«Կլինեն մրցանակներ ու դափնիներ, ու ընդհանուրի մեջ կառանձնանան այլանդակ ռեժիմին առավել նվիրվածների երջանիկ դեմքերը».ԿԱՐՈ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆ

«Իրավունքը» զրուցել է գրող, գրականագետ, բ.գ.թ ԿԱՐՈ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆԻ հետ:

— Պարոն Վարդանյան, Գրքի երեւանյան փառատոնին մասնակցելո՞ւ եք:

— Կմասնակցեն իմ գրքերը: Դրանք հրատարակված ու վերահրատարակված են տարբեր հրատարակչությունների կողմից եւ ունեն որոշակի պահանջարկ: Բնականաբար, ցուցադրված կլինեն համապատասխան հրատարակչությունների տաղավարներում: Փառատոնին առանձին տաղավարով ներկայացված կլինի նաեւ իմ երբեմնի ղեկավարած թանգարանը՝ իմ կազմած ու հրատարակած գրքերով: Անձամբ ներկա չեմ լինի, որովհետեւ ինձ համար ծանր է այս օրերին տեսնել գրողների ու հրատարակիչների անհոգ, ժպտուն ու անտարբեր դեմքերը:

— Ըստ Ձեզ, արդարացի՞ են այդ փառատոնին ընտրում մասնակիցներին:

— Այս պարագայում, կարծում եմ, խտրականության որեւէ պատճառ չկա: Ցանկացած հրատարակիչ կարող է սահմանված ժամկետում հայտ ներկայացնել եւ ունենալ իր տաղավարը: Կազմակերպիչներն իրենք էլ շահագրգռված են, որ մասնակիցների ընդգրկվածությունը հնարավորինս լայն լինի: Նույնիսկ չեմ կարծում, որ Պետրոսի կինը հավաքել կտա Նժդեհին ու Մոնթեին նվիրված գրքերը, որքան էլ որ դրանք մեծ տարածում ունեն: Մի քանի օր է, կդիմանան: Հետո կլինեն մրցանակներ ու դափնիներ, ու ընդհանուրի մեջ կառանձնանան այլանդակ ռեժիմին առավել նվիրվածների երջանիկ դեմքերը:

— Մեր երկրում այսօր գրողի ձայնը որքանո՞վ է լսելի:

— Գրողը նախ պիտի ձայն հանի, նախ պիտի կամք ունենա ձայն հանելու, հետո նոր բողոքի, որ իրեն չեն լսում: Ինձ համար առավել ծանր է այս իրավիճակը, որովհետեւ լավ գիտեմ մեր պատմությունը եւ, մասնավորապես, գրականության պատմությունը: Հապա հիշեք 1918-ը, խորհրդային շրջանը, 1988-ը: Երկրի համար բախտորոշ բոլոր շրջաններում գրողները ոչ միայն առաջին գծում էին, այլեւ հիմնականում իրե՛նք էին ղեկավարում ծավալվող շարժումները: Թող որ քաղաքականապես բոկոտն լինեին, լինեին արկածախնդիր ու ձախողակ, բայց ունեին այն գիտակցությունը, որ իրենք հանրության սերուցքն են եւ ունեն պարտք ու պարտավորություն: Թող ներեն այն մի քանի պոռթկացողներն ու ընդվզողները, որոնց հանրությունն արդեն լավ գիտի: Իսկ հարյուրավոր մյուսները… Չեմ էլ ուզում խոսել նրանց մասին: Իմ գրչակիցները հիմնականում գարշելի ռեժիմի հանցակիցներն են: Շատերն իրենց անտարբերությամբ, շատերն էլ՝ հողատու իշխանավորների բարեհաճությունը գրավելու իրենց եռանդով: Մի բան ինձ համար հստակ է: Գալիքի գրականության պատմաբանը պիտի արձանագրի, որ հայ գրողը, նկարիչը, երաժիշտը, դերասանը… իր երկրի համար ամենաօրհասական շրջանում չկանգնեց երկրի կողքին:

— Առհասարակ, թուրքի հետ խաղաղ ապրելու երազանքները մեզ ո՞ւր կտանեն:

— Դա աչքակապություն է, որ այս ճիվաղները գերազանց խաղարկեցին ու դեռ հաջողությամբ խաղարկում են՝ հանրությանը բթացնելու ու երկիրը ժամ առաջ կործանելու համար: Թուրքերի հեռահար ծրագրերում ոչ միայն մեզ հետ խաղաղ ապրելու նպատակ չկա, այլեւ մենք ընդհանրապես չկանք, գոյություն չունենք: Մեզ ոչնչացնելու  ուղիների մեջ նրանք տարբերություն չդրեցին, ընդհուպ կարողացան անել անհնարինը՝ իրենց սնած տարրերին դարձրին Հայաստանի իշխանություն: Համատարած նահանջի ու աղետի այս ընթացքում պետք է, որ նորից թանձրանար, գիտակցվեր այն անսակարկ ճշմարտությունը, որ խաղաղ ապրելու միակ երաշխիքը հզոր բանակն է: Բանակը, որը ապուշաբար հանձնեցինք այս դրսեկների ողորմածությանը:

— Առջեւում մայիսի 28-ն է, արդյո՞ք արժանի ենք այդ օրվա խորհրդին:

— Խորհուրդը, որով մենք 105 տարի օժտել ենք 1918-ի մայիսի 28-ը, փառահեղ է, գոտեպնդող: Դա պետություն ստեղծելու, այն ամեն գնով հզորացնելու եւ ընդարձակելու խորհուրդն է: Ճիշտ ենք արել, որ այդպիսի խորհուրդ ենք ստեղծել, այն թեւավորում, պատվախնդրությամբ է համակում սերունդներին: Իսկ իրականությունը ողբալիորեն այլ է, հար եւ նման այսօրվան: 1918-ին էլ, հանուն կեղծ խաղաղության, մեկը մյուսի հետեւից թուրքին թողեցինք մեր հայրենի շեները, անծայրածիր հայրենիքը, թուրքին ամեն գնով սիրաշահելու համար հալածեցինք եւ ուրացանք նույնիսկ մեր ամենանվիրական ու կենսունակ արժեքները: Նույնիսկ փորձեր արեցինք մարտի դաշտից մեկուսացնել ժամանակի ամենակարող ուժը՝ զորավար Անդրանիկին, որպեսզի թուրքը չգրգռվի իր 30 տարվա հոգեառից: Այդ ամենի արդյունքում՝ անկախություն հռչակեցինք ընդամենը 9 հազ. քառ. կիլոմետրի վրա, այն էլ՝ թուրքի «ողորմածությամբ»: Բայց այն ժամանակ թուրքը տկար էր, այդ 9.000-ը թողեց, որ առավել նպաստավոր շրջանում ոչնչացնի: Այսօր թուրքը հզոր է, ու մեր նույնանման ընթացքի դեպքում մեզ 9.000 քառ. կիլոմետր էլ չի թողնելու: Այս առումով մենք այսօր ողբալիորեն արժանի ենք 1918-ի մայիսյան իրադարձություններին: Թող ների ինձ ընթերցողը, բայց սա է իրականությունը, որ այսօր նույնությամբ վերարտադրվում է:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝