Արցախյան տարազի առանձնահատկությունները

Հնում Հայաստանի յուրաքանչյուր գավառ առանձնանում էր իր տարազով: Իսկ թե ինչ տարազ էին կրում Արցախում ապրող հայուհիները, փորձեցինք պարզել Լուսիկ Ագուլեցու տուն-թանգարանի տնօրեն, Լուսիկ Ագուլեցու հարսի՝ ԳԱՅԱՆԵ ՍԱՄՎԵԼՅԱՆԻ հետ ունեցած զրույցից:

— Լուսիկ Ագուլեցու տուն-թանգարանը հարուստ է հայկական ավանդական մշակութային արժեքներով: Բայց այսօր եկեք անդրադառնանք տարազներին: Հայաստանի ամեն մի նահանգ աչքի էր ընկնում միայն իրեն յուրահատուկ տարազով, այդ նահանգի յուրաքանչյուր գավառ՝ միայն իրեն բնորոշ զարդանախշերով: Այս առումով ո՞րն է Սյունիք-Արցախի ազգային տարազի և զարդանախշի յուրահատկությունը:

— Այո, Ագուլեցի տուն-թանգարանը հարուստ հավաքածու ունի, որը ներառում է հայկական կենցաղավարությանը բնորոշ տարբեր մշակութային արժեք ունեցող իրեր։ Այս հավաքածուի մեջ ուրույն տեղն ունեն տարազները և զարդերը, որոնք լրացնում են մեկ-մեկու։ Լուսիկ Ագուլեցին միակն էր, ով ամեն օր և ամենուր կրում էր հայկական տարազ, արդուզարդ։ Նա տարազը գրքերից տեղափոխեց կյանք և ոչ միայն, ապրեց դրանով, ստեղծագործեց ու արարեց այս ոլորտում ևս։ Ես ուրախ եմ, որ այսօր նրա գործը շարունակվում է, տարբեր կառույցներ զբաղվում են տարազներով, զարդերով։ Բայց ամենակարևորը, որ անեն գրագետ և ճաշակով՝ հենվելով արմատներին։ Ինչպես մեր բարբառները, այդպես էլ տարազները շատ տարբեր են և անկրկնելի։ Սյունիք-Արցախ տարածաշրջանին բնորոշ է կանաչ-կարմիր, կապույտ-կարմիր գույների համադրությունը։ Տեղական ավանդական համալիրը բաղկացած էր տակի և վրայի շապիկից, փոխանից, պարեգոտուց (իրեքփշկանի), գոտուց և քուլքից (ձմռանը), որին ավելանում էր գլխի հարդարանքը։

— Հարսանյաց հանդեսների, սգո արարողությունների ժամանակ կանայք ի՞նչ տարազով էին ներկայանում:

— Առօրյա հագուստը ավելի պարզ էր, հարմարավետ։ Հարսանիքի, տոնական արարողությունների ժամանակ զարդերի, ձեռագործ աշխատանքների միջոցով ստեղծվում էին ավելի ճոխ հագուստներ։ Թաղման կամ այլ տխուր արարողությոններին հագուկապը ավելի զուսպ էր։

— Ըստ Ձեզ, ո՞րն է մեր ինքնությունը պահպանելու լավագույն տարբերակը:

— Մեր ինքնությունը պահպանելու լավագույն տարբերակը ինքնաճանաչողությունն է։ Հարկավոր է իմանալ ու սովորել մեր պատմությունը, տեր կանգնել մեր մշակույթին, արժեքներին, ամենակարևորը՝ դասեր քաղել պատմությունից, զարկ տալ գիտությանը, սիրել ու գնահատել մեկ-մեկու և միավորվել, երբ վտանգված է հայրենին։

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝