ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ ԱՆՏԵՍԵԼ ՃԱՆԱՊԱՐՀ ԱՆՑԱԾ ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏՆԵՐԻՆ

Համավարակի երկար դադարից հետո  այցելուների առջեւ իր դռներն է բացել Եղիշե Չարենցի անվան գրականության եւ արվեստի թանգարանը: Մեր զրույցը թանգարանի տնօրեն, գրող, գրականագետ ԿԱՐՈ ՎԱՐԴԱՆՅԱՆԻ հետ ծավալվեց հենց թանգարանի ներսում,  որտեղ պահպանվում են պարետատան բոլոր կանոնները:

– Ինչպե՞ս անցկացրիք համավարակի այս դժվար շրջանը:
– Մենք հիմնականում գտնվել ենք թանգարանում: Աշխատանքները կոնկրետ գրականության եւ արվեստի թանգարանում կանգ չեն առել մի պարզ պատճառով, որ հիմնականում այս դադարը թանգարանների, գրադարանների առումով վերաբերվում էր այցելուներին: Բնականաբար, դրսից մարդ չէր կարելի ընդունել: Իսկ մեր հիմնարկի, կազմակերպության ցուցադրական հատվածը շատ փոքրիկ է: Այն մոտավոր պատկերացում է տալիս այն ահռելի գանձարանի մասին, որ պահպանվում է մեր ֆոնդերում: Մեր թանգարանի առաջնային խնդիրներն այլ են:  Այսինքն` այդ մեկուկես միլիոն միավոր կազմող արխիվների մշակման աշխատանքների շարունակականությունը, արխիվների համալրումը, որը մասամբ իրականացրել ենք այս ամիսների ընթացքում:Մասամբ ասելով` նկատի ունեմ գիտական բաժինները, խոսքը վերաբերում է գրականության, թատրոնի, կինոյի եւ երաժշտարվեստի արխիվները մշակող գիտական բաժիններին: Քանի որ փոքրիկ են սենյակները, ամեն բաժնից մի հոգի ենք հրավիրել աշխատանքի: Այդ մակարդակով շարունակել ենք աշխատանքները մինչեւ որ արդեն մեկ շաբաթ է այցելուներ ենք ընդունում: Ի տարբերություն մայր թանգարանի` մեր հինգ մասնաճյուղերը  լիարժեք հուշային թանգարաններ են:Նկատի ունեմ Դսեղի` Հովհաննես Թումանյանի, Գորիսի` Ակսել Բակունցի, Աշտարակում` Պերճ Պռոշյանի եւ երկուսն էլ Երեւանում` Սիլվա Կապուտիկյանի եւ Դերենիկ Դեմիրճյանի տուն-թանգարանները: Այս ամիսների ընթացքում  օգնեց մեր նախկին փորձը, որպեսզի միշտ կենսունակ պահենք մեր էջը, դեռ բազմապատիկ ավելի զարգացնենք: 

ԱՅՍ ՊԱՀԻՆ "ԵՐԳԱՐԱՆ" ՀԱՂՈՐԴԱՇԱՐՆ Է ԸՆԹԱՆՈՒՄ ԹԱՆԳԱՐԱՆՈՒՄ

– Եթե աշխատանքները կանգ չեն առել, ապա ի՞նչ գործունեություն եք ծավալել այս ամիսների ընթացքում:
– Սկսած մարտ ամսից, երբ արտակարգ իրավիճակ հայտարարվեց, միջոցառումների կազմակերպման իրականացման մեր բաժնով, փոքրիկ խմբով շաբաթը մի քանի անգամ այստեղ ենք եղել: Մշակել ենք խորագրեր: Ամեն խորագրի տակ ութ, տաս եւ ավելի միջոցառումներ են եղել: Դրանք կամայական խորագրեր չեն եղել: Անդրադարձել ենք գրականության եւ արվեստի ոլորտի տարվա հոբելյաններին:
Ապրիլին` Ցեղասպանության տարելիցին, մայիսին` մայիսյան հաղթանակներին: Շուշիի մշակութային կյանքի վերջին հարյուրամյակին միջոցառումների մի ամբողջ շարք նվիրեցինք: Ընթացքում նույնիսկ հմտացանք թատերարվեստի եւ երաժշտարվեստի մեջ:  Մշակեցինք սցենարներ եւ հրավիրեցինք   թատրոնի եւ կինոյի ինստիտուտի ավագ կուրսերի շնորհալի ուսանողներին: Մեր դահլիճում բեմադրում էինք ներկայացումներ, հիմնականում արեւմտահայ եւ սփյուքահայ հեղինակներին, որպեսզի արեւմտահայերենն էլ հնչի: Եվ այդ ներկայացումները տեղադրում էինք մեր էջում:  Այս պահին "Երգարան" հաղորդաշարն է ընթանում թանգարանում` նվիրված մեր առավել հայտնի համբավավոր աշուղներին: Երեկ արդեն հեռարձակել ենք Սայաթ-Նովայի, Ջիվանու եւ Շերամին նվիրված հաղորդումները: Գուսաններ Շահենին, Հավասուն եւ Աշոտին նվիրված հաղորդումները ներկայումս նկարվում եւ մոնտաժվում են: Եվ առաջիկա օրերին կհեռարձակվեն:

ԱՅՑԵԼՈՒՆԵՐԸ
– Ովքե՞ր են հիմնականում Ձեր այցելուները:
– Մեր այցելուները երկակի են: Առաջին խումբը այցելուների նրանք են, ովքեր գալիս են օգտվելու մեր ֆոնդերից, արխիվներից: Այսինքն` գրականության եւ արվեստի ուղղվածության բուհերի բաժինների, ֆակուլտետների ուսանողներ, ասպիրանտներ, գիտաշխատողներ: Մշակույթի գրականության դաշտում աշխատող լրագրողներ: Մարդիկ, որոնք պետք է հոդվածներ գրեն, հաղորդում պատրաստեն այս կամ այն հեղինակներին առնչվող: Մեր ընթերցասրահը միշտ մարդաշատ է: 
Այցելուների երկրորդ խումբն այն մարդիկ են, որոնք գալիս են ցուցասրահներ մեր ցուցադրությունները տեսնելու: Նրանց մեջ, բնականաբար, մեծ թիվ են կազմում դպրոցականները, արվեստի եւ գրականության բաժինների ուսանողները: 

ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ 
–Այսօր ի՞նչ խնդիրներ ունի թանգարանը:
– Կան խնդիրներ, որոնք անկախ ժամանակներից, պայմաններից միշտ կան: Այդ առումով ընթացիկ տարին մեր խնդիրները  բազմապատկեց: Մենք հինգ մասնաճյուղ ենք պահում: Այս շենքերի բնականոն գործունեության  խնդիրները պիտի լուծենք:  Իհարկե, պետությունը միշտ  ֆինանսավորում եւ ապահովում է մեր աշխատակիցների աշխատավարձը, հոգում է շենքի պահպանման նվազագույն ծախսերը: Տոմսերի վաճառքից է հիմնականում գոյանում այն գումարները, որոնք մենք ուղղորդում ենք մայր թանգարանի եւ մասնաճյուղերի բնականոն գործունեությանը: Իսկ այս տարի մենք այցելու չենք ընդունել, տոմս չի վաճառվել, իսկ խնդիրներն անսպառ են: Մեր մարզային մասնաճյուղերն ունեն նաեւ ընդարձակ այգիներ, որոնք վերածել ենք ցուցադրության մի մասի: Ինչպ"ս կարող են Ակսել Բակունցի տուն-թանգարան այցելել եւ այգին  տրամադրող չլինի մուտքից: Հաշվի առնելով, որ դա ԲԱԿՈՒՆՑՆԵՐԻ տոհմական, հայրական այգին է: Եվ հետո Բակունցն ինքն էլ իր առաջին մասնագիտությամբ գյուղատնտես էր, հրաշալի գիտեր բնության լեզուն:  Իր տնկած խնձորենիները դեռ պահպանվում են: Դրա համար մշտական ամենօրյա խնամք է հարկավոր, իսկ դա ենթադրում է եւ աշխատուժ, եւ նյութական այլեւայլ միջոցներ, որոնք մենք սովորաբար ապահովում ենք  արտաբյուջետային միջոցներով:  Նույնը վերաբերում է  Թումանյանի, Պռոշյանի  տուն-թանգարանների այգիներին: 
– Ի՞նչ կարծիք ունեք կրթական նոր բարեփոխումների վերաբերյալ:
– Լինելով  կարեւոր հայագիտական օջախի տնօրեն եւ մասնագիտության բերումով, որպես գրողի, գրականագետի  շատ մտահոգիչ են այս նոր զարգացումները: Բայց գիտեք, այս բուռն քննարկումները մի տեսակ նպատակային հուն չունեցան, կամայական են: 
– Համաձա՞յն եք կրթական նոր չափորոշիչներին:
– Ինչ վերաբերում է չափորոշիչներին ձեւակերպումների մեջ, իհարկե, ինձ համար էլ մտահոգիչ շատ բան կա: Բայց քանի դեռ դասագրքերը չկան, ես լիահույս եմ, որ այս ամբողջ մտահոգության  ալիքը, որ այս ամիսներին ծավալվեց, պետք է որ հետեւություն անելու առիթ տա այդ աշխատանքային խմբին, ովքեր մշակել էին չափորոշիչների նախագիծը մինչեւ չափորոշիչների վերջնական հաստատումը: Օրինակ` ինձ համար ընդունելի չեն ժամանակակից մի քանի անունների կամայական ստեղծագործությունների ընդգրկումը դասագրքերում: Դրանք առավել շատ հուզումներ առաջացրին: Կոնկրետ այն ստեղծագործությունները, որ շրջանառվեցին, որ նախընտրում են ընդգրկել դպրոցական դասագրքերում, դրանք պարզապես ոչինչ չունեն տալու ոչ միայն դպրոցականներին, այլ ընդհանրապես որեւէ ընթերցողի: Եվ դրանք կոնկրետ այդ հեղինակների ժառանգության  լավագույն ընտրությունները չէին: Մի՞թե այսօր այդքան անհրաժեշտություն է երիտասարդ, ոչ այդքան աչքի ընկած ստեղծագործական ժառանգության հեղինակներին ընդգրկել դասագրքեր: 
– Հանձնաժողովում հեղինակ կա, որի գործերից ընդգրկել են գրականության ծրագրում:
– Իհարկե, Գրիգին էլ անհարմար վիճակի մեջ դրեցին: Հենց միայն այն հանգամանքը, որ մի գործ էլ իրենից էին առաջարկել:  Նա շնորհալի երիտասարդ գրող է, բայց տեսեք, թե ինչպիսի հարվածների, ծաղր ու ծանակի թիրախ դարձավ: Ես վստահ եմ, եթե Գրիգի կամքին թողնեին, նա այդ գործը չէր ընտրի: Նա շատ ավելի արժանավոր գործեր ունի: Այնուամենայնիվ, ինքս իմ սուբյեկտիվ դիրքորոշումն ունեմ, որ պետք չէ երիտասարդ ստեղծագործողներին միանգամից մտցնել դասագիրք:
– ԵՊՀ-ի բանասիրական ֆակուլտետում կան շատ գործի գիտակ դասախոսներ, միգուցե նրա՞նց ներառեին դասագրքեր կազմելու գործին:
– Ոչ միայն համալսարանի գրականության ամբիոնը, այլ նաեւ Ակադեմիայի, Գրականության ինստիտուտի, Մանկավարժական համալսարանի համապատասխան ամբիոնը կա: Ունենք արժանավոր գրականագետներ: Իհարկե, հանձնախմբում պետք է գործող ուսուցիչներ էլ լինեն, որովհետեւ դպրոցում դասավանդողը նրանք են եւ լավ գիտեն, թե ինչն է պետք ավելի նպատակային մատուցել երեխաներին: Բայց միայն այդ պարտավորությունը թողնել ուսուցիչների ուսերին,  դա սխալ է: Իհարկե, չի կարելի անտեսել ճանապարհ անցած գրականագետներին, մանավանդ` դասագրքաստեղծ գրականագետներին:

Նունե Զաքարյան

Հետևեք մեզ նաև տելեգրամում՝

Ներբեռնեք Iravunk հավելվածը և եղեք միշտ տեղեկացված՝