Ուղղակի պարտավոր ենք ապահովել ջավախքում ներքին կայունություն. Շիրակ Թորոսյան

Սամցխե-Ջավախքի հայաբնակ շրջանի Ախալքալաք քաղաքում օգոստոսի 8-ին հնչել էին կրակոցներ, այրվել բնակարաններ եւ տեղի ունեցել խմբակային բախումներ մահակներով: Պատճառը եղել էր այն, որ 37-ամյա Արթուր Գաբրիելյանի եւ Կուլիկամ գյուղի բնակիչ 27-ամյա Վարդիկ Միրանյանի միջեւ ծագել էր լեզվակռիվ, որն էլ վերաճել էր ծեծկռտուքի եւ ավարտվել կրակոցով, ինչի հետեւանքով հիվանդանոցի ճանապարհին մահացել էր Վ. Միրանյանը: Իսկ Ա. Գաբրիելյանը ձերբակալվել է դիտավորյալ սպանության մեղադրանքով: Մահացածի հարազատներն էլ սկսել էին կոտրել տեղի հյուրանոցի դռներն ու պատուհանները, ապա այրել սեփականատիրոջ տունը: Ընդհանուր առմամբ` հրկիզվել էր 4 տուն, որոնք հարձակվողների կարծիքով` պատկանել է ենթադրյալ հանցագործի հարազատներին: Վրաստանի ՆԳՆ-ն ստիպված է եղել քաղաք հատուկ նշանակության ուժեր բերել: Ջավախքում տիրող իրավիճակի շուրջ էլ ծավալվեց «Իրավունքի» զրույցը «Ջավախք» հայրենակցական միության նախագահ, ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր ՇԻՐԱԿ ԹՈՐՈՍՅԱՆԻ հետ:

«ՍԱ ԴԱ­ՌԸ ԴԱՍ ԷՐ ՄԵԶ ՀԱ­ՄԱՐ»

– Պա­րոն Թո­րո­սյան, ին­չո՞ւ է Ջա­վախ­քը, այս­պես ասած, վե­րած­վել Սի­ցի­լի­ա­յի, եւ ի՞նչ կա­րող եք ասել տե­ղի ու­նե­ցա­ծի մա­սին:

– Իրա­կա­նում մի քիչ շատ խիստ գնա­հա­տա­կան տվե­ցիք, երե­ւի, Սի­ցի­լիա ասե­լով` են­թա­տեքս­տում նկա­տի ու­նեք հան­ցա­վոր խմբա­վո­րում­ներ եւ այլն, բայց սա այդ դեպ­քը չէ: Այդ մարդ­կանց մի­ջեւ եղել է եր­կու-երեք տա­րի առաջ ծա­գած հին հա­կա­սու­թյուն, պար­բե­րա­բար ու­նե­ցել են կոնֆ­լիկտ­ներ, եւ հեր­թա­կան կոնֆ­լիկ­տը, ցա­վոք, ավարտ­վեց ող­բեր­գու­թյամբ, որն ամե­նա­ան­ցան­կա­լի սցե­նարն էր, որը եր­բե­ւէ կու­զե­նա­յինք: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, ու­նենք այն, ինչ ու­նենք, եւ կար­ծում եմ` սա դա­ռը դաս էր մեզ հա­մար, որ ավե­լի հե­տե­ւո­ղա­կան լի­նենք, ավե­լի զգու­շա­վոր, ավե­լի պա­տաս­խա­նա­տու, չփոր­ձենք ան­հար­թու­թյուն­ներն ու կոնֆ­լիկտ­ներն այդ ճա­նա­պար­հով, ու­ժա­յին մե­թոդ­նե­րով լու­ծել: Ինչ­պես գի­տեք, եղան հրդե­հում­ներ, ավե­րա­ծու­թյուն­ներ, մե­քե­նա­ներ ջար­դե­ցին եւ այլն, ինչն ան­թույ­լատ­րե­լի է: Պետք է ավե­լի հան­դուր­ժո­ղա­կան լի­նենք, ավե­լի հար­գա­լից` մի­մյանց նկատ­մամբ: Ընդ­հան­րա­պես` սուր կոնֆ­լիկտ­նե­րը եր­բեք լավ բա­նի չեն բե­րում, ինչ­պես այս դեպ­քում, երբ դժբախ­տա­բար երի­տա­սարդ տղա սպան­վեց: Սա ամե­նա­ցա­վա­լին է, որով­հե­տեւ ամեն ինչ վե­րա­դարձ­նե­լի է, բա­ցի մարդ­կա­յին կյան­քից: Ան­դառ­նա­լի է կո­րուս­տը, եւ սա է ամե­նա­ող­բեր­գա­կա­նը: Մենք մեր մեջ ուժ պետք է գտնենք եւ հաղ­թա­հա­րենք մարդ­կա­յին այդ նե­գա­տիվ զգա­ցո­ղու­թյուն­նե­րը մե­կը մյու­սի նկատ­մամբ եւ կա­րո­ղա­նանք յու­րա­քան­չյուր կոնֆ­լիկտ լու­ծել մար­դա­վա­յել եւ խա­ղաղ ճա­նա­պար­հով:

– Սա ո՛չ առա­ջին դեպքն էր, ո՛չ էլ, ցա­վոք, վեր­ջի­նը: Ըստ ձեզ, ո՞րն է խնդի­րը, որ Ջա­վախ­քում նման ճա­նա­պար­հով հա­ճախ են «հար­ցեր լուծ­վում»: Նկա­տի ու­նեմ` ըն­տա­նիք­նե­րի մի­ջեւ «պա­տե­րազմ­նե­րը», կրա­կոց­նե­րը, հրդե­հում­նե­րը: 

– Լի­նում է այն­քան, որ­քան բո­լոր տե­ղե­րում, չէի ասի, թե հա­ճախ է լի­նում, ուղ­ղա­կի, խիստ ան­ցան­կա­լի է, հատ­կա­պես Ջա­վախ­քում նման դեպ­քե­րը, որով­հե­տեւ Ջա­վախ­քի ներ­քին կա­յու­նու­թյու­նը եւ մի­աս­նա­կա­նու­թյու­նը կեն­սա­կան անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն է ե՛ւ Հա­յաս­տա­նի, ե՛ւ Վրաս­տա­նի հա­մար: Մենք իրա­վունք չու­նենք այն­տեղ որե­ւէ հար­ցի շուրջ պա­ռակտ­վա­ծու­թյուն ու­նե­նա­լու, եւ այդ­պի­սի կոնֆ­լիկտ­նե­րը պետք է հաղ­թա­հար­վեն ավե­լի հու­մա­նիս­տա­կան ճա­նա­պար­հով: Ես կոչ եմ արել եւ հի­մա էլ կոչ եմ անում մեր բո­լոր հայ­րե­նա­կից­նե­րին` փոր­ձել լի­նել ավե­լի զուսպ, ավե­լի հա­վա­սա­րակ­շիռ եւ միշտ հի­շել, որ Ջա­վախ­քը մի տա­րա­ծաշր­ջան է, որ­տեղ մեր թշնա­մի­ներն ան­պայ­ման փոր­ձում են ան­կա­յու­նու­թյուն սեր­մա­նել եւ օգտ­վել դրա­նից: Սա է կա­րե­ւոր այն պատ­ճա­ռը, որ ուղ­ղա­կի պար­տա­վոր ենք ապա­հո­վել այն­տեղ ներ­քին կա­յու­նու­թյուն, ին­չը, իս­կա­պես, անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն է: Մինչ­դեռ կեն­ցա­ղա­յին նման տի­պի կոնֆ­լիկտ­նե­րը եւս պա­րարտ հող են ծնում մեր թշնա­մի­նե­րի հա­մար` դրանք հե­տո վե­րա­ծե­լու այլ զար­գա­ցում­նե­րի, դարձ­նե­լու ան­գամ ազ­գա­մի­ջյան բա­խում­ներ եւ այլն:

«ՏԵ­ՂԻ ՈՒ­ՆԵ­ՑԱ­ԾԸ ՔԱ­ՂԱ­ՔԱ­ԿԱՆ ՊՐՈ­ՑԵՍ ՉԵՄ ՀԱ­ՄԱ­ՐՈՒՄ»

– Սա դեռ կեն­ցա­ղա­յին խնդիր­նե­րի ֆո­նի վրա տե­ղի ու­նե­ցած մի­ջա­դեպ էր, բայց վեր­ջին շրջա­նում ակա­նա­տես եղանք նա­եւ քա­ղա­քա­կան բա­խում­նե­րի: Մաս­նա­վո­րա­պես` Վրաս­տա­նում իշ­խող «Վրա­ցա­կան երա­զանք» կու­սակ­ցու­թյան մե­ծա­մաս­նա­կան պատ­գա­մա­վոր Հեն­զել Մկո­յա­նի եւ խորհր­դա­րա­նի նախ­կին պատ­գա­մա­վոր Սամ­վել Պետ­րո­սյա­նի կողմ­նա­կից­նե­րի մի­ջեւ զեն­քի կի­րառ­մամբ բա­խում էր տե­ղի ու­նե­ցել: Հե­տո պարզ­վել էր, որ կռվել են հենց Մկո­յանն ու Պետ­րո­սյա­նը, իսկ ոս­տի­կա­նու­թյու­նը բեր­ման էր են­թար­կել Պետ­րո­սյա­նին ու նրա 19-ամյա զար­մի­կին: Նրանց 7 տար­վա ազա­տազր­կում է սպառ­նում: Բայց ընդ­դի­մու­թյու­նը տե­ղի ու­նե­ցա­ծի մե­ղա­վոր է հա­մա­րում Մկո­յա­նին ու դա­տա­խա­զու­թյա­նը կոչ է արել զբաղ­վել նրա­նով: Ի վեր­ջո, ո՞վ էր ճիշտ, ով` սխալ, եւ ի՞նչ չեն կա­րո­ղա­նում կի­սել հայ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րը Վրաս­տա­նում:

– Թե ինչ չեն կա­րո­ղա­նում կի­սել, իրենց անձ­նա­կան խնդիրն է: Այո, կոնֆ­լիկ­տը եղել է, կրա­կոց­ներ են հնչել, կան ձեր­բա­կալ­ված­ներ: Խնդի­րը իրա­վա­պահ մար­մին­նե­րի դաշ­տում է, եւ նրանք էլ քրե­ա­կան տարր պա­րու­նա­կող գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի գնա­հա­տա­կա­նը կտան: Այս առու­մով ոչինչ ասել չեմ կա­րող: Բայց նա­եւ պետք է նշենք, որ այդ կոնֆ­լիկ­տը եւս ան­ձե­րի մի­ջեւ էր եւ դի­տարկ­վում է կեն­ցա­ղա­յին հո­ղի վրա, որով­հե­տեւ չգի­տեմ, թե ինչ­քա­նով է սա քա­ղա­քա­կան: Հա­մե­նայն­դեպս, ես տե­ղի ու­նե­ցա­ծը քա­ղա­քա­կան պրո­ցես չեմ հա­մա­րում:

– Ամեն դեպ­քում, Հեն­զել Մկո­յա­նը դի­մել է երկ­րում հա­վա­տար­մագր­ված դես­պան­նե­րին: Նրա փաս­տա­բան Տա­րի­ել Մուր­մա­նիշ­վի­լին հայ­տա­րա­րել է, թե ան­հայտ ան­ձինք սպառ­նա­լիք­ներ են հնչեց­րել Հ. Մկո­յա­նի ու նրա ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րի հաս­ցե­ին, ինչ­պես նա­եւ փոր­ձել են նրա­նից 5 մլն դո­լար շոր­թել: Ի՞նչ եք կար­ծում` կա­րիք կար խնդի­րը փոր­ձել լու­ծել օտա­րերկ­րյա դի­վա­նա­գետ­նե­րի, մաս­նա­վո­րա­պես` ԱՄՆ դես­պա­նի մի­ջո­ցով:

– Կար­ծում եմ` սա կապ չու­ներ իր եւ նախ­կին պատ­գա­մա­վո­րի կոնֆ­լիկ­տի հետ, կամ ինչ­քա­նով կապ ու­նի, չեմ կա­րող ասել, որով­հե­տեւ հայտ­նի չէ, թե ով­քեր են սպառ­նա­ցող­նե­րը: Այդ սպառ­նա­լիք­նե­րը եղել էին ավե­լի ուշ, քան տե­ղի են ու­նե­ցել հայտ­նի դեպ­քե­րը: Եվ քա­նի որ հայտ­նի չէ, թե ով­քեր են սպառ­նա­ցող­նե­րը, բնա­կա­նա­բար, այս­տեղ եւս գնա­հա­տա­կան չենք կա­րող հնչեց­նել: Փաստն այն է, որ պատ­գա­մա­վո­րի փաս­տա­բա­նը հրա­պա­րա­կել է այդ­պի­սի տե­ղե­կատ­վու­թյուն:

«ԱՅԴ ԿՐԱ­ԿՈՑ­ՆԵՐՆ ԱՄԵ­ՆԵ­ՎԻՆ ԿԱՊ ՉՈՒ­ՆԵՆ ԸՆՏ­ՐՈՒ­ԹՅՈՒՆ­ՆԵ­ՐԻ ՀԵՏ»

– Խորհր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րից առաջ միշտ լար­վում է իրա­վի­ճա­կը Ջա­վախ­քում, հի­մա կրկին ու­նենք նույն պատ­կե­րը: Թեկ­նա­ծու­նե­րից ո՞ւմ եք Դուք սա­տա­րե­լու, եւ առ­հա­սա­րակ` հա­յու­թյան հա­մար ո՞վ ավե­լի լավ պատ­գա­մա­վոր կա­րող է լի­նել Վրաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նում: Օրի­նակ, հա­յա­պահ­պա­նու­թյան, Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան ճա­նաչ­ման գոր­ծում ո՞վ կա­րող է գոր­ծուն քայ­լեր իրա­կա­նաց­նել:

– Ընդ­հան­րա­պես ընտ­րու­թյուն­նե­րից առաջ ամեն տեղ էլ լար­վա­ծու­թյուն է առա­ջա­նում, ինչն օրի­նա­չափ է, որով­հե­տեւ սա գա­ղա­փար­նե­րի բա­խում է:

– Ամեն դեպ­քում, միշտ չէ եւ ամեն տեղ չէ, որ նա­խընտ­րա­կան լար­վա­ծու­թյու­նը վե­րած­վում է իրար վրա կրա­կե­լու մի­ջա­դե­պե­րի...

– Էլի եմ ասում` այդ կրա­կոց­ներն ամե­նե­ւին կապ չու­նեն ընտ­րու­թյուն­նե­րի հետ, եւ ինչ­պես դի­տար­կե­ցինք, կեն­ցա­ղա­յին հո­ղի վրա տե­ղի ու­նե­ցած բա­խում­ներ են, որոնք կա­րող են լի­նել միշտ` ան­կախ նրա­նից ընտ­րու­թյուն է, թե` ոչ, ուղ­ղա­կի հա­մընկ­նում է եղել: Իսկ ինչ վե­րա­բե­րում է, թե հա­յու­թյունն ընդ­հան­րա­պես ո՞ւմ կսա­տա­րի, կար­ծում եմ` դեռ վաղ է այդ մա­սին խո­սե­լը: Կսպա­սենք պաշ­տո­նա­կան քա­րո­զար­շա­վի մեկ­նար­կին, կդի­տար­կենք քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րի կար­գա­խոս­նե­րը, ծրագ­րե­րը, նրանց մո­տե­ցում­նե­րը Վրաս­տա­նի հա­յու­թյան խնդիր­նե­րի նկատ­մամբ, դիր­քո­րո­շու­մը Հա­յաս­տա­նի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի եւ ընդ­հան­րա­պես` հայ հա­մայն­քի հետ կապ­ված խնդիր­նե­րում, եւ ըստ այդմ` կկողմ­նո­րոշ­վենք, ու Վրաս­տա­նի հա­յու­թյու­նը, մաս­նա­վո­րա­պես` Ջա­վախ­քի, կկա­տա­րի իր ընտ­րու­թյու­նը:

«ԹԱՐ­ՄԱ­ՑՈՒՄ­ՆԵ­ՐԸ ՀԵ­ՏԱ­ԳԱ­ՅՈՒՄ ՑՈՒՅՑ ԿՏԱՆ, ԹԵ ԻՆՉ­ՔԱ­ՆՈՎ ԵՆ ԱՐ­ԴԱ­ՐԱՑ­ՎԱԾ»

– Հոկ­տեմ­բե­րի 31-ին կա­յա­նա­լիք ընտ­րու­թյուն­նե­րի ար­դյուն­քում նոր հայ քա­ղա­քա­կան դեմ­քե­րի կա­րիք տես­նո՞ւմ եք, թե՞ տե­ղի հա­յու­թյու­նը «փորձ­ված թանն ան­փորձ մա­ծու­նի հետ չի փո­խի», եւ կրկին Վրաս­տա­նի խորհր­դա­րա­նում կհայտն­վեն այն հայ պատ­գա­մա­վոր­նե­րը, ով­քեր ար­դեն օրենսդ­րա­կան աշ­խա­տան­քի փորձ ու­նեն:

– Ընտ­րու­թյուն­նե­րի նախ­նա­կան փու­լում որո­շա­կի­ո­րեն դի­տարկ­վում է նո­րա­ցում, մաս­նա­վո­րա­պես` իշ­խող «Վրա­ցա­կան երա­զանք» կու­սակ­ցու­թյու­նը նոր մե­ծա­մաս­նա­կան թեկ­նա­ծու է առա­ջադ­րել գոր­ծող պատ­գա­մա­վո­րի, որը հա­մա­մաս­նա­կան ցու­ցա­կով էր մտել Վրաս­տա­նի խորհր­դա­րան, այժմ նա կլի­նի մե­ծա­մաս­նա­կան թեկ­նա­ծու: Խոս­քը Սամ­վել Մա­նու­կյա­նի մա­սին է: Բնա­կա­նա­բար, իշ­խող կու­սակ­ցու­թյու­նը հա­մա­մաս­նա­կան ցու­ցա­կում եւս կու­նե­նա Ջա­վախ­քից թեկ­նա­ծու, ին­չը, այս­պես ասած, չգրված օրեն­քով միշտ լի­նում է: Հե­տե­ւա­բար, նոր դեմք ի հայտ կգա, իսկ այդ թար­մա­ցում­նե­րը հե­տա­գա­յում ցույց կտան, թե ինչ­քա­նով են ար­դա­րաց­ված, եւ ինչ­քա­նով են այդ նոր դեմ­քերն ավե­լի նա­խա­ձեռ­նո­ղա­կան լի­նե­լու հա­յու­թյան գլո­բալ խնդիր­նե­րի առաջ­քաշ­ման առու­մով:

ՀՐԱՆՏ ՍԱ­ՐԱ­ՖՅԱՆ