Մեկ գոտիից ծնունդ առաջ Ագուլեցու թանգարանը՝ ներսից. Ազնավուրի տատիկի թեւնոցները, հին գորգն ու գաթայի բույրը

Տունը, որտեղ երկար տարիներ ապրել ու ստեղծագործել է ազգագրագետ եւ նկարիչ Լուսիկ Ագուլեցին, գեղեցիկ ու նմանը չունեցող թանգարանի է վերածվել: BRAVO.am-ի թղթակցի հետ թանգարանում շրջել ու հետաքրքիր պատմություններ է հիշել Ագուլեցու դուստրը՝ Աստղիկ Սամվելյանը: Նրա շնորհիվ ենք իմացել մեկ զարդից ծնունդ առաջ թանգարանի, Ագուլեցու հետ տեղի ունեցած միջադեպի, զարդերը պահելու սեփական տարբերակի ու հայկական արժեքների մասին:

Տանը խորհուրդը

Էրեբունում գտնվող հենց այդ տանն են երկար տարիներ ապրել ու իրենց երեխաներին մեծացրել ազգագրագետն ու նրա ամուսինը՝ քանդակագործ Յուրի Սամվելյանը:

«Տատիկս Վանից գաղթելուց հետո է եկել ու բնակվել այս տանը, որտեղ մեր կենցաղն ենք կազմակերպել: Սկզբում միայն մի հատվածն է եղել, մյուսն ավելի ուշ է ավելացել»:

Սամվելյանը գտնում է, որ «հայկական» հասկացությունը առաջին հերթին վերաբերում է գույնի զգացողությանը, ճաշակին ու մտածելակերպին: Ապրելակերպում էլ դա արտահայտվել է ծնող-երեխա ընկերակցության, միմյանց վստահելու ու իրարից խորհուրդ հարցնելու առումով:

Իսկ թանգարանում տեղ գտած զանազան իրերի բացատրությունն այսպես է տալիս:

«19-ր դարում շատ մեծահարուստ առեւտրականներ ենք ունեցել, որոնք շրջել են ամբողջ Եվրոպայով մեկ ու իրենց հետ տարատեսակ իրեր բերել, որոնք մայրս Հայաստանի հարստությունն էր համարում ու այնպես անում, որ դրանք երկրից դուրս չգան: Մեր թանգարանի յուրահատկությունն այն է, որ կան ոչ միայն հայկական, այլեւ եվրոպական, ռուսական, արեւելյան ու տարբեր տարածաշրջաններից բերված իրեր»:

Գոտիից ծնունդ առած թանգարանը

Ժամանակն է, որ վերջապես բացենք թանգարանի սենյակների դռներն ու հայտնվենք խորհրդավոր ու աչք շոյող միջավայրում:

Առաջինը հայտնվում ենք հյուրասենյակում, որտեղ Ագուլեցու ընտանիքը դիմավորում էր հյուրերին ու մեծ սեղանի շուրջ միասին ճաշում էին: Այն 90-ականներին է ավելացել ու հենց դրանով է տունը բաժանվում հին ու նոր հատվածների:

«Սկզբում տանը հիմնականում գերակշռել են տատիկիս Վանից բերած իրերը, սա իր գործած մրջնագորգն է, մյուսները՝ զենքերը, դանակները, լամպերը, ընթացքում են ավելացել: Ծնողներս 1967 թվականին են ամուսնացել, մայրս բնանկարչուհի էր ու սիրում էր հենց բնության մեջ նկարել: Դրա համար էլ հայրս նրան մեքենայով ամենատարբեր ու գեղեցիկ վայրեր էր տանում, որ աշխատի: 1969-ին ուղեւորություններից մեկի ժամանակ հայրս գորիսեցի մի կնոջից մայրիկի համար գոտի գնեց, որի շնորհիվ էլ հետագայում այս ամենի սկիզբը դրվեց»: 

Արդեն սովորել էին, որ, երբ Լուսիկ Ագուլեցին որեւէ տեղ կորչում էր, անպայման վերադառնալու էր առատ ավարով: Քանի որ մինչեւ 1986թ. Ադրբեջանի հետ սահմանը բաց էր, հաճախ էր լինում իր հարազատ Ագուլիսում, Օրդուբադում ու հարակից բնակավայրերում: Արդեն այն ժամանակ հասկանում էր, որ պետք է հասցնել որքան հնարավոր է շատ արժեքավոր իրեր փրկել:

«Մայրս ամեն տարի կամաց կրելով բերում էր, մտնում էր տնետուն ու հին իրեր գտնում: Նորով էր փոխանակում կամ գնում, նրանց համար այդ ապրանքներն արժեք չունեին: Բայց 1986 թվականին Օրդուբադում հերթական պատշգամբը նկարելիս մայրիկին տարան ոստիկանություն: Մեղադրեցին, որ ցույց տալու համար է անում, թե իր պապերն են կառուցել, մայրս ադրբեջաներեն շատ լավ էր խոսում ու պատասխանել է, որ հենց նրանք էլ ամեն ինչ իրենց ձեռքով սարքել են: Մենք սովորաբար մայրիկին մի քանի ժամով թողնում էինք, եղբորս եւ հայրիկիս հետ գնում փողոցներով շրջելու: Հերթական այցից հետո վերադարձանք նրա հետեւից եւ երեխաներից իմացանք ձերբակալության մասին»:

Երբ հասան բաժանմունք, Ագուլեցին դեռ շարունակում էր ոստիկանների հետ կռիվ տալ, ամուսինն է մի կերպ հանգստացնում, որպեսզի հնարավոր լինի նրան այնտեղից հանել, որովհետեւ պատահածին արդեն քաղաքական աստառ էին հաղորդել: Պետք էր ապացուցել, որ Ագուլեցին ոչ թե քաղաքական գործիչ է, այլ արվեստագետ ու իր համար էր նկարում: Իսկ դրա համար անհրաժեշտ էր Հայաստանի նկարիչների միության հաստատումը:

https://bravo.am/news/77539

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝