Արցախը մեր համահայկական ցավն է. ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ
ՄշակութայինԱդրբեջանցի բնապահպանները այս էլ քանի օր է փակել են Ստեփանակերտ-Գորիս մայրուղու Շուշի-Քարին տակ հատվածը: Ընդհատված է Շուշիի շրջանի Լիսագոր, Մեծ շեն, Հին շեն եւ Եղցահող գյուղերի տրանսպորտային կապը մայրաքաղաք Ստեփանակերտի հետ: Դեկտեմբերի 13-ի երեկոյից ադրբեջանական կողմը խափանել էր նաեւ Արցախի Հանրապետության գազամատակարարումը, որը վերականգնվեց դեկտեմբերի 16-ին: Ստեղծված անելանելի իրավիճակի մասին «Իրավունքը» զրուցել է ՀԳՄ անդամ, բանաստեղծուհի ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆԻ հետ:
— Հայաստանն Արցախին կապող միակ Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհը փակել են ադրբեջանցի ինչ-որ բնապահպաններ, լրագրողներ: Մի՞թե այդքան արագ մոռացան իրենց ֆոսֆորային ռումբ օգտագործելու սխալ ու արյունարբու քայլը:
— Խաղը միայն թշնամունը չէ: Պատմությունը բացում է յուրաքանչյուր գաղտնարանի երկաթե դարպասը: Չմոռանանք, որ «Ուժեղի մոտ` միշտ էլ թույլն է մեղավոր»: Սադրանքամոլը կարողանում է իր խաղը համարել արդարացի, ճշմարտանման, մոռանալով դրսի դիվանագիտական աչքի սրությունը, չնայած կշեռքի թաթը միշտ ծանր է լինում, եթե շահը դրվում է նժարին՝ որպես կշռաքար: Նման երեւույթները լինում են շարունակելի: Միշտ էլ կարելի է շարժառիթ գտնել, իսկ ֆոսֆորական ռումբերի անձրեւները ամենաաղետալի, անաստված, անընդունելի, ծանր մեղքեր են, որոնք դատապարտելի էլ կմնան:
— Մի՞թե կարելի է բնապահպան անվանել մարդու, որը ձեռքերի մեջ աղավնի է սպանում, ինչի ականատեսը եղանք ադրբեջանական հրապարակված տեսանյութերում:
— Վաղուց աղավնիները դադարել են խաղաղության խորհրդանիշ լինելուց: Նրանք փոխարինվել են գիշատիչ, արյան համը իմացող վայրի թռչուններով: Բնապահպանության քողի տակ երեւում են դիմացինի արյունարբու, սրված մագիլները:
— Հանրապետության հրապարակի տոնածառի տոնակատարությանն ավելի շատ մարդ կար, քան Արցախի թիկունքին կանգնելու համար նախատեսված հանրահավաքին: Ըստ Ձեզ, սա ինչի՞ հետեւանք է:
— Մարդու վերափոխված մետամորֆոզն արդեն անքննելի է: Հոգին ու մարմինը չեն նույնանում նույն էության մեջ: Մեկի պահանջը մյուսինը չէ: Այնքան իրարամերժ ու տարբեր հոգսեր թափվեցին մեր ուսերին, որ դրանք վանելու գործոնը առավել ուժեղացավ: Տոնածառը վկա, որտեղ զինված սպասարկուն շրջափակում է այն: Մանկության մոլորակ տագնապ ու վախ տարան ներկայիս իշխանավորները: Ինչ վերաբերում է Արցախին, համահայկական ցավ է, ուղեղի մորմոք: Այն արթուն պահակի պես նստած է մեր ենթագիտակցության մեջ: Թվացյալ անտարբերությունը շոշափելի չի դառնում: Արցախյան պատերազմը, Եռաբլուրը մնում են մշտական վկայություններ: Երբեք հարցականի տակ չդնենք այդ սերը: Մենք ազգովին դատապարտված ենք հարազատորեն, անթաքույց նրա հոգսը կրելու, որքան էլ փոթորիկը անբարենպաստ լինի: Արցախցին մենակ չէ:
— Ըստ Ձեզ, մի՞թե ստամոքսով մտածելով, կկարողանանք այս վիճակից դուրս գալ:
— Այսօրվա օրապահիկը շքեղություն չէ, աղքատության հոտ է գալիս նրանից: Ոգին պիտի կարեւորվի ստամոքսից: Միշտ էլ քաղցողն է զենք վերցնում: Անհոգ ու լավ օրերի տեսլականը կա նրա ենթագիտակցության, հայրենապաշտության առաջնահերթության մեջ: Երբ անհրաժեշտություն լինի, պատից կախված հրացանը կլցվի պարկուճներով: Պատերազմի սուրը միշտ էլ ճոճվելու է մեր գլխավերեւում, եւ սա միայն մեզանում չէ, համաշխարհային աղետ է, միտված` բեռնաթափել մլորակի ծանրությունը կյանքերի հաշվին:
— Տիկին Հովհաննիսյան, այսքանից հետո հավատո՞ւմ եք խաղաղության պայմանագրին:
— Մշտարթուն թշնամու հետ նման պայմանագիր չեն կնքում: Այն սրբագրվող սեւագրություն է, որը հաճախ սխալներից դուրս գալ չի կարողանում: Մատուցվում է՝ որպես վատ ձեռագիր: Ատելության ու սառցակալած մակերեսների վրա մանուշակներ չեն աճում, որքան էլ խաբենք մեզ վաղվա հեռանկարով: Թուրքը իր արյունը եւ էությունը չի փոխում, արտաքին մաշկը` հնարավոր է:
ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ