի մենք ունակ կլինենք պատերազմին զուգահեռ ընթացս վերականգնելու մեր զինված ուժերի մարտունակությունը, մեր պաշտպանական ինքնաբավությունը օգտագործելով` դաշնակից Ռուսաստանի ու բարեկամ Իրանի օժանդակությունը: Եվ այդ դեպքում մենք դժվար, բայց հաղթանակ կունենանք ու պատերազմի էջը մեկընդմիշտ համենայն դեպս երկար ժամանակով կփակենք: Հեռանկարը կլինի կանխատեսելի: Մենք ձեռք կբերենք արժանապատիվ խաղաղություն` կազատագրենք մեր տարածքներն ու կպարտադրենք խաղաղություն, ինչպես անում էինք մինչև նիկոլական էպիդեմիայի վրա հասնելը: Նիկոլականությունը հայոց պետականության քանդող էպիդեմիա է: Էպիդեմիայի հակաթույնը կարծում եմ արդեն մեր պետականակենտրոն ուժերը գտել են ու շուտով իրենց խոսքը կասեն ու մեր պետականությունը կապաքինվի: Բայց եթե Նիկոլ Փաշինյանը մնաց….

ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎՆ ԷԼ` Ի ԴԵՄՍ ԴԱՎԻԹ ԻՇԽԱՆՅԱՆԻ, ԴԱՌՆԱԼՈՒ Է ԱՆՄԱՏՉԵԼԻ ՊԱՏՎԱՐ ԱՄԵՆ ՏԵՍԱԿ ՆԻԿՈԼԱԿԱՆ ԽԱՐԴԱՎԱՆՔՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ

- Լավ, իսկ ինչպե՞ս եք տեսնում Արցախի հայկակական մնալու տարբերակը:

- Արցախի հետ կապված ես լավատեսորեն եմ տրամադրված: Բանն այնն է, որ հանուն արդարության սա պետք է հատուկ ընդգծել, որ կապիտուլացիայի ստորագրումից անմիջապես հետո Արցախում, իհարկե դաշնակից Ռուսաստանի գործուն մասնակցությամբ, օժանդակությամբ ձևավորվել էր մի գործընթաց, որը, եթե շատ կարճ ու պատկերավոր ձևակերպենք, պետք է անվանել պետականության վերականգման գործընթաց: Վերականգնվում էր արցախյան պետականությունը, ինքնաբավությունը: Վիթխարի գործ է արվել այդ առումով այս տարիներին: Եվ ամենակարևորը՝ թեպետ մեղմ, թեպետ ոչ այն հստակությամբ ու կտրուկ շեշտադրումներով ինչպիսին, որ մենք կցանկանայինք, բայց, այնուամենայնիվ, Արայիկ Հարությունյանը հակադրվում էր նիկոլական ռեժիմին և համենայն դեպս թեպետ շատ մեղմ ու դիվանագտորեն էր այդ ամենն անում, բայց փաստ այն է, որ Արցախը չէր տանում Ադրբեջանի հետ ինտեգրվելու այսպես կոչված, ինտեգրացիայի կործանարար ճանապարհով, Արցախը հանձնելու ճանապարհով:

- Պարոն Ջամալյան, շրջանառվում է Սամվել Շահրամանյանի թեկնածությունը:

- Այ՛ո, շատ դրական եմ գնահատում հենց Շահրամյանին թեկնածության առաջին պլան մղելը: Որովհետև իսկապես պարկեշտ ու որևէ կերպ իրեն չարատավորած գործիչ է: Արցախում հայրենասեր ուժերը Արցախը պահելուն միտված ուժերը, դիմադրելու, հաղթելու վճռականությունը կրող հայրենասեր ուժերը միախմբված են փառք Աստծո: Ազգային ժողովն էլ` ի դեմս Դավիթ Իշխանյանի, դառնալու է անմատչելի պատվար ամեն տեսակ նիկոլական խարդավանքների համար: Նոր նախագահի ընտրությամբ պետականամետ արցախյան ձևավորումն իր ավարտին կհասնի և Արցախը, արցախյան իշխանությունն արդեն ամբողջապես կդառնա անմատչելի նիկոլական խարդավանքների համար: Այս պահին Ազգային ժողովն է այդպիսի: Օրեր անց կունենանք նախագահի ինստիտուտ, որտեղ էլի կլինի կամք, անհրաժեշտ վճռականություն դիմակայելու ազգակործան նիկոլական խարդավանքներին:

Նոր իշխանությունը պետք է շատ արագ իր հանդեպ վստահությունը բազմապատկի: Շահրամանյանի թեկնածությունը այդ առումով շատ շահեկան է:

Հույս ունենանք, որ անցնցում կանցնի նախագահի ընտրությունը: Արցախը մեկ բռունցք պետք է դառնա անկախ նրանից, որ այն ուժերը, ովքեր ինչ-ինչ անձնական, խորքային ինչ-որ նկատառումից ելնելով դեռ մինչև հիմա փորձում են թաքուն, բայց նիկոլան իշխանության հետ համագործակցելով ինչ որ սցենարներ իրականացնել Արցախում պետք է սթափվեն: