Ադրբեջանը խնդիր է դրել «միջանցք» անվան տակ վերցնել ամբողջ Սյունիքը. Բալասանյան

44-օրյա պատերազմից երկու տարի անց սահմանին իրավիճակը կրկին պատերազմական է: Ռազմական գործողությունների թեժացման վերաբերյալ «Իրավունքը» զրուցել է ԵՊՀ միջազգային հարաբերությունների եւ դիվանագիտության ամբիոնի դոցենտ, պ.գ.թ. ԳՐԻԳՈՐ ԲԱԼԱՍԱՆՅԱՆԻ հետ:

«ԵՎՐԱՄԻՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ԹՄԲԿԱՀԱՐՎՈՂ ԽԱՂԱՂՈՒԹՅԱՆ ԴԱՐԱՇՐՋԱՆԸ ՉԲԱՑՎԱԾ` ՓԱԿՎԵՑ»

— Պարոն Բալասանյան, ինչպե՞ս կգնահատեք ստեղծված իրավիճակը, եւ ի՞նչ հետեւություններ պետք է անենք իրադրությունից:

— Սրանով Ադրբեջանը եւս մեկ անգամ ապացուցեց, որ այն երկիրը չէ, ում հետ հնարավոր է խաղաղության պայմանագիր ստորագրել կամ մտածել խաղաղ գոյակցության մասին: Նաեւ այն երկիրը չէ, ում կարելի է բանավոր պայմանավորվածությամբ տարածքներ հանձնել` հույսով, որ ռազմական գործողություններ չի սկսելու: Ռազմական փորձագետները նշում են, որ սկսված ռազմական գործողությունների թիրախային հարվածները հասցվում էին նաեւ այն դիրքերից, որոնք վերցրել էին Սեւ լճի շրջանում, Կապանի հատվածում եւ այլն: Այսինքն` հերթական անգամ հայկական դիվանագիտությունը, կարելի է ասել, ձախողվեց: Ավելին` Ադրբեջանի հետ խաղաղության եւ ընդհանրապես Եվրամիության կողմից թմբկահարվող խաղաղության դարաշրջանը, կարծես թե, չբացված` փակվեց:

— Անվտանգության խորհուրդը որոշում կայացրեց ՀՀ ինքնիշխան տարածքի նկատմամբ ագրեսիայի առնչությամբ պաշտոնապես դիմել ՀԱՊԿ-ին: Ի՞նչ կասեք այս մասին:

— Կարծում եմ` Հայաստանի ղեկավարությունը ճիշտ քայլ արեց` դիմելով Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը: Բայց, անկեղծ ասած, ես լսեցի Նիկոլ Փաշինյանի ելույթն Ազգային ժողովում, ու հասկանալի չդարձավ, թե որ հոդվածով են դիմել` երկրո՞րդ  թե՞ չորրորդ: Դատելով ՀԱՊԿ-ի քարտուղարության կողմից տարածված հաղորդագրությունից` դիմել են կոնսուլտացիաների համար: Համենայնդեպս, տպավորություն է ստեղծվում, որ երկրորդ հոդվածով են դիմել, որպեսզի կոնսուլտացիաներ սկսվեն: Սա ի՞նչ կարող է տալ Հայաստանին, այս պահին դժվարանում եմ պատասխանել, որովհետեւ կոնսուլտացիաներով գործն առաջ չի գնում: Ինչպես Ղազախստանի պարագայում, պետք էր դիմել հենց չորրորդ հոդվածով եւ ընդամենը հաշված ժամերի ընթացքում խաղաղապահ գումարտակ կկոչվեր, թե` ռազմախումբ կլիներ տեղում:

«ՊԵՏՔ Է ՕՊԵՐԱՅԻ ՇԵՆՔԸ ՊԱՅԹԵՑՎԻ՞ ԱԹՍ-ՈՎ, ՈՐՊԵՍԶԻ ԳԻՏԱԿՑԵՆՔ` ԱԴՐԲԵՋԱՆԸ ՀԱՍԿԱՆՈՒՄ Է ՄԻԱՅՆ ՈՒԺԻ ԼԵԶՈՒՆ»

— Նիկոլ Փաշինյանը դիմել է նաեւ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնին, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենին: Ի՞նչ կարող ենք ակնկալել այս կողմից:

— Ընդհանրապես չհասկացա համաշխարհային հանրությանը սպոնտան դիմելու նպատակը եւ տրամաբանությունը: Եթե դու դիմում ես ՀԱՊԿ-ին` որպես Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության անդամ, դիմում ես Ռուսաստանի Դաշնությանը` որպես ե՛ւ քո դաշնակից, ե՛ւ եռակողմ համաձայնագրի կողմ, այդ դեպքում հարց է առաջանում` Էմանուել Մակրոնին կամ, ասենք, Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարին դիմելու շարժառիթները որո՞նք են, եւ ի՞նչ աջակցություն է ակնկալվում այս երկու ուժային կենտրոններից: Չէ որ ակնհայտ է, որ նրանք ուղղակի բավարարվելու են` կողմերին հանդարտության կոչ անելով:

— Թուրքիան հայտարարել է, որ լիովին սատարում է Ադրբեջանի գործողություններին եւ ընդգծել է, որ Երեւանի եւ Բաքվի միջեւ խաղաղության ու կայունության հնարավոր է հասնել միայն «Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության եւ օրինական իրավունքների պահպանմամբ»: Փաստորեն, ամբողջ Արցա՞խն են ուզում:

— Կարծում եմ` Ադրբեջանը, տեսնելով միջազգային հանրության եւ նաեւ Հայաստանի որոշ պատասխանատու շրջանակների դանդաղկոտությունը կամ իրավիճակով ճիշտ չկողմնորոշվելը, չի բավարարվելու Արցախով: Նրանք խնդիր են դրել «միջանցք» անվան տակ վերցնել ամբողջ Սյունիքը: Այն թիրախային հարվածները, որոնք հասցվում է, միայն Արցախի հատվածը չէ: Մենք կարող ենք արձանագրել, որ Հայաստանի Հանրապետության արեւելյան սահմանը հյուսիսից դեպի հարավ գտնվում է հարձակման տակ: Այսինքն` Վարդենիսը, Մարտունին խնդիր են դրել, ըստ էության, կտրել Սելիմի լեռնանցքով եւ դուրս գալ դեպի Վայոց ձոր, որովհետեւ Արենի գյուղի վրա էլ են հարվածներ եղել: Ես հեռու եմ այն մտքից, որ Հայաստանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը չի հասկանում այդ քայլերի հաջորդականությունը, բայց ինձ համար առնվազն տարօրինակ է, որ արդեն որերորդ անգամ հարված ստանալով Ադրբեջանից եւ տեսնելով նրանց  ուխտադրուժ բնույթը` էլի Ազգային ժողովում խոսում են ինչ-որ համակեցության, խաղաղ գոյակցության մասին: Էլ ի՞նչ պետք է լինի` օպերայի շենքը պետք է պայթեցվի՞ իսրայելական արտադրության անօդաչու սարքերի միջոցով, որպեսզի գիտակցեն` Ադրբեջանը հասկանում է միայն ուժի լեզուն: Ադրբեջանի հետ կարելի է խաղաղ գոյակցել այն ժամանակ, երբ մենք իշխող դիրքեր կունենանք` Ադրբեջանի դիրքերի նկատմամբ:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ