«ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ «ԻՄ ՔԱՅԼԻ» ՏԱՆԸ ԿՌԻՎ Է ԳՑԵԼ

Հայտնի է, որ ԿԳՄՍ նախարարությունը հանրային քննարկման է ներկայացրել «Հանրակրթության պետական առարկայական չափորոշիչների եւ օրինակելի ծրագրերի» նախագիծը: Դրանով մասնավորապես նախատեսվում է «Հայ գրականություն» առարկայից «հայ» բառը հանել: Այն հիմնավորմամբ, թե այդ առարկայի մեջ ընդգրկվելու է նաեւ արտասահմանյան գրականություն:

Բայց ահա, այդ պատրվակով առարկայի ուսուցման դպրոցական ծրագրից հանվելու են այնպիսի նշանավոր հայ հեղինակներ, ինչպիսիք են Մովսես Խորենացին, Եղիշեն, Մեսրոպ Մաշտոցը, Գրիգոր Նարեկացին, Մխիթար Գոշը եւ այլք: Իսկ նրանց փոխարինելու են գալու այնպիսի հեղինակներ, որոնց երեւի միայն  իրենց տանն են ճանաչում, մեկ էլ՝ ԿԳՄՍ նախարարության վերնախավում:

««Հայ գրականությունը» պետք է լինի իր տեղում»

Ի՞նչ դիրքորոշում ունի նախարարության` իր կուսակիցների նման ծրագրերի վերաբերյալ ՀՀ ԱԺ Գիտության, կրթության, մշակույթի, սփյուռքի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի անդամ,  «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր ՍՈՖՅԱ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆԸ, «Իրավունքը» փորձեց պարզել նրանից: Սակայն պատգամավորը նախ «կուսակցական համերաշխություն» ցուցաբերելով, անցավ այլ դաշտ.

- Ես խնդիր չեմ տեսնում գրականություն բառը փոխելու առումով, որովհետեւ մենք էլ ժամանակին անցել ենք «Քրիստոմատիա եւ գրականություն», որը հետագայում փոխվեց «Հայ գրականություն»: Բայց ես խնդիր եմ տեսնում, որ մենք մեր դասականներին հանելու ենք, դրա փոխարեն բերենք միջազգային գրականություն, դա անընդունելի է: Նորից եմ կրկնում, դեմ չեմ, որ «Հայ գրականություն» առարկայում զուգահեռ որոշ ժամեր տրամադրվեն նաեւ համաշխարհային գրականությանը, բայց ոչ հայ հեղինակներին դուրս հանելու հաշին, այլ՝ համաշխարհային գրականության համար թեկուզ մեկ դասաժամ հատկացնելով: Ի վերջո, մենք բոլորս, նաեւ նրանք, ովքեր այդ ծրագիրը գրել են, դաստիարակվել ենք Նարեկացիով, Խորենացիով, Քուչակով, Գոշով: Եթե մենք դպրոցում Մխիթար Գոշ չանցնենք, ապա որտե՞ղ պետք է անցնենք: Սրանք հարցեր են, որոնք կարծում եմ իրենց պատասխանները կստանան:

- Որեւէ մեկը դեմ չէ, որ մեր երեխաները համաշխարհային գրականություն եւս սերտեն: Սակայն դուք էլ ֆիքսեցիք, ուզում են դա անել հայ հեղինակների գործերի հաշվին:

- Շատ ճիշտ եք, ու հենց սա է մեր հարցը` արդյոք սա պետք է լինի հայ գրականության դասականների հաշվի՞ն, իհարկե` ոչ եւ երիցս ոչ, չի կարող այդպես լինել: Եթե մենք բերում ենք արտասահմանյան գրականությունը, որպես պարտադիր ծրագիր, որպես ի լրումն «Հայ գրականության», սա կդառնա իրապես խնդիր: «Հայ գրականությունը» պետք է լինի իր տեղում, իսկ լրացուցիչ գրականության մեջ մենք ունենանք, այո, արտասահմանյան գրականություն, որը կարող է ազդել երեխայի լայն աշխարհայացքի ձեւավորման վրա: Այնպես որ, ես կիսում եմ ձեր մտահոգությունը:

- Տիկին Հովսեփյան, ընտրվածի մեջ շատ են էրոտիկ բնույթի գործերը: Օրինակ, ընտրված են Պրոսպեր Մերիմեի «Կարմենը», Արմեն Օհանյանի «Կիկոսի վերադարձը» ժողովածուն»: Այս հեղինակների  ստեղծագործությունների ընդգրկումը դպրոցական ծրագրում որքանո՞վ է նպաստելու նրանց աշխարհայացքի լայն ձեւավորմանը, ինչպես Դուք նշեցիք:

- Ճիշտ որոշում ես դա չեմ համարում, որովհետեւ տարիքային ցենզ կա, որը պետք է հաշվի առնել: Օրինակ, ինքս կարդացի Արմեն Օհանյանի մտքերից, եւ իմ տարիքային առանձնահատկությունները ինձ թույլ տվեցին, որպեսզի ճիշտ ընկալեմ, եւ իմ մտահորիզոնի մեջ այն չունենա առանցքային դեր: Հարգեցի իր մոտեցումները, բայց չընդունեցի դա՝ որպես էտալոն:

Ի՞նչ է տալու Արմեն Օհանյանի այդ պատումը երեխային

- Տեսեք, Դուք հասուն եք եւ կարողացել եք, ինչպես նշեցիք, չընդունել, որպես էտալոնային ճշմարտություն: Բայց դպրոցական տարիքի երեխայի վրա դա կարող է իր ուրույն ազդեցությունը ունենալ, աշխարհայացք ձեւավորել: Օրինակ բերենք հենց Արմեն Օհանյանի «Կիկոսի վերադարձը» ժողովածուի» առաջին  պատմվածքը, երբ երկրաչափության դասին գլխավոր հերոս եռանկյունը սեռական օրգանների սիմվոլիզմով է ներկայացվում, դասի վերջում էլ «աշակերտի վարդագույն լեզուն լպստում է» գրատախտակից: Սա նորմա՞լ է:

- Նախ  սկսենք նրանից, թե ինչպե՞ս կարող է ուսուցիչը, որը կրթվել է մեկ այլ ժամանակաշրջանում, ճիշտ մեկնաբանել այդ պատմվածքը: Որքան էլ ուսուցիչները հոգեբաններ են, բայց կան դեպքեր, երբ իրենք չեն կարողանա կառավարել երեխաների հոգեբանական ընթացքը, ինչը, այո, համամիտ եմ, խնդիր է: Մենք պետք է հասկանանք՝ լավ, ի՞նչ է տալու Արմեն Օհանյանի այդ պատումը երեխային, եւ ինչո՞ւ, առհասարակ, երեխան դա պետք է իմանա: Եռանկյունու կամ երկրաչափական պատկերների սիմվոլիզմի մասին ես իմացել եմ բուհական կրթության ժամանակ, որովհետեւ ես հոգեբան եմ: Ես վստահ եմ, որ նրանք, ովքեր այդ մասնագիտությունը չունեն, հնարավոր է՝ չիմանան: Այսինքն` մենք պետք է հասկանանք՝ արդյոք դպրոցական տարիքի երեխաներին պե՞տք են այդ գրողների գործերի ուսումնասիրումը:

- Եվ այդ ուղղությամբ, որպես օրենսդիր, ի՞նչ քայլեր եք ձեռնարկում:

- Գիտեք, որ Աժ-ում արդեն իսկ կա ձեւավորված աշխատանքային խումբ: Այդ աշխատանքային խումբը քննարկել է նախնական առաջին ընդհանուր չափորոշիչը: Սակայն առարկայական չափորոշիչների պարագայում, քանի որ նեղ մասնագիտական էր, չքննարկվեց: Բայց, կարծում եմ, որ դա չի նշանակում, որ քննարկում չպիտի լինի: Արդեն իսկ պայմանավորվածությունը կա, հավանաբար, առաջին հինգշաբթի օրը աշխատանքային խումբը կհանդիպի հանձաժողովի հետ` այս պահին խնդրահարույց դարձած հարցերի շուրջ քննարկումներ ծավալելու համար:

Կարգի փոփոխությունն ուժի մեջ է մտել այն օրը, երբ սկսվել էր դիմում-հայտերի ընդունումը

- Տիկին Հովսեփյան, ընդունելության քննություններում բարձր գնահատականներ ստացած ու այդպես էլ որեւէ ԲՈւՀ չընդունված դիմորդներն ու նրանց ծնողները շարունակում են բողոքել: Այս տարի 739 դիմորդ անցողիկ շեմը հաղթահարել ու ԲՈւՀ չի ընդունվել: Նրանց մեջ նաեւ 17-18-19 միավոր հավաքածներ են: Սա ինչո՞վ կբացատրեք:

- Առաջին հերթին ոչ պատշաճ իրազեկման հետեւանք է, եւ որքան էլ ԿԳՄՍ-ն փորձել է դա անել, չի ստացվել: Դա փաստ է: Խնդիրներից մեկն այն է, որ կարգի փոփոխությունն ուժի մեջ է մտել այն օրը, երբ նախօրեին արդեն սկսվել էր դիմում-հայտերի ընդունումը: Սա առաջին կոպտագույն սխալն է եղել. եթե կարգ է փոխվում, ապա այդ կարգն առնվազն պետք է ծանոթ լիներ դպրոցին եւ դիմորդներին: Ինչ վերաբերում է 7-8 միավոր ստացած դիմորդների ընդունվելուն, ապա պետք է փաստել, որ այդ միավորները եւս անցողիկ են: Մենք սա եւս չպետք է շահարկենք:

Զրույցը` ԻԼՈՆԱ ԱԶԱՐՅԱՆԻ