Զենք էլ ունենք, զինվորի կողքին կանգնող էլ ունենք, բայց ո՛չ հրաման կա, ո՛չ կամք. Շահե Աճեմյան

Տոնը սուգ դարձավ… Անկախության օրը Եռաբլուրում մեկը մյուսի հետեւից դեռ հուղարկավորում էին նորօրյա հերոսներին: Հենց պանթեոնում «Իրավունքը» հանդիպեց արցախյան երեք պատերազմների մասնակից, ազատամարտիկ ՇԱՀԵ ԱՃԵՄՅԱՆԻ հետ:

— Պարոն Աճեմյան, առաջին հարցս պիտի լիներ Անկախության օրվա առթիվ, բայց օր օրի մեծացող Եռաբլուրում ուրիշ հարց է հուզում՝ այսպես մինչեւ ե՞րբ, մինչեւ ո՞ւր…

— Մենք այս ազիզ օրով այսօր թաղումների ենք մասնակցում: Նոր երկու հոգի թաղեցին, մի հոգու դագաղ էլ հիմա բերեցին… Այս ամենը տեսնելով՝ մոռանում ես, որ տոն է, անկախություն է եւ այլն: Չգիտեմ ինչ ասեմ… Այն, որ երկիրը քաոսային վիճակում է, նորություն չէ: Արդեն չորս տարուց ավելի է ամեն օր քանդելու պրոցեսի մեջ ենք: Ամեն ինչ քանդեցին: Այսօր հասել ենք այնտեղ, որ մեր սուվերեն երկրից ներս է մտել թշնամին: Զոհեր ունենք, որոնց թիվը թաքցնում են, ախր ինչի՞ համար: Այս փոքր երկրում չի՛ կարելի: Անկեղծ ասեք՝ ինչքա՞ն զոհ ունենք, ովքե՞ր են, պահելը ո՞րն է: Մենք ուրիշ ճար չունենք, որպեսզի այս ամենն աստիճանաբար շտկենք, Նիկոլը պետք է հեռանա: Բայց արդեն երկու տարի է փողոցներում ենք, ցույցերի ենք ու չենք կարողանում հեռացնել նրան: Դժվար է ասել, թե վերջն ինչ է լինելու, ամեն դեպքում, բոլորս համոզված ենք՝ մինչեւ Նիկոլը չգնա, ոչինչ չենք կարողանալու վերականգնել:

— Անկախության օրը, որպեսզի Նիկոլ Փաշինյանը բարձրանա Եռաբլուր, ոստիկանները քաշքշեցին ու բերման ենթարկեցին զոհվածների ծնողներին: Ինչո՞ւ գնացին այս քայլին:

— Նիկոլը վախենում է, որ հանկարծ թղթակիցների մոտ զոհվածի մի ծնող մի բան ասի, խայտառակվի: Եռաբլուրում անգամ արգելել են նկարահանելը, ամեն ինչ արգելել են: Եռաբլուրում մեր ընկերներն ու երեխաներն են թաղված, Եռաբլուրն առաջին օրից մինչեւ հիմա մեր աչքի առաջ է ընդլայնվել:  Իսկ Նիկոլ Փաշինյանը սուլթան Աբդուլ Համիդի պես գալիս է Եռաբլուր հազարավոր ոստիկաններով: Եռաբլուրում այդպես վարվելու տեղը չէ: Իսկ ընդհանրապես 44-օրյա պատերազմի ժամանակ կամ հիմա որեւէ մի ՔՊ-ական կամ անձամբ Նիկոլ Փաշինյանը եղե՞լ է որեւէ մի զինվորի թաղմանը: Հիշում եմ՝ ժամանակին, երբ լինում էին զոհեր, նույնիսկ երկրի նախագահ Սերժ Սարգսյանն էր մասնակցում հուղարկավորությանը: Մի օր չտեսա, որ Նիկոլ Փաշինյանը մի զինվորի թաղման մասնակցի: Առաջ մետրո էր մտնում, հեծանիվ էր քշում, ամեն ինչ վերջացավ: Այս մարդն իր սատանայական առաքելությունն է կատարում՝ երկիրը, բանակը, Երկրապահը քանդեց: Ասում են՝ զենք չունենք, ինչպե՞ս չունենք, ինքս լավ գիտեմ, թե ինչքան զենք ունենք մեր արսենալում:

— Հիմա էլ առաջ են տանում այն թեզը, թե գումարի խնդիր չկա, բայց մեզ զենք չեն վաճառում…

— Այնպիսի հզոր զենքեր ունենք, որ ուրիշները կերազեն: Բայց դրանք ոչ էլ օգտագործեցին:  Զենք էլ ունենք, զինվորի կողքին կանգնող էլ ունենք, բայց ո՛չ հրաման կա, ո՛չ կամք այդ ամենն իրագործելու: Բոլոր հին կռված տղերքն ասում են՝ վախենում են մեզ զենք տան, որովհետեւ գիտեն, թե այդ զենքի խողովակը որ ուղղությամբ է գնալու….

— Ի դեպ, թշնամու հարձակումն այս անգամ, որ հաստատ սպասելի էր, ինչո՞ւ ժամկետային զինվորներն էլի մնացին մենակ: Ո՞ւր էին սեպտեմբերի 12-ի լույս 13-ի գիշերը կամավորները, ԵԿՄ-ականները:

— Տեղյակ չեմ, կտրված ենք ամեն ինչից: Պաշտպանության նախարարությունը ֆեյսբուքյան էջ ունի, որտեղ ոչ մի ճիշտ տեղեկություն չեն տալիս: Լավ է` թուրքերեն գիտեմ, թուրքական ալիքներից ավելի մանրամասններ եմ պարզում, քան` հայկական լուրերից:

— Ստեղծված իրավիճակի ելքը շատերը կապում են ՀՀ առաջին, երկրորդ եւ երրորդ նախագահների, երկու կաթողիկոսների ու Արցախի երկու նախկին նախագահների հանդիպման հետ, ինչի մասին արդեն մի քանի օր է մամուլում շրջանառվում է: Ի՞նչ եք Դուք ակնկալում այս ձեւաչափից:

— Ակնկալիքս մեծ է, բայց մինչեւ մեր ժողովուրդը չգիտակցի եւ իր մասնակցությունը չբերի այս ամենին, ոչինչ չի փոխվի: Ողջունելի է, որ բոլորը իրար միանան ու կոչ անեն հրապարակ իջնել: Երկու ձեռքով կողմ եմ, որ նրանք ժողովրդին առաջնորդեն, բայց էլի եմ ասում՝ եթե ժողովուրդը տեղից չի շարժվում, ի՞նչ անեն:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ