«Վագների» «առեղծվածը» ՆԱՏՕ-ի ճակատագրական գագաթաժողովի ֆոնին

Վիլ­նյու­սում ըն­թա­ցող ՆԱ­ՏՕ-ի սպաս­ված գա­գա­թա­ժո­ղո­վը, ինչ խոսք, կա­րող է դառ­նալ այն մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից մե­կը, ո­րը կո­րո­շի, ա­ռանց չա­փա­զան­ցու­թյան, աշ­խար­հի հե­տա­գա զար­գա­ցու­մը: Այ­սինքն՝ ԱՄՆ-ն ու ՆԱ­ՏՕ-ն կգնան ար­դեն հստակ տեսք ստա­ցած հա­կա­դիր բե­ւե­ռի հետ հա­րա­բե­րու­թյու­ննե­րի սրաց­մա՞ն, թե, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, կհակ­վեն ա­վե­լի հա­վա­սա­րակշռ­ված լու­ծում­նե­րի: Այս հար­ցի պա­տաս­խա­նը մե­ծա­պես կախ­ված է, թե ինչ­պե՞ս են Արեւ­մուտ­քում ի­րա­կա­նում տես­նում սե­փա­կան ռազ­մա­կան պո­տեն­ցիա­լը, եւ հենց այդ հար­ցի պա­տաս­խանն է, որ կփոր­ձեն ստա­նալ վիլ­նյու­սյան գա­գա­թա­ժո­ղո­վի կու­լո­ւար­նե­րում:

ԶԵ­ԼԵՆՍ­ԿԻՆ ԱՅԴ­ՊԵՍ ԷԼ Ի­ՐԵՆ ՉԱՐ­ԴԱ­ՐԱՑ­ՐԵՑ

Ինչ եզ­րա­կա­ցու­թյան կգա ՆԱ­ՏՕ-ն: Այս հար­ցի ու­ղիղ պա­տաս­խա­նը, ի­հար­կե, չի լի­նե­լու: Սա­կայն մաս­նա­վո­րա­պես Ուկ­րա­ի­նա­յի հետ կապ­ված ո­րո­շում­նե­րը կդառ­նան այն ազ­դա­կը, թե ինչ խոր­քա­յին տրա­մադ­րու­թյու­ներ են տի­րում հատ­կա­պես ՆԱ­ՏՕ-ի ա­ռա­ջա­տար երկր­նե­րի մոտ: Իսկ դրա հա­մար նախ՝ պետք է գնա­հա­տեն, թե ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մի հետ կապ­ված ի՞նչ հե­տա­գա զար­գա­ցում­ներ են տես­նում:

Այս ա­ռու­մով, ի­հար­կե, Կի­ե­ւը ա­ռա­ջին հեր­թին ԱՄՆ-ին հու­սա­խաբ ա­րեց: Վա­շինգ­տո­նը մեծ ջան­քե­րի, սպառ­նա­լիք­նե­րի, ծախ­սե­րի, զենք-զի­նամ­թեր­քի մի­ջո­ցով Զե­լենս­կուն ա­մեն կերպ պար­տադ­րեց՝ հար­ձակ­ման անց­նել գա­գա­թա­ժո­ղո­վին ըն­դա­ռաջ: Մի­ան­շա­նակ այն հաշ­վար­կով, որ կլի­նեն ռազ­մա­կան քիչ թե շատ նշա­նա­կա­լի ար­դյունք­ներ, ո­րոնք գա­գա­թա­ժո­ղո­վում կներ­կա­յաց­վեն որ­պես խոր­քա­յին փաս­տարկ­ներ, որ Ուկ­րա­ի­նան այս պա­տե­րազ­մից գո­նե չպարտ­ված դուրս գա­լու շան­սեր ու­նի, այ­սինքն՝ ՆԱ­ՏՕ-ն պետք է շա­րու­նա­կի եւ ա­վե­լաց­նի մի­ջամ­տու­թյու­նը: Բայց չստաց­վեց: Խո­շոր հար­ձակ­ման մի վեր­ջին փորձ ձեռ­նարկ­վեց նա­եւ հենց գա­գա­թա­ժո­ղո­վի նա­խօ­րե­ին: Սա­կայն դա­տե­լով ռազ­մա­դաշ­տա­յին ի­րո­ղու­թյուն­նե­րից, այս դեպ­քում եւս մի­այն խո­շոր կո­րուստ­ներ են, ա­ռանց ո­րե­ւէ ա­ռա­ջըն­թա­ցի: Ու դա ան­գամ ԱՄՆ-ում են խոս­տո­վա­նում: Օ­րի­նակ, հե­ղի­նակա­վոր փոր­ձա­գետ, ԿՀՎ նախ­կին վեր­լու­ծա­բան Լա­րի Ջոն­սո­նի ներ­կա­յաց­մամբ. «Նրանք (ուկրա­ի­նա­ցի­նե­րը- հեղ.) նույ­նիսկ պաշտ­պա­նու­թյան ա­ռա­ջին գիծ չեն թա­փան­ցել: Նրանք հսկա­յա­կան կո­րուստ­ներ են կրել»: Ի­հար­կե, փոր­ձում են բա­ցատ­րել, թե ին­չու. ե­ղա­նա­կա­յին պայ­ման­ներն այն չեն, ուկ­րա­ի­նա­ցի­նե­րի զենքն այն չէ, պատ­րաստ­ված չեն, եւ այդ­պես շա­րու­նակ: Ու այս հա­մա­տա­րած բա­ցատ­րու­թյուն-արդա­րա­ցում­նե­րի մեջ թե­րեւս ա­մե­նա­դի­պու­կը հենց Զե­լենս­կու մեկ­նա­բա­նու­թյունն էր, ո­րը տա­նում էր այս մտքին՝ ռուս­նե­րը շատ ա­վե­լի ու­ժեղ են, քան Ա­րեւ­մուտքն ինքն ի­րեն հույս տա­լով կար­ծում էր: Մի­ա­ժա­մա­նակ ա­րեւմ­տյան ան­գամ ա­մե­նա­հե­ղի­նա­կա­վոր աղ­բյուր­ներն են պնդում, որ ակ­տիվ ա­ճի փու­լում է ռու­սա­կան ռազ­մա­ար­դյու­նա­բե­րա­կան հա­մա­լի­րը, ընդ ո­րում՝ հիմ­նա­կան շեշ­տը դրված է ժա­մա­նա­կա­կից զի­նա­տե­սակ­նե­րի վրա, ո­րոն­ցից շա­տերն աշ­խար­հում ա­նա­լո­գը չու­նեն:

Ա­հա այս ի­րո­ղու­թյուն­ներն էլ պետք է որ դրվեն ՆԱ­ՏՕ-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վի ո­րո­շում­նե­րի հիմ­քում: Թե­րեւս, նա­եւ հաշ­վի առ­նե­լով այն պոտեն­ցիալ ռիս­կե­րը, ո­րոնք այս պա­հին կան ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մում Կի­ե­ւի հա­մար: Խոս­քը՝ հե­տե­ւյա­լի մա­սին է…

«ՎԱԳ­ՆԵ­ՐԻ» «ԱՌԵՂԾ­ՎԱ­ԾԸ»

Նա­խօ­րե­ին, այն է՝ ՆԱ­ՏՕ-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վի մեկ­նար­կից մեկ օր ա­ռաջ ՌԴ նա­խա­գա­հի խոս­նակ Դմիտ­րի Պես­կո­վը հաս­տա­տեց, որ Պու­տի­նը հան­դի­պում է ու­նե­ցել «Վագ­նե­րի» հրա­մա­նա­տար­նե­րի եւ ղե­կա­վա­րու­թյան հետ` Պրի­գո­ժի­նի գլխա­վո­րու­թյամբ: Հայ­տա­րա­րու­թյու­նը հնա­րա­վոր կլի­ներ ոչ մի­այն սեն­սա­ցի­ոն, այլ նա­եւ շո­կա­յին հա­մա­րել, ե­թե մի­այն հաշ­վի չառ­նենք... Բայց այդ մա­սին հե­տո, նախ ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նենք Պես­կո­վի ներ­կա­յաց­րա­ծին:

Այս­պես, ՌԴ նա­խա­գա­հի խոս­նա­կը նշեց, որ Պու­տի­նը հան­դիպ­ման հրա­վի­րել է 35 հո­գու: Այն է`«Վագ­նե­րի» ա­ռանց­քա­յին հրա­մա­նա­տար­նե­րին եւ ըն­կե­րու­թյան ղե­կա­վա­րու­թյա­նը, այդ թվում՝ ան­ձամբ Պրի­գո­ժի­նին: «Հան­դի­պու­մը տե­ղի է ու­նե­ցել Կրեմ­լում հու­նի­սի 29-ին: Այն տե­ւեց գրե­թե ե­րեք ժամ: Մի­ակ բա­նը, որ կա­րող ենք ա­սել, այն է, որ նա­խա­գա­հը գնա­հա­տա­կան ​​տվեց ըն­կե­րու­թյան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին ռազ­մա­ճա­կա­տում ՀՌՕ-ի ժա­մա­նակ, ինչ­պես նա­եւ տվեց իր գնա­հա­տա­կա­նը հու­նի­սի 24-ի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին: Պու­տի­նը լսել է հրա­մա­նա­տար­նե­րի բա­ցատ­րու­թյուն­նե­րը ու ա­ռա­ջար­կել նրանց աշ­խա­տան­քի հե­տա­գա տար­բե­րակ­ներ: Նրանք ընդգ­ծել են, որ ի­րենք պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րի եւ գե­րա­գույն հրա­մա­նա­տա­րի հա­վա­տա­րիմ կողմ­նա­կից­ներն ու զին­վոր­ներն են: Եվ նա­եւ ա­սա­ցին, որ պատ­րաստ են շա­րու­նա­կել պայ­քա­րը հա­նուն Հայ­րե­նի­քի»:

Ա­մե­նա­հե­տաքր­քի­րը, ի­հար­կե, հան­դիպ­ման օրն է` հու­նի­սի 29-ը: Ա­յսինքն, հու­նի­սի 24-ին «Վագ­նե­րը» «ապստամ­բում է», հու­նի­սի 25-ին գրե­թե հաս­նում է Մոսկ­վա: Այդ գի­շեր շրջում են շա­րա­սյու­նե­րը` հայ­տա­րա­րե­լով բա­զա­ներ վե­րա­դառ­նա­լու մա­սին, սա­կայն տե­ղե­կու­թյուն է տա­րած­վում Բե­լա­ռուս մեկ­նե­լու մա­սին: Պու­տի­նը ծանր մե­ղադ­րանք­ներ է հնչեց­նում, ընդ­հուպ` դա­վա­ճա­նու­թյան, քրե­ա­կան գոր­ծեր են հա­րու­ցում: Մի խոս­քով, ան­գամ Պրի­գո­ժի­նի ա­նու­նը լսել չի ու­զում: Հու­նի­սի 28-ին նա­խա­գա­հը Կրեմ­լում ըն­դու­նում է «ապստամ­բու­թյու­նը  ճնշող» ու­ժե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին, է­լի ծանր ակ­նարկ­ներ «Վագ­նե­րի» հաս­ցե­ին: Մո­տա­վո­րա­պես այս­պես` թող հե­ռա­նան Բե­լա­ռուս, քա­նի դեռ չեմ դա­տել...

Ու պարզ­վում է, որ դրա հա­ջորդ օրն ըն­դու­նել է «պե­տա­կան դա­վա­ճան» Պրի­գո­ժի­նին ու նրա «բան­դա­յի» ան­դամ­նե­րին, թե, կեց­ցեք, տղերք ջան, ռազ­մա­դաշ­տում լավ աշ­խա­տե­ցիք, հի­մա տես­նենք, թե ձեզ ուր ենք ու­ղար­կում: «Պե­տա­կան դա­վա­ճան­նե­րը», կամ ե­րե­ւի բո­լո­րի ա­նու­նից թիվ 1 «դա­վա­ճա­ն» Պրի­գո­ժինն էլ պա­տաս­խա­նում է, թե` քո զին­վորն ու հա­վա­տա­րիմ կողմ­նա­կիցն եմ, Գե­րա­գույն ջան, հրա­մա­յի, ի՞նչ պետք է հի­մա ա­նենք:

Չէ, սա իս­կա­կան հրաշ­քի պես մի բան է, ե­թե մի­այն հաշ­վի չենք առ­նում մեր այն կար­ծի­քը, ո­րը ներ­կա­յաց­րել ենք հու­նի­սի 24-ի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ողջ ըն­թաց­քում եւ ան­գամ այն պա­հին, երբ «Վագ­նե­րը» հաս­նում էր Մոսկ­վա: Այն է, ոչ մի ապս­տամ­բու­թյուն  ի­րա­կա­նում չկար, տե­ղի ու­նե­ցավ ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան օ­պե­րա­ցի­ա, ո­րի մաս­նա­կի ի­մաս­տը եւ է­ֆեկ­տը դեռ կտես­նենք:

Հա­ջորդ հար­ցը` հու­նի­սի 29-ի հետ կապ­ված: Ու ին­չո՞ւ ծայ­րա­հեղ գաղտ­նի­ու­թյան պայ­ման­նե­րում կազ­մա­կերպ­ված այդ հան­դիպ­ման մա­սին լու­րը հայտն­վեց շրջա­նա­ռու­թյան մեջ հենց ՆԱ­ՏՕ-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վի շե­մին: Պա­տա­հա­կա­նու­թյո՞ւն է. հա­զիվ թե:

Այն, որ հենց այս պա­հին է գաղտ­նա­զերծ­վում այդ գեր­գաղտ­նի հան­դի­պու­մը եւ ո­րոշ դե­տալ­ներ, այդ թվում` «Վագ­նե­րի» հե­տա­գա ռազ­մա­կան գոր­ծու­նե­ու­թյան մա­սով, մեկ բան է հու­շում. այն X պա­հը, ո­րը դրված էր «ապստամ­բու­թյան» ի­րա­կան նպա­տակ­նե­րի նախ­նա­կան ծրագր­ման հիմ­քում, ե­կել է: Երկ­րոր­դը. օ­րերս շատ հե­տաքր­քիր հայ­տա­րա­րու­թյուն ա­րեց Լու­կա­շեն­կոն, թե` «Վագ­նե­րը» ա­մե­նե­ւին էլ Բե­լա­ռու­սում չէ: Ու հի­մա մի շարք վեր­լու­ծա­կան-հե­տա­խու­զա­կան կենտ­րոն­ներ գլուխ են կոտ­րում` Լու­կա­շեն­կոն խա­բե՞ց, թե ի­րոք Բե­լա­ռու­սում չէ: Ե­թե երկ­րոր­դը, ու­րեմն որ­տե՞ղ է հի­մա «Վագ­նե­րը», եւ ա­մե­նա­կա­րե­ւոր հար­ցե­րից մե­կը` ի՞նչ ու­ժով եւ զին­վա­ծու­թյամբ: Ե­թե Կրեմ­լը բա­ցա­հայ­տում է, որ «Վագ­նե­րի» հետ ո­րե­ւէ հա­կա­սու­թյուն չկա, եւ ան­ձամբ Պու­տինն է լու­ծում կա­ռույ­ցի «աշխա­տան­քի տե­ղա­վոր­ման» հար­ցը, դա ակ­նարկ է, որ մեծ հա­վա­նա­կա­նու­թյամբ խմբա­վո­րու­մը ա­մե­նա­մոտ ժա­մա­նակ­ներս ռազ­մա­դաշտ է դուրս գա­լու: Ե­թե Բե­լա­ռու­սում է, կա­րե­լի է են­թադ­րել, որ կլի­նի հար­ված Կի­ե­ւից մին­չեւ Լվով տի­րույ­թում: Ե­թե Բե­լա­ռու­սում չէ, շատ ա­վե­լի հա­վա­նա­կան է դառ­նում Խար­կո­վին հար­վա­ծե­լու տար­բե­րա­կը: Կա­րող է նա­եւ, որ այս եր­կու տար­բե­րակ­նե­րը խայծ են, եւ «Վագ­նե­րը» կհար­վա­ծի բո­լո­րո­վին այլ հատ­վա­ծում: Ու ե­թե հան­կարծ հար­վա­ծը տե­ղի ու­նե­նա ՆԱ­ՏՕ-ի սկսվող գա­գա­թա­ժո­ղո­վին զու­գա­հեռ կամ դրա ո­րո­շում­նե­րի հի­ման վրա, ի՞նչ պայ­թյու­նա­յին է­ֆեկտ կու­նե­նա:

Նա­եւ, շատ բան կախ­ված է «Վագ­նե­րի» ներ­կա ու­ժե­րից: «Ապստամ­բու­թյան» պա­հին Պրի­գո­ժի­նը խո­սում էր առ­կա 25 հա­զար զին­վո­րա­կա­նի եւ 25 հա­զար ռե­զեր­վի մա­սին: Ռե­ա՞լ թիվ է. մի­ան­գա­մայն հնա­րա­վոր է, հաշ­վի առ­նե­լով, որ Բախ­մու­տում մո­տա­վո­րա­պես այդ­քան ուժ ու­ներ «Վագ­նե­րը»: Կրեմ­լի այդ հան­դի­պու­մը նա­եւ հեր­թա­կան ա­պա­ցույ­ցը դար­ձավ, որ «Վագ­նե­րի» վե­րահս­կո­ղու­թյունն ի­րա­կա­նաց­նում է ան­ձամբ Պու­տի­նը, մի­գու­ցե նույ­նիսկ ՊՆ-ի եւ ԳՇ-ի շրջանց­մամբ, հնա­րա­վոր է` այդ կա­ռույց­նե­րի հետ ըն­դա­մե­նը սինխ­րո­նի­զաց­նե­լով զու­գա­հեռ գոր­ծու­նե­ու­թյու­նը: Այս պատ­կե­րը գա­լիս է հու­շե­լու, որ սպա­ռա­զի­նու­թյան մա­սով եւս «Վագ­նե­րի» վի­ճա­կը պետք է որ շատ լավ լի­նի:

Այ­սինքն, հի­մա ա­րեւմ­տյան վեր­լու­ծա­կան կենտ­րոն­նե­րի մոտ պետք է որ լի­նի նման տպա­վո­րու­թյուն. առն­վազն 50 հա­զա­րա­նոց (կա­րող է շատ ա­վել) «Վագ­նե­րը» լի­ար­ժեք սպա­ռա­զի­նու­թյամբ կա­րող է հար­վա­ծել ուկ­րա­ի­նա­կան ճա­կա­տի ցան­կա­ցած հատ­վա­ծում: Հենց այն պա­հին, երբ ուկ­րա­ի­նա­յի մար­տու­նա­կու­թյու­նը ան­հա­ջող «հա­կա­հար­ձակ­ման» ար­դյուն­քում է­ա­պես նվա­զել է: Բա որ ի­րոք հար­վա­ծի, հաս­նի խո­րը ճեղ­քում­նե­րի, ա­պա Կի­ե­ւը ստիպ­ված է լի­նե­լու բո­լոր առ­կա ռե­զերվ­նե­րը ուղ­ղել «Վագ­նե­րի» դեմ` դա­տար­կե­լով ճա­կա­տի մյուս հատ­ված­նե­րը, որ­տեղ եւս հար­ձակ­ման պատ­րաստ ռու­սա­կան խո­շոր ու­ժեր կան: Եվ այս ա­մե­նը ՆԱ­ՏՕ-ի գա­գա­թա­ժո­ղո­վի պա­հին:

ՈՐ­ՊԵՍ ՎԵՐ­ՋԱ­ԲԱՆ

Ի­հար­կե, այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վում ՆԱ­ՏՕ-ն պետք է փոր­ձի «դեմ­քը պահ­պա­նել», եւ կոշտ հայ­տա­րա­րու­թյու­նն­երի պա­կաս չի լի­նե­լու: Բայց նա­եւ կու­լո­ւա­րա­յին քննար­կում­նե­րում թվարկ­ված բո­լոր նյո­ւանս­նե­րը աչ­քա­թող հա­զիվ թե ար­վեն: Ա­ռա­վել եւս, որ կան շատ ա­վե­լի խոր­քա­յին խնդիր­ներ, եւ դա բո­լորն են հաս­կա­նում:

Նախ, ուկ­րա­ի­նա­կան պա­տե­րազ­մը ցույց տվեց, որ այդ­քան փա­ռա­բան­ված ՆԱ­ՏՕ-ական զենք-տեխ­նի­կան ա­մե­նե­ւին էլ այն ան­հաղ­թա­հա­րե­լի ու­ժը չեն, որ­պի­սին ներ­կա­յաց­վում է: Կա հրա­տապ ար­դի­ա­կա­նաց­ման խնդիր, իսկ դա եր­կար ժա­մա­նա­կի եւ ծախ­սե­րի հարց է: Օ­րի­նակ, Ֆրան­սի­ան եւ Գեր­մա­նի­ան «Լե­ո­պարդ­նե­րի» ջար­դից հե­տո սկսե­ցին խո­սել նոր տանկ ստեղ­ծե­լու մա­սին: Հա­վա­նա­կան ժամ­կե­տը 2040թ.-ին է, ու դա այն դեպ­քում, երբ ռուս­ներն ար­դեն այս պա­հին ու­նեն եր­րորդ սերն­դի տանկ՝ «Արմա­տա»: Այ­սինքն, ծրագ­րում են 17 տա­րուց ու­նե­նալ այն, ինչ ռուս­ներն այս պա­հին ու­նեն:

Ու այս­տեղ խնդիրն ա­մե­նե­ւին էլ մի­այն Ռու­սաս­տա­նը չէ: Հիմ­նա­կան մրցա­կից է հա­մար­վում Չի­նաս­տա­նը, էլ չա­սած, որ ե­թե փոր­ձեն հա­մե­մա­տու­թյան մեջ մտնել ռուս-չի­նա­կան դա­շին­քի հետ, որն ակ­տիվ զար­գա­նում է ԲՐԻԿՍ-ի եւ ՇՀԿ-ի տես­քով, ա­պա ՆԱ­ՏՕ-ի խնդիր­ներն ա­վե­լի ցայ­տուն են դառ­նում: Ու ի­րո­ղու­թյու­նը շատ պարզ է՝ ՆԱ­ՏՕ-ն պար­զա­պես ա­ռաջ­վա աշ­խար­հա­կալ ու­ժը չէ, եւ դա ակն­հայտ է աշ­խար­հի հա­մար: Կըն­դու­նե՞ն այդ փաստն ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը, ա­մեն ինչ կգնա պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նն­երի դաշտ: Չե՞ն ըն­դու­նի, կլի­նեն նոր սրա­ցում­ներ: Ու այդ հար­ցե­րից շա­տե­րի պա­տաս­խան­նե­րը հենց այս գա­գա­թա­ժո­ղո­վում է, որ փոր­ձե­լու են գտնել:

ՔԵ­ՐՈԲ ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ