Պատերազմներն անխուսափելի են, բայց սա չի նշանակում, թե բոլորիս սպասվում է գլոբալ աղետ. Բորդաչեւ

Առաջիկա տարիներին, եթե չասենք տասնամյակում, մենք ապրելու ենք տարբեր երկրների միջեւ տեղի ունեցող բավական ակտիվ ռազմական կոնֆլիկտների եւ ուղիղ կամ պրոքսի պատերազմների մի շրջափուլ: Պրոքսի պատերազմ նշանակում է միջազգային հակամարտություն երկու երկրների միջեւ, որոնք ցանկանում են սեփական նպատակներին հասնել պատերազմական գործողությունների միջոցով մեկ այլ՝ երրորդ երկրի ռեսուրսներն օգտագործելու եղանակով՝ ունենալով այդ երրորդ երկրի ներքին կոնֆլիկտը քողարկելու թույլտվություն:

Այս մասին զգուշացրեց «Վալդայ» միջազգային ակումբի ծրագրային տնօրեն ՏԻՄՈՖԵՅ ԲՈՐԴԱՉԵՎԸ, ով ելույթով հանդես եկավ Երեւանում տեղի ունեցած «Ռուսաստանի եւ Արեւմուտքի դիմակայությունն Ուկրաինայում եւ դրա ազդեցությունը հետխորհրդային տարածքի վրա» թեմայով կլոր սեղան-քննարկման ժամանակ, որը կազմակերպել էր Ռազմավարական հետազոտությունների եւ նախաձեռնությունների վերլուծական կենտրոնը: Միեւնույն ժամանակ, ռուս փորձագետը շտապեց հուսադրել, որ սա չի նշանակում, թե բոլորիս սպասվում է գլոբալ աղետ: Ըստ նրա, պատերազմներն անխուսափելի են, եւ մենք պետք է ապրենք դրանց հետ:

«Ես դասվում եմ այն ռուս փորձագետների շարքին, ով գտնում է, որ փոխադարձ միջուկային զսպվածությունն առաջին հերթին ԱՄՆ-ի եւ Ռուսաստանի ու մյուս գերտերությունների միջեւ աշխատում է: Այն, որ միջուկային պատերազմը ռացիոնալ չէ, ինքնաոչնչացնող է եւ չի բերելու որեւէ երկրին ցանկալի ռազմա-քաղաքական արդյունքի, սա զսպող փաստ է: Ինչ վերաբերում է այն ուժային հնարավորություններին, որոնք այս երկու պետությունները տիրապետում են, կարծում եմ՝ նրանք չեն հատի միմյանց սահման: Այսինքն՝ պատերազմները կշարունակվեն, բայց ԱՄՆ-ն ու Ռուսաստանը կգտնեն մեխանիզմներ, որը հնարավորություն կտա չհատել այն սահմանը, որը համարվում է մեկինը կամ մյուսինը, ինչի ականտեսն ենք մենք հիմա», - ընդգծեց Բորդաչեւը:

Փորձագետի կարծիքով՝ այդուհանդերձ, կոնֆլիկտային իրավիճակները շարունակվելու են եւ այն երկրները, որոնք շրջապատում են Ռուսաստանին, որտեղ նաեւ Հայաստանն իր տեղն ունի, մաս կկազմեն այդ կոնֆլիկտի, ինչպես եւ ամբողջ աշխարհը: Այս առումով բացառություններ չեն լինի:

«Պետք է հասկանանք, որ մեր երկրների միջազգային հարաբերությունները այլեւս զարգանալու են պատերազմի ստվերում: Դրանք անընդհատ զարգանալու են զինված հակամարտության մշտական հնարավորության ստվերում, որին պետք է պատրաստ լինենք, եւ որի հավանականությունը պետք է մշտապես հաշվի առնենք՝ մեր դիվանագիտական, արտաքին քաղաքական գործունեության մեջ, որպեսզի մեր ձեռքբերումներն առավելագույնի եւ մեր պոտենցիալ հակառակորդների ձեռքբերումները նվազագույնի հասցնենք»,- շեշտեց ռուս փորձագետը:

Բանախոսի գնահատմամբ՝ Ուկրաինայում այժմ տեղի ունեցող կոնֆլիկտը նոր ժամանակների այն կոնֆլիկտներից է, որոնցից դեռ շատ կլինեն. «Ռուսաստանն, ամենայն հավանականությամբ, ներգրավված կլինի նմանատիպ շատ կոնֆլիկտներում: Այն, ինչ  հիմա տեսնում ենք Ուկրաինայում, որը, եթե դիմենք պոետիկ համեմատություններին, ապա պետք է ասենք, որ այն միայն նոր դարաշրջանի առավոտը դեռ չծագած՝ արեւի առաջին շողերն են: Իսկ թե երբ կլինի «կեսօրը», կտեսնենք 10-15 տարի անց, ինչին պետք է բարոյապես եւ ֆիզիկապես պատրաստ լինենք: Եվ սա վերաբերում է բոլոր պետություններին, որովհետեւ յուրաքանչյուր պետություն առանձնահատուկ պատասխանատվություն է կրում իր քաղաքացիների առաջ: Ոչ մի այլ պետություն՝ հարաբերությունների որեւէ շրջանակում, դաշնակցային կամ ֆորմալ դաշնակցային, չի կարող մեկ այլ պետության շահերը վեր դասել՝ իր պետության եւ քաղաքացիների շահերից»:

Եզրափակելով խոսքը՝ «Վալդայ» միջազգային ակումբի ծրագրային տնօրենն ասաց, որ Ռուսաստանի, Հայաստանի եւ մյուս երկրների համար կարեւորագույն խնդիրը պետք է լինի ներքին զարգացումը եւ կայունության բարձրացումը, քաղաքացիների վստահության բարձրացումն՝ առ այն, որ իրենց երկրի ներսում, անկախ արտաքին հարաբերություններից, իրենց կյանքը կազմակերպված է լինելու, պետությունն ապահովելու է նրանց հիմնական շահերի նկատմամբ արդարության որոշակի մակարդակ:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖՅԱՆ