Շրջափակման մեջ գտնվող Արցախը՝ լուսանկարչի աչքերով

«Իրավունքը» զրուցել է լուսանկարիչ ԴԱՎԻԹ ՂԱՀՐԱՄԱՆՅԱՆԻ հետ, ով արդեն 47 օր շարունակ իր լուսանկարներով վավերացնում է շրջափակման մեջ գտնվող Արցախը:

— Ինչպե՞ս ստացվեց, որ որոշեցիք նախ լուսանկարներով վավերացնել 44-օրյա պատերազմը, հիմա էլ շրջափակման մեջ գտնվող արցախյան իրավիճակը:

— Ես միշտ էլ լուսանկարել եմ այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում Արցախում: Արցախյան 44-օրյա պատերազմի ժամանակ Արցախի կառավարության կողմից հրահանգվել էր, որ ես, որպես լուսանկարիչ, լուսանկարեմ պատերազմի հետեւանքով եղած ավերվածությունները: Եվ վավերագրում էի այն, ինչ-որ կատարվում է Արցախում: Հետո հետպատերազմյան կյանքն էի լուսանկարում: Համենայնդեպս, ինձ համար այդ պատերազմն ավարտված չէ:

Շրջափակված Արցախում գազի դադարեցման հետեւանքով փակված դպոցներից մեկի դատարկ դասարանը` 25.01.2023: 

Կտրոնների տրամադրման ընթացքը` 18.01.2023:

Կաթնամթերքի հերթ` Ստեփանակերտի կաթի գործարանի դիմաց` 30.12.2022:

Լվցացքի փոշու հերթ` Ստեփանակերտի սուպերմարկետներից մեկում` 15.01.2023:

Արցախի մայրերի և նրանց երեխաների խաղաղ ակցիան ԿԽՄԿ Արցախի գրասենյակի դիմաց` 09.01.2023:

Ադրբեջանական կողմի պատճառով Մայր Հայաստանից Արցախ մատակարարվող գազի դադարեցման հետևանքով փակված դպոցներից մեկի դատարկ դասարան։

Ձմեռ պապիկի և Ձյունանուշի անակնկալ այցը շրջափակման հետևանքով պապիկի և տատիկի հետ մնացած Սոֆիին՝ ում ծնողները և երկու քույրերը դեկտեմբերի 12-ից մնացել են Երևանում։ 

— Ձեր լուսանկարները ցուցահանդեսում ցուցադրվե՞լ են:

— Այո, ամբողջ 44-օրյա պատերազմը լուսանկարելուց հետո երկու անգամ ցուցահանդես եմ ունեցել: Մեկը Երեւանում՝ «Պատերազմի աչքերը» վերնագրով: Հետո այդ նույն ցուցահանդեսը սեպտեմբերի 27-ին՝ պատերազմի տարելիցի կապակցությամբ, Ստեփանակերտում է կազմակերպվել:

— Ազդեցիկ կերպով Ձեր լուսանկարներով ներկայացնում եք շրջափակման մեջ գտնվող Արցախի ներկայիս վիճակը: Կմանրամասնե՞ք:

— Հիմա ես շարունակում եմ արցախցիների հետպատերազմյան կյանքը լուսաբանել: Փորձում եմ ավելի շատ ֆոտոլրագրության մեջ զարգանալ: Ցավոք սրտի, այնպես ստացվեց, որ հիմա էլ այդ շրջափակումը սկսվեց: Նկարում եմ շրջափակման մեջ գտնվող Արցախի կյանքը: Եթե չլիներ շրջափակումը, ես էլի կնկարեի այդ ամեն ինչը: Արդեն դա կյանքի ուղի է դարձել, որ նկարեմ, թե  ինչ է կատարվում  պատերազմի  ժամանակ եւ պատերազմից հետո Արցախում:

— Այս պահին ի՞նչ իրավիճակ է Ստեփանակերտում:

— Ընդհանուր առմամբ, դժվարությունները շատ են: Այսինքն՝ ինչպես Արցախի տեղեկատվական շտաբն է տեղեկացնում, փաստն այն է, որ 120 հազար մարդ կանգնած է հումանիտար ճգնաժամի առաջ, ու այդ շրջափակումից էլ առաջանում են տարբեր խնդիրներ՝ սննդի պակաս, էլեկտրաէներգիայի հովհարային անջատումների պատճառով ենթակառույցների փակում: Ներկա դրությամբ՝ արդեն մի քանի օր է երեխաները դպրոց չեն հաճախում, որովհետեւ օրվա մեջ ո՛չ գազ կա, ո՛չ էլ նորմալ հոսանք: Օրվա մեջ 6 ժամ հոսանք չի լինում: Անհնար է այդ պայմաններում, այդ ցրտին երեխաները հաճախեն դպրոց: Եվ, բնականաբար, խախտվում է երեխաների՝ ինչպես ասում են, կրթության հիմնարար իրավունքը: Սննդի հետ կապված մեծ խնդիրներ կան: Հիմնական օգտագործող սնունդը կտրոններով ենք գնում խանութներից: Եվ նման շատ խնդիրներ… Ընտանիքներ կան, որոնց տան անդամները  մնացել են Երեւանում եւ այլ քաղաքներում ու չեն կարողանում միավորվել:  Նույնիսկ մի ընտանիք գիտեմ, որ մի երեխան այստեղ պապիկի ու տատիկի մոտ է, իսկ հայրը, մայրը եւ երկու քույրը Երեւանում են: Այսինքն՝ պապիկի, տատիկի  հետ երեխան հիմա մենակ է մնացել այստեղ: Բազմազավակ ընտանիք կա, որի ամուսինն առաքիչ է աշխատում, գնացել է ապրանք բերելու եւ մնացել է այնտեղ: Եվ այդ հոգսերը մնացել են 5 երեխաների մոր ուսերին:

— Այսքանից հետո ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու հավատ կա՞:

— Իհարկե, ո՞նց կարող է հավատ չլինել:

— Իսկ ընկճվածությո՞ւն…

— Ընկճվածություն, բնականաբար, լինելու է, բայց դա չի նշանակում, որ հույս եւ հավատ չկա: Համենայնդեպս, թուլացած չենք: Մենք վստահ ենք, որ այս դժվարություններն էլ ենք հաղթահարելու, որովհետեւ առաջին անգամ չենք նման բան տեսնում: Այս ամեն ինչն  իմ մանկության տարիներին էլ է եղել: Ես որ ծնվել եմ, էլի մենք շրջափակման մեջ ենք եղել: Ու այդպես մի քանի տարի մեր ծնողները մեզ պահել, մեծացրել են: Ու դա է, որ այսօրվա դրությամբ մեզ պահում է: Այսինքն՝ մեր ծնողների պատմածը: Եվ այն, ինչ-որ իրենք տեսել են, փոխանցել են մեզ եւ զգուշացրել, որ ապրում ենք մի տարածաշրջանում, որ նորից նույնը կարող է կրկնվել: Ու փաստն էլ այն է, որ նույնն էլ կրկնվում է: Դրա համար, համենայնդեպս, եթե նույնիսկ ընկճվածություն կա, բայց կոտրված չենք: Մենք մեր ապրելով ենք այդ դժվարությունները հաղթահարելու:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝