Վաղը վրեժ է լուծելու ՌԴ-ն, ինչը Թուրքիան էլ գիտի. Տիրան Լոքմագոզյան

Թուրքիայի իշխանությունները չեն բացառում առաջիկա ամիսներին ուկրաինական ճգնաժամի սրումը, ուստի ինտենսիվ ջանքեր կգործադրեն` այն բանակցությունների միջոցով կարգավորելու համար: Այս մասին թվիթերյան իր էջում հայտարարել է Թուրքիայի նախագահի պաշտոնական ներկայացուցիչ Իբրահիմ Քալինը: Այս մասին «Իրավունքը» զրուցեց Միջինարեւելյան ուսումնասիրությունների կենտրոնի տնօրեն, թուրքագետ ՏԻՐԱՆ ԼՈՔՄԱԳՈԶՅԱՆԻ հետ:

— Ձեր գնահատմամբ` ուկրաինական ճգնաժամի հաղթահարման գործում իրականում Թուրքիան լինելու է Ռուսաստանի դաշնակի՞ցը, թե՞ թշնամին:

— Իրավիճակի կտրուկ վատթարանալու առումով, թե ինչ նկատի ունի Իբրահիմ Քալինը, ոչ ոք չի կարող ասել, բայց Թուրքիան հատկապես Ռուսաստանի հավիտենական թշնամին է, եւ Ռուսաստանն էլ Թուրքիայի հավիտենական թշնամին է: Այսինքն` այն, ինչ որ այսօր կատարվում է Ռուսաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ, նույնն է, թե երկու գազան իրար շուրջ պտտվեն: Երկուսն էլ գիտեն, որ եթե հարձակվի մեկը մյուսի վրա, ինքն էլ վնաս է կրելու եւ կարող է նաեւ տանուլ տալ: Իրար ընդհանրապես չեն սիրում եւ առիթ են ման գալիս, որ խեղդեն միմյանց: Այս երկու պետությունների, եթե վերցնենք միայն վերջին տարիների հարաբերությունները, այն կարելի է բնութագրել հենց այդպես: Բայց, խնդիրն այն է, որ Ռուսաստանն այսօր բավականին վատ վիճակում է, թուլացած է թե՛ քաղաքականապես, թե՛ տնտեսապես: Ռուսաստանն իհարկե հիմար չէ,  եւ ինչ-որ մենք գիտենք, իրենք տասնապատիկն ու հազարապատիկը գիտեն, տվյալներ ունեն: Հետեւապես, Ռուսաստանը գիտի, որ իր գլխի վերեւում ինչ-որ սեւ ամպեր են  կուտակված: Թե՛ Ռուսաստանի, թե՛ Իրանի նկատմամբ Արեւմուտքն ինչ-որ գործողություններ է իրականացնում եւ կամաց-կամաց առաջ են գնում: Ռուսաստանին արդեն մտցրեցին Ուկրաինայի պատերազմի մեջ, որ ավելի շատ թուլանա` թե՛ քաղաքական , թե՛ տնտեսական առումով: Ի վերջո, պատերազմը տնտեսություն է: Նապոլեոնն ասել է` երեք բան է պետք պատերազմի համար` փող, փող, փող: Հարյուրավոր միլիոն դոլարներ են այսօր ծախսվում այդ պատերազմում եւ Արեւմուտքը, նաեւ Թուրքիան` որպես Արեւմուտքի գործակատար, իրենց սեւ գործն են անում: Այս առումով նրանք փորձում են մեր տարածաշրջանում էլ ինչ-որ բանի մեջ ներքաշել Ռուսաստանին: Եթե հիշում եք, անգամ Թուրքիայում ՌԴ դեսպանին խփեցին, բայց Ռուսաստանը ձայն չհանեց, ուղղաթիռը խփեցին էլի ձայն չհանեց: Ավելի ճիշտ` շատ թեթեւ անդրադարձավ  այդ ամենին, որին պետք է շատ ուժեղ անդրադառնար, ինչը սպասում էին բոլորը: Սակայն, Ռուսաստանը գիտեր, որ այդ ամենն արվում է իրեն պատերազմի մեջ ներքաշելու համար: Իրականում, այսպես ասած, առաջին ուկրաինական պատերազմը ուզում էին սարքել այս տարածաշրջանում, որովհետեւ առաջինն  այստեղ ծագեցին խնդիրները, հետո ուկրաինական հարցը: Այդ պատճառով Ռուսաստանը շարունակ հետքայլ է անում, ձայն չի հանում, բայց, իհարկե, այն պետությունը չէ, որ մոռանա: Վաղը վրեժ է լուծելու, եթե առիթը ստեղծվի, ինչը Թուրքիան էլ գիտի, բայց Արեւմուտքի թելադրանքով իր քայլերն է անում: Մյուս կողմից` Թուրքիան նաեւ Արեւմուտքի վերջին կամուրջն է Ռուսաստանի հետ:

— Պարոն Լոքմագոզյան, ի՞նչ նկատի ունեք` ասելով, որ «Թուրքիան Արեւմուտքի վերջին կամուրջն է Ռուսաստանի հետ»:

— Գրեթե ամբողջ Եվրոպան կամուրջները քանդել Է Ռուսաստանի հետ: Եվ եթե ԱՄՆ-ն ու Արեւմուտքը ուզենան ինչ-որ հարաբերությունների մեջ մտնել ՌԴ-ի հետ, այդ ժամանակ մի երկիր պետք է, որ լինի միջնորդ: Այն դարձավ Թուրքիան, որը ընտրվեց եւ պատրաստ է այդ դերը կատարելու: Ինչպես տեսանք, Օդեսայից, ցորենի արտահանման խնդիրը հանձնարարվեց Թուրքիային` որպես միջնորդ:  Իհարկե, Թուրքիան էլ իր հերթին շատ մեծ շահեր ունեցավ դրանից: Այսօր բոլոր եվրոպական երկրները, որոնք հակադրվում են Ռուսաստանին, ունեն լուրջ կորուստներ, բայց, ինչպես տեսնում եք, Թուրքիան իր դերը շատ լավ է խաղում, եւ բոլորն իր կատարածների միջից շահող են դուրս գալիս: Օրինակ, Ռուսաստանին մասամբ չի հակադրվում, բայց մյուս կողմից էլ զենք է տալիս Ուկրաինային եւ հայտարարեց, որ իրավացի են: Իսկ պետք եղած ժամանակ մի քիչ Ռուսաստանի կողմն է թեքվում, Ռուսաստանի գլխի տակ փակուկ բարձ է դնում: Բնականաբար, Ռուսաստանն էլ էշ չէ, որ հավատա դրան: Բայց այսօր պարտավոր է ընդունել այդ ամենը, ինչից օգտվում է Թուրքիան եւ իր գործն է առաջ տանում: Ամեն դեպքում, ինչպես ասացի ամենասկզբում` Թուրքիայի եւ Ռուսաստանի միջեւ իսկական համագործակցություն երբեք չի կարող լինել, ինչպես Թուրքիան գրեթե հարյուր տարի ունի ԱՄՆ-ի եւ ՆԱՏՕ-ի հետ: Այսօր Թուրքիան ԱՄՆ-ի այս տարածաշրջանի միակ ամենաուժեղ եւ ՆԱՏՕ-ի ամենահուսալի գործընկերն է այս տարածաշրջանում:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ