Եթե Հայաստանը պատրաստ է, Միութենական պետությունը դեմ չի լինի իր կազմում ընդունել. Սաֆրանչուկ

ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը նախորդ շաբաթ դիմելով Ռուսաստանի եւ Բելառուսի ռեգիոնների 9–րդ ֆորումի մասնակիցներին` ասաց, որ հավաքական Արեւմուտքի աննախադեպ քաղաքական եւ պատժամիջոցների ճնշումներն իրենց մղում են արագացնել միավորվելու գործընթացները: Իսկ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն ընդգծեց, որ Խորհրդային Միության նախկին անդամ երկրները պետք է անկեղծորեն ձգտեն մերձանալ ռուս–բելառուսական միութենական պետությանը, «եթե իհարկե ցանկանում են պահպանել իրենց ինքիշխանությունն ու անկախությունը»: Այս եւ մի շարք այլ հարցերի մասին «Իրավունքը» զրուցեց ՌԴ ԱԳՆ Մոսկվայի Միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի Եվրասիական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն ԻՎԱՆ ՍԱՖՐԱՆՉՈՒԿԻ հետ:

— Պարոն Սաֆրանչուկ, հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ Հայաստանը մաս կկազմի Ռուսաստան–Բելառուս Միութենական պետության:

— Երեւի, ավելի շուտ ես պետք է Ձեզ հարցնեմ, թե որքանով է Հայաստանը պատրաստ մտնել Միութենական պետության կազմի մեջ: Այս տարվա գարնանը հստակ հայտարարություն եղավ, որ նաեւ ուրիշ պետություններ ունեն  հնարավորություն` միանալ Միութենական պետությանը: Մինչ այդ, տպավորություն էր, որ այն վերաբերում է միայն Ռուսաստանին եւ Բելառուսին: Իսկ թե ինչպիսի ժամանակահատվածում, եւ ով կարող է դրան մաս կազմել, ես նման հայտարարություն անելու պատասխանատվություն չեմ վերցնի ինձ վրա: Բայց եթե Հայաստանը պատրաստ է, Միութենական պետությունը դեմ չի լինի իր կազմում ընդունել: Մեւնույն ժամանակ, Միութենական պետությունը ոչ մեկին չի պատրաստվում իր ձեւաչափը փաթաթել որեւէ մեկի վզին կամ ստիպելով մտցնել իր կազմի մեջ: Հիմա կան շատ խոսակցություններ այն մասին, որ Միութենական պետությունը խոր ինտեգրացիայի մոդել է, որը հետագայում ավելի լայն մասշտաբ կստանա: Այս առումով Միութենական պետությանն այլ երկրների միանալու մասին խոսակցությունները սկսել են էլ ավելի ակտիվ հնչել, մինչդեռ նախկինում այդպես չէր: Բայց էլի եմ շեշտում` կոնկրետ ով եւ երբ կարող է միանալ Ռուսաստան–Բելառուս Միութենական պետությանը, ես չեմ կարող ասել:

— Իսկ ի՞նչ է լինելու Արցախի հարցը: Ռուսաստանն ասում է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի մյուս համախագահները` ԱՄՆ–ն եւ Ֆրանսիան, չեն ցանկանում իրենց հետ աշխատել: Հետեւապես, ո՞ր ձեւաչափում փնտրել խնդրի լուծման բանալին:

— Ընդհանուր առմամբ` արեւմտյան երկրների ներգրավվածությունը տարածաշրջանային խնդիրների լուծման հարցում  նվազում է: Այս առումով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի չեղարկումը, մեխանիզմներն ու գլոբալ առումով միջնորդական առաքելության այսպիսի ընթացքը բնական է: Իսկ որոշումները տարբեր տեղերում, այդ թվում Արցախի հարցում, ամենայն հավանականությամբ` պետք է լուծվի տարածաշրջանային ձեւաչափով: Հասկանում եմ, որ Հայաստանն ունի շատ միջազգային հարաբերություններ եւ նրան թվում է, թե ոչ տարածաշրջանային երկրների ու խաղացողների ներգրավվածությունը կարող է Հայաստանի շահերից ելնել:

— Դուք, ըստ էության, ակնարկում եք 3+3 ձեւաչափի մասին` հարցը լուծել Ռուսաստան, Իրան, Հայաստան, Վրաստան, Թուրքիա, Ադրբեջան շրջանակում: Որքանո՞վ այն կարող է ելնել Հայաստանի շահերից:

— Այո՛, հենց այդ ձեւաչափը նկատի ունեմ, որը շատ հայ փորձագետներ քննադատում են ու կարծում, որ սա ոչ թե 3+3 է, այլ` 5+1: Բայց ես կարծում եմ` սա ընդհանուր գործընթաց է, եւ որոշումները դառնում են տարածաշրջանային: Ցավում եմ, որ այս շրջանակ Հայաստանը մտնում է անհաջող պատերազմից հետո` թուլացած ռազմական դիրքերով, ինչը, իհարկե, շատ հայերի դրդում է կարծել, որ տարածաշրջանային ձեւաչափում լուծումները կարող են լինել ավելի վատը, քան նախորդ ձեւաչափում էր: Այս տեսակետին ես վերաբերվում եմ ըմբռնումով եւ ցավով, բայց, ամեն դեպքում, ըստ իս, արտաքին խաղացողները պրակտիկորեն չեն կարող նպաստել հարցի լուծմանը, եւ Հայաստանը ստիպված է լինելու գտնելու կապեր տարածաշրջանային խաղացողների հետ:

Նշենք, որ Իվան Սաֆրանչուկը՝ «Վալդայ» միջազգային ակումբի ծրագրային տնօրեն Տիմոֆեյ Բորդաչեւի հետ միասին, գտնվում էր Երեւանում՝ մասնակցելու  «Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի դիմակայությունն Ուկրաինայում եւ դրա ազդեցությունը հետխորհրդային տարածքի վրա» թեմայով կլոր սեղան-քննարկմանը, որը կազմակերպել էր Ռազմավարական հետազոտությունների եւ նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնը:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ