«Դրամաշնորհ ստացավ հարազատ հոր հետ սեռական հարաբերություններ ունեցող գրքի հեղինակը».Աբգար Ափինյան

«Իրավունքը» զրուցել է Համահայկական գրողների միության նախագահ, գրականագետ Աբգար Ափինյանի հետ:

 – Դուք Համահայկական գրողների միության նախագահն եք, կմանրամասնե՞ք Ձեր գործունեությունը:

– Մեր միությունը ստեղծվեց տարիներ առաջ, երբ արդեն ակնհայտ էր, որ հայ մշակույթում տեղի է ունենում մեծ, ցավալի, ողբերգական խզում մեր ազգային արժեքներից: Եվ այդ շարժումը 2018 թվականից տեղափոխվեց ուղիղ կառավարություն: Այն մարդիկ, ովքեր ղեկավարում էին մեր երկիրը, պարզապես իրենց առջեւ նպատակ էին դրել ոչնչացնել հայ մշակույթի ոգին եւ էությունը: Ինչ-որ կերպ պետք էր արձագանքել կամ պայքարել դրա դեմ: Համահայկական գրողների միությունը ստեղծվեց հենց այդ նպատակով: Ժամանակը ցույց տվեց, որ մենք իրավացի էինք…

– Ովքե՞ր կարող են լինել Ձեր կազմում:

– Հիմնականում մենք ենք դիմում հեղինակներին, որովհետեւ ընտրության սկզբունքը Հայաստանում վարկաբեկված է: Մեզ համար գիրքը չէ կարեւորը, այլ հոգին ու սիրտը, որ տրոփում է գրողի մեջ:

– Այսինքն` Համահայկական գրողների միության անդամ դառնալու համար կարեւորվում են նաեւ մարդկային հատկանիշնե՞րը:

– Պարտադիր չէ, որ բոլորը լինեն հանճարներ…յուրաքանչյուր անձ կարող է մասնակից լինել գրական պրոցեսին: Բոլորի առջեւ մեր դռները բաց են: Պայմանը մեկն է` լինել լավ մարդ, չուրանալ հող հայրենին, չդավաճանել ազգային ավանդույթները:

– Վերջերս լույս տեսավ Ձեր "Ժանտախտի առնետը" գիրքը, որտեղ դուք կառավարությանը եւ վարչապետին համեմատում եք առնետների հետ: Կմանրամասնե՞ք

– Որպես մտավորականª ուզում էի հասկանալ, թե ինչ է կատարվում մեզ հետ: Որովհետեւ շատ անհասկանալի բաներ կային: Հայտարարվում էին բարձր դեմոկրատական գաղափարներ: Խոսվում էր ուռճացված պետական ապարատի մասին: Իսկ կյանքում տեսնում էի դրանց ճիշտ հակառակը: Ե՛վ ավտոմեքենաներն ավելացան, ե՛ւ հավելավճարներ, պարգեւավճարներ տրվեցին: Այն դեպքում, երբ հայ ժողովուրդը սահմանամերձ գյուղերում ուղղակի սովահար վիճակում է: Փորձեցի մաս առ մաս հասկանալ այն սոսկալի ժամանակը, որի մեջ ապրում ենք: Գիրքը գրելիս իմ հոգեպատկերի վրա առաջանում էին անընդհատ սիմվոլներ: Առնետի խորհրդանիշը ծնվեց հենց այդ ժամանակ, որովհետեւ տեսնում էի, որ ինչ-որ մեկը կրծում է մեր գոյության հիմքերը: Մեր պետությունը, մեր բանակը ոչնչացնելու բացահայտ ծրագիր է իրականացվում: Այդպես ծնվեց առնետի խորհրդանիշը: Այդ նույն առնետը, որը 2018 թվականին խաբեությամբ գրավեց վարչապետի աթոռը, իր հետ բերեց նաեւ հիմարների մի մեծ բանակ: Այդ է պատճառը, որ գրքի կազմին` առաջին էջում Բոսխի "Հիմարների նավն" է: Այսօր իրավիճակն այնպիսին է, որ մեր նավը ղեկավարում են հիմարները: Եվ մենք պետք է կարողանանք, որքան հնարավոր է շուտ ազատվել նրանցից:

– Ժամանակին տարաձայնություններ եք ունեցել Նարինե Թուխիկյանի հետ. կմանրամասնե՞ք:

– Այն մարդիկ, որոնք հայտնվեցին իշխանության մեջ, ես մի բառով կկոչեմ` մանկուրտներ: Նրանք շատ արագ մոռացան` ով են, որտեղից են եկել եւ ինչ ընտանիքում են մեծացել: Նարինե Խաչատուրյանի կամ Թուխիկյանի հետ մի քանի անգամ հանդիպել եմ, երբ նա զբաղեցնում էր ԿԳՄՍ փոխնախարարի պաշտոնը: Այդ հանդիպումից ես իր մեջ նկատեցի միայն սառը, օտարոտի հայացք մեր մշակույթի հանդեպ: Լինելով փոխնախարարª այնպիսի անտարբերություն էր հանդես բերում այն ցավոտ պրոցեսներին, որ ապշել էի: Ես իր մայրիկի` Աննա Պետրոսյանի ամենամոտ ընկերն եմ եղել: Տիկին Աննայի հետ միասին 90-ական թթ., երբ ես հինգ տարի ղեկավարում էի Հայաստանի Գրողների միությունը, ստեղծեցինք "Առասպելի դպրաթատրոնը": Սքանչելի գործեր արեցինք: Հետո դրան հաջորդեցին Աննա Պետրոսյանի հրաշալի հատորները` հայոց պատմությանը վերաբերող: Իր դուստրը անմիջապես ուրացավ ընտանեկան այդ ավանդույթը, որի կրողը պետք է լիներ ինքը: Ուրացավ նաեւ այն, որ ղեկավարել է Թումանյանի թանգարանը: Թեպետ եթե որոշ փաստեր իմանում ենք, արդեն այդքան էլ տարօրինակ չի թվում դա, որովհետեւ մարդիկ պատմում են, թե ինչպես է նա ընտրվել Թումանյանի թանգարանի տնօրեն եւ ում է հաղթել մրցույթում:

– Ո՞ւմ է հաղթել:

– Հաղթել է ամենանշանավոր թումանյանագետին` Սուսաննա Հովհաննիսյանին: Լավագույն մասնագետը Թումանյանի թանգարանի տնօրեն չի ընտրվում: Ընտրվում է մի ժուռնալիստ, որին ոչ ոք չի ճանաչում:

– Իսկ ի՞նչ սկզբունքներով է եղել այդ ընտրությունը:

– Ես որեւէ բան ասել չեմ կարող, բայց այդ հարցը պետք է քննվի, որովհետեւ ակնհայտ է անարդարությունը: Երբ Թումանյանի թանգարանը ղեկավարում էր Թումանյանի ընտանիքը, լավագույն գրականագետները թանգարանից դուրս չէին գալիս: Լավագույն գրքերը Թումանյանի մասին ակադեմիկոս Էդվարդ Ջրբաշյանը ստեղծել է այդ թանգարանում: Ես մի առիթով դիմեցի թանգարանի տնօրենին` Նարինեին, որ գրականագետներն ու գրողները մտնեն թանգարան, եւ մերժում ստացա:

– Ինչո՞ւ…

– Սա էլ հարց է, որը հետո մենք կպարզենք: Կարծում եմ, ինչ-որ ծրագրված թշնամանք է եղել մեր մշակույթում` հայկականի դեմ: Թուխիկյանի հետ ուրիշ մի հանդիպում եղավ ԿԳՄՍ նախարարությունում, երբ հարց առաջացավ Հայաստանի ազգային գրադարանի վերաբերյալ: Եվ ինձ հանդիմանեց Նարինե Խաչատուրյանը, թե ես ինչու եմ կապ հաստատել Հայաստանի ազգային գրադարանի եւ Ռուսաստանի գրադարանային ազգային ցանցի միջեւ:

– Այսինքն` հակառուսական մոտեցո՞ւմ էր:

– Ակնհայտ… նա բացահայտ ասաց, որ պատվաբեր չէ Հայաստանի համար մշակութային կապը Ռուսաստանի հետ: Հիշեցնեմ, որ նույն անձի նախաձեռնությամբ նաեւ քննարկվում էր ռուսական հեռուստաալիքները Հայաստանում փակելու հարցը, երբ նա պատգամավոր էր: Ակնհայտ էր, որ իրենք դարձել էին մանկուրտներ եւ կատարում էին թուրքական, ադրբեջանական ինչ-որ մի ծրագիր: Բայց բոլոր դեպքերում, դեմ գնալ Թումանյանին, չի կարելի: Չէ՞ որ Թումանյանն էր միշտ պնդում. "Որքան Ռուսաստանը ուժեղ, այնքան ուժեղ է նաեւ Հայաստանը": Մենք դաշնակիցներ ենք: Ես տեսել եմ, թե ինչ հարգանքով են վերաբերվում ռուս գործընկերները մեր ժողովրդին: 2015 թվականից սկսած Համահայկական Գրողների միությունը սերտ կապեր հաստատեց Ռուսաստանի Գրողների միության հետ: Մենք տարիներ շարունակ փոխադարձ այցելություններ ենք կազմակերպել: Մի քանի ֆիլմեր ենք նկարահանել մեր բարեկամության մասին:

– Ինչպե՞ս եք վերաբերվում "Ուժեղ Հայաստան` Ռուսաստանի հետ. հանուն նոր Միության" նախաձեռնությանը: Ռուսաստանի հետ տեսնո՞ւմ եք մեր ապագան:

– Ես մասնակցել եմ այդ համաժողովին, նաեւ ընտրվել եմ խորհրդի անդամ: Մեծ սիրով եմ վերաբերվում: Դավաճանները ծանր հարված տվեցին մեր կյանքի բոլոր ոլորտներին` այդ թվում եւ մշակույթին: Մի փոքրիկ օրինակ բերեմ` ինչպես նշվեց Հովհաննես Թումանյանի 100-ամյակը 1969 թվականին: Հսկայական թվով գիտական հետազոտություններ արվեցին: Տպագրվեցին գրքեր, հրաշալի հատորներ: Իսկ ինչպե՞ս նշվեց Թումանյանի 150-ամյակը: Դուք կարո՞ղ եք մեկ գիտական աշխատության անուն տալ, որ տպագրվել է 2019-ին ԿԳՄՍ աջակցությամբ: Չկա այդպիսի բան:

– Բայց դուք գիրք էիք ներկայացրել:

– Այո, մեր միությունը ներկայացրեց "Թումանյանի աշխարհայացքը" գիրքը, որը մերժեցին Նարինե Թուխիկյանը եւ իր հանձնաժողովը: Ասելով` Ձեր գիրքը չի դիտարկվել անգամ: Այդ պատասխանն ինձ տվեց իր ստեղծած հանձնաժողովի ներկայացուցիչը` Հրաչյա Սարիբեկյանը: Մշակույթի ոլորտը աղետալի ձեւախեղումների ենթարկեց Նարինե Խաչատուրյանը: Որովհետեւ, երբ հանձնաժողովներ էին ստեղծում, մեջը` ոչ մասնագետներ էին: Մեծ բողոք եղավ "ՀուԶանք ու Զանգ" այլանդակության հետ կապված, որտեղ կապույտ ներկված աղջիկներն ուղղակի գոռում, ճչում, հաչում էին անցորդների վրա մետրոյում` դա սարսափելի էր: Երեք միլիոն դրամ կառավարությունը հատկացրեց դրան: Հետո մարդիկ բողոքեցին` այս ի՞նչ հանձնաժողով է: Հանձնաժողովի անդամներն ասացին` մենք չգիտենք, տեղյակ չենք: Իսկ ես շատ լավ գիտեմ, թե ինչպես էին նրանք մանիպուլյացիոն գործողություններով հանձնաժողովների որոշումները վերափոխում: Դրամաշնորհների հարցը խայտառակ ձեւով էր իրականացվում` դրանք հաճախ տրվում էին այլասերություն քարոզող ծրագրերին: Հայրենասիրական թեմատիկան մեր մշակույթից փորձեցին արմատախիլ անել: Դրա փոխարեն "Անտարեսը" տպագրում էր "Դիասերը" գիրքը, թե ինչպես պետք է դիակ սիրել: Տեսեք` ինչ արժեքներ են բերվում Հայաստան: Դրամաշնորհ տվեցին Նառա Վարդանյանին, որը գիրք է գրել, թե ինչպես է սեռական հարաբերություններ ունենում հարազատ հոր հետ:

– Միգուցե իրենց աշխարհընկալումն այդպիսի՞ն է: Չէ՞ որ լավագույն բանաստեղծուհի ճանաչվեց նա, որը ողջ կյանքում գրքեր է գրել իր սեռական օրգանի մասին:

– Այդպիսին է… հենց սա էին ուզում արմատավորել Հայաստանում: Եվ ժողովուրդը դա կտրականապես մերժեց: Իրենց կատարած ամեն ինչը անընդունելի է: Մի բանաստեղծուհի ճանաչվեց Հայաստանում լավագույն գրող, որը ամբողջ կյանքում գրքեր է գրել իր սեռական օրգանի մասին: Պետք է ամեն ինչ անենք, որ մաքրենք մեր "ավգյան ախոռները": Նիկոլական աղբը Հայաստանից պետք է անհետանա: Նոր Հայաստանում պետք է թագավորեն Թումանյանը, Համո Սահյանը, Նարեկացին: Պատահական չէ, որ հենց իրենք էլ հռչակեցինª "Հաղթել Նարեկացուն, մոռանալ Նարեկացուն" կոչերը: Այս ովքե՞ր են եկել Հայաստան: Ի՞նչ են ուզում: Ամբողջ մեր մտավորականությունն այսօր համախմբված է մեկ գաղափարի շուրջ` փրկել հայրենիքը, եւ դա անելու ենք մեր բարեկամ Ռուսաստանի հետ միասին` պաշտպանելով մեր անկախության հիմունքները:

ՆՈՒՆԵ ԶԱՔԱՐՅԱՆ

Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտեք Իրավունք TV-ի եթերում, ինչպես նաեւ կարդացեք «Իրավունք» թերթի վաղվա համարում

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝