Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան  Ե­կե­ղե­ցին նշում է խաղողօրհնեք կամ Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տոնը

  Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Ե­կե­ղե­ցին նշում  է խաղողօրհնեք կամ Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տոնը:

Խա­ղո­ղօրհ­նե­քը՝ Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղե­ցու հինգ տա­ղա­վար տո­նե­րից չոր­րորդն է։ Նշվում է օ­գոս­տո­սի 15-ի մեր­ձա­կա կի­րա­կի օ­րը (օ­գոս­տո­սի 12-ից 18-ը)։ Տոնն ու­նի շա­բա­թա­պահք, նա­վա­կա­տիք և մե­ռե­լոց։ Սուրբ Աստ­վա­ծած­նի Վե­րա­փոխ­ման տո­նի ա­վար­տին բո­լոր ե­կե­ղե­ցի­նե­րում Պա­տա­րագ է մա­տուց­վում։

Ավանդության համաձայն՝ Ս. Կույսը Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից հետո ապրել է Երուսաղեմում; Հովհաննես Ավետարանչի խնամատարության ներքո։ Շուրջ 12 տարի Աստվածամայրը պահքով այցելել է իր սիրասուն Որդու գերեզմանն ու անդադար աղոթել։ Այդ այցելություններից մեկի ժամանակ էլ նրան է հայտնվել Գաբրիել հրեշտակապետն ու ավետել Տիրամոր՝ երկրային աշխարհից Վերին Երուսաղեմ վերափոխվելու լուրը։

Ապա 14 օր անց կրկին ելավ Գաբրիել հրեշտակապետը և Տիրուհուն ավետեց Աստծո մոտ փոխվելու մասին, ինչից բերկրեց Մարիամ, և զվարճացավ նրա հոգին։ Նա շրջում էր բոլոր տնօրինական վայրերում ու աղոթում։ 12 օր անց եկավ Գաբրիելը և դարձյալ ասաց, որ նրան կանչում է Արարիչը։ Գաբրիելը նրան տվեց բրաբիոնի մի պսակ, որը հյուսել ու բերել էր Ադամի դրախտից, և այն դրեց սուրբ Աստվածածնի գլխին, որպեսզի առաքյալները և իմաստուն սուրբ կույսերը օրհնեն Աստծուն։ Սուրբ Մարիամը մատնանշեց իր հանգստյան տեղը՝ Գեթսեմանիի պարտեզում։

Սուրբ Աստվածածնի Վերափոխման տոնի օրը բոլոր եկեղեցիներում պատարագ է մատուցվում։

Հայ Առաքելական եկեղեցում տոնն առանձնահատուկ է նրանով, որ օգոստոսի այս շրջանում Հայաստանի հեթանոսական ժամանակից եկող՝ հասունացող խաղողի օրհնության ծեսով է պայմանավորված։ Այսինքն՝ տոնի օրը, Պատարագից հետո կատարվում է խաղողօրհնեք, որից հետո միայն կարելի է խաղող ուտել։ Այդպիսով օրհնվում է տարվա ողջ բերքն ու բարիքը։ Նույն օրհնված խաղողից օրհնված գինի են պատրաստում, որը մարդիկ պահում են մինչև հաջորդ տարվա խաղողօրհնեքը՝ որպես լիառատության ապահովման նշան։