Որոնք են ամանորյա մեր ավանդական կերակրատեսակ-աղոթքները

Շուտով հրաժեշտ կտանք 2022-ին եւ մեծ հույսերով ու սպասումներով կողջունենք 2023 թվականը: Իսկ թե ամանորյա հայկական սեղաններին ի՞նչ ավանդական կերակրատեսակներ պետք է լինեն, պարզեցինք «Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման եւ պահպանման» ՀԿ նախագահ, հայտնի խոհարար ՍԵԴՐԱԿ ՄԱՄՈՒԼՅԱՆԻՑ:

— Ամանորին ավանդական հայկական ընտանիքներում ինչպիսի՞ ուտեստներ է ընդունված պատրաստել:

— Ոչ միայն Ամանորին, այլ մեր բոլոր տոներին տոնածիսական կերակրատեսակների կերակուրներ պետք է լինեն: Այսինքն` բոլոր տոների համար մեր խոհանոցում տոնածիսական կերակուրներ կան: Բայց Ամանորինը մի քիչ ավելի շատ են: Այդ առումով ամենածիսականը, ամենատոնականը քաշիկան է կամ Նավասարդի հարիսան, որը սովորական հարիսայից տարբերվում է նրանով, որ չի խառնվում: Եվ չի խառնվում նրա համար, որ գալիք տարին խառնակ չլինի, պատերազմներ չլինեն: Երկրորդը` տարեհացն է, երբ խմոր են անում, հաց են թխում եւ խմորի մեջ հատիկ կամ մետաղադրամ են դնում: Եվ տան անդամների քանակով բաժանում են: Ում ընկավ մետաղադրամը կամ հատիկը, այդ տարին նրա համար հաջող կլինի: Կճախաշը պատրաստվում է հատիկավորներից` լոբի, սիսեռ, ոսպ՝ տարին առատ լինելու համար, իսկ անուշապուրը պատրաստվում է, որ տարին անուշ լինի: Տոլմաների տարատեսակներ կան: Պասուց տոլման մտավ մեր տոն բոլորովին վերջերս, քանի որ Ամանորը հիմա նշվում է պահքի ժամանակաշրջանում: Նախկինում մենք Ամանորը նշել ենք օգոստոսի 11-ին եւ մարտի 21-ին: Այլ տոնական կերակուրները` ամիչը, լցոնած հավը եւ հնդկահավը նույնպես տոնական են համարվում: Այդ օրը սեղանին շատ չրեր էին դնում, աղանձ: Խմորեղենների հատուկ տեսակներ: Հատկապես արեւի խորհրդանիշ կլոր գաթան: Մեր ծիսական կերակուրները սրանք են: Ծիսական ասելով՝ դրանք այն կերակուրներն են, որոնք նպատակով են պատրատված: Կարելի է նաեւ դրանց անվանել կերակրատեսակ-աղոթքներ կամ սպասելիքներ:

— Պարոն Մամուլյան, որո՞նք են Ամանորի տարածված խոհանոցային սխալները:

— Այդ սխալները միայն Նոր տարուն չեն անում: Մենք ընդհանրապես հեռացել ենք մեր խոհարարական ավանդույթներից: Եվ մենակ Ամանորին չէ, որ հայկական կերակրատեսակներ չենք պատրաստում: Արդյոք մեր ավանդույթը մենք այսօր պահում ենք: Ո՛չ... Բոլորը սերիալներ են նայում եւ ազատ ժամանակ հավի բուդն ու կարտոֆիլը դնում են ջեռոցը եւ եփում, որ ժամանակ չկորցնեն: Իսկ մերը գիտական հենքի վրա հիմնված, շատ աշխատատար խոհանոց է: Իզուր չէ, որ մեր տատիկները մեծ սիրով եւ ժամերով պատրաստում էին իրենց սիրելիների համար:

Օգտվելով առիթից՝ ուզում եմ շնորհավորել համայն հայության Ամանորը: Եվ ուզում եմ որ գալիք տարին կրթվելու, կարգապահ լինելու, հողին կպչելու, շատանալու, ուժեղանալու տարի լինի: Եվ ամեն մեկս պետք է հասկանանք, որ մեր հայրենիքի հաջողությունը եւ հզորությունը կախված է մի մարդուց, եւ այդ մարդը` ես եմ: Մեզ հարկավոր է ուղղակի ուժեղանալ: Եվ արդար է, որ ապագան տնօրինում են ուժեղները, որովհետեւ հենց ուժեղներն էլ կերտում են ապագան: Ինչքան մենք նվնվանք եւ այս ու այն կողմ նայենք` չուժեղանալով, մենք միշտ թույլ ենք լինելու: Ուզում եմ, որ գալիք տարվա մեջ մի ժամ ուշ քնենք, մի ժամ շուտ արթնանանք եւ շատ աշխատենք:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ