«Եթե քեզ խաբում են մեկ անգան, խաբողը սրիկա է, եթե խաբում են շարունակ, նշանակում է դու հիմար ես». ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱԼՍ­ՏՅԱ­Ն

 Ադր­բե­ջա­նը ռազ­մա­կան հար­ձա­կում է սկսել Հա­յաս­տա­նի դեմ ա­րե­ւե­լյան եւ հա­րավ-արե­ւե­լյան սահ­մա­նի ողջ եր­կայն­քով՝ Սյու­նի­քի, Վա­յոց ձո­րի եւ Գե­ղար­քու­նի­քի մար­զե­րի ուղ­ղու­թյուն­նե­րով հար­ված­ներ հասց­նե­լով ռազ­մա­կան օ­բյեկտ­նե­րին եւ քա­ղա­քա­ցի­ա­կան են­թա­կա­ռուց­վածք­նե­րին, ո­րի հե­տե­ւան­քով ու­նենք զո­հեր, վի­րա­վոր­ներ, գե­րի­ներ: Այս մա­սին զրու­ցել ենք կի­նո­ռե­ժի­սոր, սցե­նա­րիստ, պրո­դյու­սեր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ԳԱԼՍ­ՏՅԱ­ՆԻ հետ:

— Պա­րոն Գալս­տյան, ըստ Ձեզ, այս պա­տե­րազ­մը հնա­րա­վո՞ր էր կան­խել:

— Ես ռազ­մա­կան գոր­ծիչ չեմ, ոչ էլ քա­ղա­քա­գետ կամ դի­վա­նա­գետ՝ մաս­նա­գի­տա­կան վեր­լու­ծու­թյան հա­մար, բայց գի­տեմ, որ ցան­կա­ցած պա­տե­րազմ դի­վա­նա­գի­տու­թյան տա­պա­լումն է: Աշ­խար­հում քիչ կան հա­րե­ւան երկր­ներ, ո­րոնց մի­ջեւ ա­մեն ինչ հարթ է ու խա­ղաղ: Աշ­խար­հում կան տաս­նա­մյակ­նե­րով ձգվող հա­կա­մար­տու­թյուն­ներ, ո­րոնք չեն վե­րած­վում լայ­նա­մասշ­տաբ պա­տե­րազ­մի: Պա­տե­րազ­մը սկսվում է, երբ կող­մե­րից մե­կը տես­նում է, որ կա­րող է ու­ժի կի­րառ­մամբ իր խնդի­րը լու­ծել, ո­րով­հե­տեւ մյուս կող­մը թու­լա­ցած է: Թու­լու­թյու­նը ինք­նին սադ­րանք է: Երբ թշնա­մին ու­ժե­ղաց­նում է իր բա­նա­կը, հստա­կեց­նում է իր դաշ­նա­կից­նե­րին, պատ­րաս­տում է իր հա­սա­րա­կու­թյա­նը պա­տե­րազ­մի, իսկ դու վար­կա­բե­կում ես բա­նակդ, սի­րա­խա­ղի մեջ ես մտնում աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան բո­լոր կենտ­րոն­նե­րի հետ, սպառ­նում ես այ­լա­խո­հու­թյա­նը քո երկ­րի ներ­սում ու ան­վերջ սի­րա­շա­հում ես թշնա­մուդ, դու մատ­նում ես քո թու­լու­թյու­նը: Ին­չո՞ւ թշնա­մին պի­տի չօգտ­վի դրա­նից: Նա­յեք, բո­լո­րո­վին թարմ դեպ­քե­րը՝ թշնա­մու հար­ձա­կու­մը Հա­յաս­տա­նի սու­վե­րեն տա­րած­քի վրա: Տե­սե՛ք որ­տե­ղից են նրանք խփում: Խփում են այն տա­րածք­նե­րից, ո­րոնք հանձն­վել են թշնա­մուն 2020թ.-ի նո­յեմ­բե­րի կա­պի­տու­լյա­ցի­ոն պայ­մա­նագ­րից հե­տո: Թշնա­մին սո­ղա­լով ե­կել է ա­ռաջ, գրա­վել է բա­րեն­պաստ դիր­քեր, բար­ձունք­ներ: Պարզ չէ՞, որ դա ա­րել է հար­վա­ծե­լու հա­մար: Հի­մա ի՞նչ էր պետք ա­նել այս նոր հար­ձա­կու­մը կան­խե­լու հա­մար: Պարզ չէ՞, որ պետք էր կանգ­նեց­նել թշնա­մուն այն դիր­քե­րում, որ­տեղ նա կանգ­նած էր այդ նող­կա­լի կա­պի­տու­լյա­ցի­ոն պայ­մա­նա­գի­րը ստո­րագ­րե­լու պա­հին: Գրված է, չէ՞, այդ պայ­մա­նագ­րում, որ կող­մե­րը մնում են այն դիր­քե­րում, որ­տեղ կանգ­նած են: Ինչ­պե՞ս է ստաց­վում, որ ե­ռա­կողմ պայ­մա­նագ­րի մեզ հա­մար ան­բա­րեն­պաստ կե­տե­րը պար­տա­դիր են կա­տար­ման հա­մար, իսկ այն կե­տե­րը, ո­րոնք բխում են մեր շա­հե­րից՝ կա­րող են ան­տես­վել: Պարզ չէ՞, որ ի­րե­րի այս­պի­սի ըն­թաց­քը պետք էր կան­խել նոր պա­տե­րազ­մից խու­սա­փե­լու հա­մար: Թշնա­մին եր­կար քաղ­ցից հե­տո ճա­շա­կել է հաղ­թա­նա­կի հա­մը, նա ա­նե­լու է ա­մեն բան՝ նոր չա­փա­բաժ­նով այդ քաղցր հա­մը նո­րից ու նո­րից զգա­լու հա­մար, ու նրա բե­րա­նը պետք է դառ­նա­նա, որ­պես­զի նա դա­դա­րի ու­զել դա:

— Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ չնա­յած 44-օրյա պա­տե­րազ­մի ան­դառ­նա­լի կո­րուստ­նե­րին` հայ ժո­ղովր­դի հո­գին չի կոտր­վել: Կի­սո՞ւմ եք այդ տե­սա­կե­տը:

— Վա­ղուց ո՛չ հե­տե­ւում եմ, ո՛չ լսում եմ, ո՛չ էլ ա­ռա­վել եւս կի­սում եմ Ձեր նշած մար­դու տե­սա­կետ­նե­րը: Կա հայտ­նի խոսք՝ ե­թե քեզ խա­բում են մեկ ան­գամ, խա­բո­ղը սրի­կա է, ե­թե խա­բում են շա­րու­նակ, նշա­նա­կում է դու հի­մար ես: Ես չեմ հա­վա­տում այդ մար­դուն: Ինչ ի­մաստ կա լսել, կի­սել կամ չկի­սել սու­տը:

— Մեր երկ­րի ներ­կա­յիս վի­ճա­կը չհա­մախմբ­վե՞լն է, թե՞ դա­վա­ճա­նու­թյու­նը:

— Մեր եր­կի­րը խեղդ­վում է ա­տե­լու­թյան մեջ: Դա մեզ ջլա­տում է: Մենք թշնա­մի փնտրում ենք մեր մեջ, իսկ փրկու­թյան ու­ղի­նե­րը փնտրում ենք դրսում: Մինչ­դեռ տրա­մա­բա­նա­կա­նը հա­կա­ռակն է: Փրկու­թյան ու­ղին ներ­սից է, իսկ թշնա­մին՝ դրսում: Ես զզվանք եմ ապ­րում կար­դա­լով այն նե­գա­տի­վը, որ մեր, այս­պես կոչ­ված, «արեւմ­տա­մետ­նե­րը» բար­բա­ջում են «ռու­սա­մետ­նե­րի» հաս­ցե­ին, եւ հա­կա­ռա­կը: Ներ­քին թշնա­ման­քը սնուց­վում է եր­կու կո­պե­կով, ու հե­տե­ւորդ­նե­րի թշվառ բա­նակ­նե­րը տա­րա­ծում են նե­րազ­գա­յին թշնա­ման­քը ան­հա­վա­նա­կան մո­լե­ռան­դու­թյամբ:

Հա­յին հա­յի ձեռ­քով սպա­նե­լու թուր­քա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը աշ­խա­տում է ան­թե­րի: Ե­րե­ւա­նում իր գո­յու­թյու­նը դժվա­րու­թյամբ քարշ տվող հա­յը պատ­րաստ է Բրյու­սե­լի կամ Վա­շինգ­տո­նի ե­րե­ւա­կա­յա­կան դաշ­նակ­ցու­թյան հա­մար կրծել իր հա­րե­ւա­նի կո­կոր­դը, ո­րը Հա­յաս­տա­նի փրկու­թյու­նը կա­պում է Կրեմ­լի հետ: Սա ող­բեր­գու­թյուն է: Օ­տա­րա­մո­լու­թյունն ու սե­փա­կան մար­գա­րե­նե­րի, հե­րոս­նե­րի հան­դեպ թշնա­մանքն այն բա­ցա­սա­կան ուժն է, որ դրված է մեր հայ­րե­նի­քի անկ­ման հիմ­քում ու քայ­քա­յում է մեզ: Մեր թշնա­մի­նե­րը շատ հմտո­րեն կա­ռա­վա­րում են դա:

— Այս­պես կոչ­ված՝ «խա­ղա­ղու­թյան պայ­մա­նագ­րի» մա­սին ի՞նչ կա­սեք:

— Մշտա­կան խա­ղա­ղու­թյու­նը բլեֆ է: Միֆ: Ան­գամ ան­ձե­րի մա­կար­դա­կով: Մար­դիկ մրցակ­ցում են ի­րար հետ, ո­րով­հե­տեւ բնու­թյունն այդ­պի­սին է ստեղ­ծել մարդ­կանց: Կան ազ­գեր, ո­րոնք օժտ­ված են բնա­կան ռե­սուրս­նե­րով, կան այն­պի­սի­նե­րը, որ պայ­քա­րում են, մա­քա­ռում են` ստա­նա­լու հա­մար այն, ին­չը հա­րե­ւա­նի բա­կում ուղ­ղա­կի ա­ճում է: Հե­տե­ւա­բար, ե՛ւ մար­դիկ, ե՛ւ ազ­գե­րը պետք է կա­րո­ղա­նան գնա­հա­տել ու պաշտ­պա­նել այն, ին­չով ի­րենց օժ­տել է բնու­թյու­նը ու պայ­քա­րել ձեռք բե­րե­լու հա­մար այն, ին­չից ի­րենք զրկված են: Մենք պետք է հաս­կա­նանք, որ ի­դե­ա­լա­կան աշ­խար­հը միֆ է: Մրցակ­ցու­թյան մեջ է զար­գաց­ման, ա­ռաջ­խա­ղաց­ման գաղտ­նի­քը: Պետք չէ վա­խե­նալ մրցակ­ցու­թյու­նից: Խա­ղա­ղու­թյու­նը եր­կու, ի­րար չզի­ջող կող­մե­րի մի­ջեւ ժա­մա­նակ­ավոր հաշ­տու­թյան հա­մա­ձայ­նու­թյուն է, ո­րը գոր­ծում է մին­չեւ այն պա­հը, երբ հա­վա­սար կող­մե­րից մե­կը սկսում է զի­ջել դիր­քե­րը: Հենց այդ պա­հից իր դիր­քե­րը զի­ջող կող­մը սադ­րում է պա­տե­րազմ: Ու ան­խու­սա­փե­լի­ո­րեն ստա­նում այդ պա­տե­րազ­մը: Հե­տե­ւա­բար, պետք չէ հույ­սեր փայ­փա­յել, որ քա­ղա­քա­կիրթ աշ­խար­հը կամ ու­ժա­յին կենտ­րոն­նե­րը կա­րող են մեզ խա­ղա­ղու­թյուն նվի­րել: Այդ ու­ժա­յին կենտ­րոն­ներն ի­րենց գե­րա­կա դիր­քե­րին հա­սել են ա­րյան, կո­րուստ­նե­րի, մա­քա­ռում­նե­րի ու պա­տե­րազմ­նե­րի մի­ջո­ցով եւ այ­սօր էլ պայ­քա­րում են ի­րենց այդ դիր­քե­րը պա­հե­լու հա­մար: Քա­ղա­քակր­թու­թյունն ա­ռաջ են տա­նում ու­ժեղ­նե­րը: Ա­ռա­վե­լա­գույ­նը, որ նրանք ա­նում են թույ­լե­րի հա­մար, դա ա­ռան­ձին ցու­ցաս­րահ­նե­րի ամ­րագ­րումն է պատ­մու­թյան թան­գա­րան­նե­րում:

ՆՈՒ­ՆԵ ԶԱ­ՔԱ­ՐՅԱՆ

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝